Projektowany podmorski tunel kolejowy między stolicą Finlandii, Helsinkami i stolicą Estonii, Tallinem, przez Zatokę Fińską i pod Morzem Bałtyckim, może nie tylko stworzyć obszar metropolitalny między dwoma miastami, ale także zaoferować ważne połączenie między krajami nordyckimi a Europą Środkową.
Projekt tunelu o długości około 100 kilometrów jest prowadzony przez spółkę FinEst Bay Area Development, której współzałożycielem jest fiński przedsiębiorca i twórca gry Angry Birds Peter Vesterbacka. FinEst Bay szacuje, że budowa tunelu kosztować będzie 15-20 miliardów euro (70-94 miliardów złotych). Tunel Helsinki-Tallin stałby się po ukończeniu najdłuższym na świecie podmorskim tunelem kolejowym, niemal dwa razy dłuższym od tunelu pod kanałem La Manche.
Tunel ma zintegrować Finlandię ze standardową europejską siecią kolejową, która jest wprowadzana do krajów bałtyckich dzięki projektowi Rail Baltica. Finansowana w 85 proc. ze środków unijnych Rail Baltica zakłada budowę ok. 870-kilometrowej linii kolejowej o rozstawie 1435 milimetrów, która połączy Estonię, Łotwę i Litwę z Polską, i tym samym europejską siecią kolejową. Obecnie na terenie krajów bałtyckich dominuje, podobnie jak w Rosji, rozstaw 1520 milimetrów, a w Finlandii 1524 milimetrów.
Trasa morska między miastami jest obecnie obsługiwana przez promy i szybkie statki pasażerskie, a podróż trwa od dwóch do trzech godzin. Obecnie ponad osiem milionów ludzi rocznie przemierza Zatokę Fińską, a ruch pasażerski na tej trasie ma wzrosnąć według prognoz FinEst w szybkim tempie, osiągając poziom 30 milionów pasażerów do 2030 r. Nowy tunel ma obsłużyć rosnącą liczbę pasażerów i osób podróżujących w celach zarobkowych i wypoczynkowych między stolicami. Oczekuje się, że skróci to czas podróży z dwóch godzin do 30 minut.
Według rożnych dokumentów i wypowiedzi przedstawicieli FinEst Bay na temat tunelu ma być on zbudowany przy pomocy nawet 60 maszyn do drążenia i uwzględniałaby powstanie dwóch rur, jednej dla pociągów pasażerskich, drugiej dla pociągów towarowych. Sam Vesterbacka w wypowiedziach dla mediów, m.in. Euronews zapewnia, że inwestycja będzie miała dodatkowy atut w postaci dwóch sztucznych wysp, które mogłyby pomieścić się nawet 50 tysięcy osób.
Budowa tunelu Helsinki-Tallin została zainicjowana w ramach fińsko-estońskiego projektu FinEst Link, który jest częściowo finansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Projekt jest prowadzony przez Radę Regionalną Helsinki-Uusimaa we współpracy z miastami Helsinki i Tallin, okręgiem Harju, Fińską Agencją Transportu (FTA) oraz estońskim ministerstwem gospodarki i komunikacji.
Według wstępne studium wykonalności tunelu z 2015 r. projekt jest opłacalny, ponieważ wzrost obecnego ruchu pasażerskiego i towarowego o 30 proc. pokryłby ponad połowę kosztów inwestycji.
Jeszcze w 2016 r. oceniano, że projekt jest wykonalny finansowo, jeśli Unia Europejska pokryje co najmniej 40 proc. kosztów, a resztę podzielą Finlandia i Estonia oraz dwie stolice, jednak są to jak dotąd niezrealizowane plany. UE przyznała dotychczas 3,1 mln euro na studia wykonalności projektu tunelu w 2016 r.
W sierpniu 2019 r. spółka FinEast Bay ogłosiła podpisanie listu intencyjnego z chińską firmą inwestycyjną Touchstone Capital Partners na 15 miliardów euro w celu sfinansowanie projektu w zamian za mniejszościowy udział w inwestycji i dwie trzecie w zadłużeniu.
W kwietniu 2021 r. Finlandia i Estonia podpisały protokół ustaleń dotyczący współpracy przy rozwoju dużych projektów transportowych, w tym tunelu kolejowego Helsinki-Tallin i Rail Baltica. Porozumienie obowiązuje do 2030 roku i ma zapewnić lepsze warunki do ubiegania się o fundusze z Unii Europejskiej na realizację tych projektów.
Najdłuższym podmorskim tunelem kolejowym na świecie pod względem całkowitej długości jest tunel pod cieśniną Tsugaru, łączący japońskie wyspy Honsiu i Hokkaido. Jego długość wynosi około 54 kilometrów, z czego 23,3 kilometrów znajduje się pod dnem morza. Koszt budowy wyniósł okolo 7 miliardów dolarów.
Kanał pod najwęższą częścią kanału La Manche jest krótszy (50,5 kilometrów), ale sama część pod dnem morskim ma długość 38 kilometrów.
