Decyzją prezydenta Andrzeja Dudy dzień pogrzebu papieża Franciszka będzie dniem żałoby narodowej – oświadczył szef prezydenckiego Biura Polityki Międzynarodowej Wojciech Kolarski. Jak dodał, rozporządzenie w tej sprawie wymaga kontrasygnaty premiera i taki dokument zostanie przekazany do KPRM. Kolarski poinformował także, że Prezydent Andrzej Duda wraz z małżonką Agatą Kornhauser-Dudą wezmą udział w sobotę w pogrzebie papieża Franciszka.

W związku ze śmiercią Ojca Świętego, prezydent Andrzej Duda podjął decyzję, aby dzień pogrzebu – 26 kwietnia – ogłosić dniem żałoby narodowej

– powiedział Kolarski podczas wtorkowego (22 kwietnia) briefingu.

Jak dodał, rozporządzenie prezydenckie wymaga kontrasygnaty premiera Donalda Tuska i taki dokument „zaraz zostanie przez szefa Kancelarii minister Małgorzatę Paprocką przekazany do KPRM”.

1. W jakich okolicznościach ogłasza się żałobę narodową?

Prezydent RP lub osoba pełniąca jego obowiązki może ogłosić żałobę narodową po śmierci najważniejszych polityków krajowych i zagranicznych, w tym głów państw, ale też po katastrofach czy aktach terroryzmu na świecie, szczególnie, gdy ofiarami byli także obywatele polscy.

Podstawą prawną wprowadzenia żałoby narodowej jest ustawa o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych. Zgodnie z nią żałobę narodową może wprowadzić prezydent w drodze rozporządzenia. W szczególności powinno ono określać przyczyny wprowadzenia oraz czas trwania żałoby narodowej, uwzględniając uwarunkowania kulturowe i historyczne oraz przyjęte w tym zakresie zwyczaje.

Czas trwania żałoby nie jest precyzyjnie określony w ustawie.

W czasie żałoby narodowej flagi państwowe na gmachach publicznych zostają opuszczone do połowy masztu i przepasane kirem; odwoływane są imprezy masowe, rozrywkowe, koncerty i imprezy sportowe.

2. Żałoba narodowa w Polsce na przestrzeni lat

W okresie III Rzeczypospolitej żałoba narodowa była wprowadzana wiele razy.

Przyczynami jej wprowadzenia były zarówno krajowe katastrofy naturalne, wypadki drogowe i lotnicze, akty terroryzmu na świecie, których ofiarami byli także obywatele polscy, jak i śmierć znanych osób – w tym głów państw, krajowych i zagranicznych. Można ją ogłosić także w wypadku śmierci znanych artystów, duchownych czy działaczy państwowych, których dorobek miał szczególne znaczenie dla Polski.

Żałobę narodową ogłoszono m.in. w związku z powodzią tysiąclecia z lipca 1997 roku, która dotknęła południową Polskę. 18 lipca 1997 roku był dniem, w którym uczczono jej 56 ofiar.

Wprowadzono ją także w dniach 12–14 września 2001 – po zamachu na World Trade Center i Pentagon w Nowym Jorku i Waszyngtonie, w którym zginęły 2973 osoby, w tym 5 Polaków, oraz na znak solidarności z ofiarami zamachów terrorystycznych w Madrycie w 2004 r.

W dniach 3–8 kwietnia 2005 miała miejsce żałoba narodowa po śmierci papieża Jana Pawła II.

Ponad tydzień trwała żałoba narodowa po śmierci prezydenta Lecha Kaczyńskiego, jego małżonki Marii i 94 innych osób, w tym przedstawicieli parlamentu, urzędów państwowych, wojska i Rodzin Katyńskich, którzy zginęli w katastrofie smoleńskiej 10 kwietnia 2010 r. Ogłosił ją wówczas marszałek Sejmu Bronisław Komorowski, który pełnił obowiązki głowy państwa po śmierci prezydenta RP.

Ogłaszano żałobę narodową także m.in. po katastrofie samolotu CASA pod Mirosławcem, w której zginęło 20 osób, katastrofie kolejowej pod Szczekocinami, w której zginęło 16 osób, czy katastrofie polskiego autokaru pod Grenoble we Francji, a także po katastrofie w kopalni „Halemba” w Rudzie Śląskiej.

W ten sam sposób oddano cześć zmarłym byłym premierom, m.in. Tadeuszowi Mazowieckiemu (zm. w 2013 r.) i Janowi Olszewskiemu (zm. w 2019r.).

Dniem żałoby narodowej ogłoszono także dzień pogrzebu prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza, który zmarł po tym, jak został zaatakowany nożem podczas finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.

3. Prezydent Duda weźmie udział w pogrzebie papieża Franciszka

W pogrzebie papieża Franciszka weźmie udział prezydent wraz z pierwszą damą, panią Agatą Kornhauser-Dudą

– poinformował Kolarski na briefingu w Warszawie.

Papież Franciszek zmarł w poniedziałek o godz. 7.35 w wieku 88 lat. Przyczyną śmierci były udar mózgu, śpiączka i nieodwracalna zapaść kardiologiczna.

Uroczystości pogrzebowe papieża Franciszka rozpoczną się w najbliższą sobotę na placu Świętego Piotra w Watykanie o godz. 10. Po mszy na placu Świętego Piotra trumna z ciałem papieża zostanie przewieziona do bazyliki Matki Bożej Większej, gdzie zostanie pochowany zgodnie ze swoją wolą.

4. Kolarski: mamy informacje, że uroczystości w Gnieźnie odbędą się dzień wcześniej – w piątek

Na sobotę 26 kwietnia planowane były w Gnieźnie różne uroczystości w ramach obchodów 1000-lecia koronacji Bolesława Chrobrego, w tym uroczyste zgromadzenie posłów i senatorów.

Kolarski poinformował, że w związku z informacjami, że uroczystości te mają zostać przeniesione na piątek, prezydent Andrzej Duda „również zmienia swój kalendarz tak”, by tego dnia móc wziąć w nich udział razem z władzami Rzeczypospolitej, przedstawicielami Kościoła, stowarzyszeń i wszystkimi, którzy na nie przybędą.

Prezydencki minister zaznaczył, że te wydarzenia są organizowane z inicjatywy prezydenta, który w zeszłym roku skierował list do marszałka Sejmu Szymona Hołowni „apelując o zwołanie Zgromadzenia Narodowego właśnie w związku z obchodami tysiąclecia koronacji”.

Pytany, czy posiedzenie posłów i senatorów również zostanie przesunięte na piątek, odpowiedział, że „jeżeli tak się stanie, to prezydent w tych uroczystościach weźmie udział”.