Rosyjska inwazja na Ukrainę zdominowała wydarzenia na świecie w 2022 r. W jej wyniku zginęły dziesiątki tysięcy cywilów, a kilkanaście milionów Ukraińców zostało zmuszonych do ucieczki. Zablokowane dostawy ukraińskiego zboża spowodowały kryzys żywnościowy w najbiedniejszych regionach świata. Wywołany wojną kryzys energetyczny doprowadził do podwyżek cen w wielu krajach.
W mijającym roku doszło także m.in. do powodzi w Pakistanie, protestów w Kazachstanie, na Sri Lance i w Iranie, walk między Azerbejdżanem i Armenią oraz Tadżykistanem a Kirgistanem, wyborów prezydenckich w Brazylii, chińskich ćwiczeń wojskowych wokół Tajwanu i dwóch zamachów stanu w Burkina Faso. Poniżej przedstawiamy kalendarium najważniejszych wydarzeń na świecie w 2022 roku.
STYCZEŃ
1.01 – Weszła w życie umowa o wolnym handlu (RCEP) między Chinami, Japonią, Koreą Płd., Australią, Nową Zelandią, Indonezją, Tajlandią, Singapurem, Malezją, Filipinami, Wietnamem, Birmą, Kambodżą, Laosem i Brunei. Jest to największa na świecie umowa handlowa pod względem PKB, docelowo obejmująca ponad 2 miliardy ludzi, czyli ok. 30 proc. światowej populacji.
6.01 – Po kilkudniowych masowych protestach w całym Kazachstanie z powodu podwyżek i sytuacji politycznej na jego terytorium wkroczyły wojska Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym w celu ustabilizowania sytuacji. W trakcie protestów zginęło ponad 200 osób.
10.01 – W USA przeprowadzono pierwszy na świecie udany przeszczep serca od świni.
23.01 – Na skutek burzy tropikalnej na Madagaskarze, w Malawi i Mozambiku zginęło 115 osób.
24.01 – Zbuntowana armia Burkina Faso usunęła z urzędu prezydenta Rocha Kabore’a, zawiesiła konstytucję, rozwiązała rząd i parlament oraz zamknęła granice.
28.01 – Na całym świecie podano 10 miliardów dawek szczepionek przeciwko Covid-19.
29.01 – Prezydent Włoch Sergio Mattarella został wybrany przez parlament i delegatów z regionów na drugą kadencję.
31.01 – Partia Socjalistyczna premiera Antonio Costy wygrała w wyborach do jednoizbowego parlamentu Portugalii.
LUTY
4-20.02 – W Pekinie odbyły się Zimowe Igrzyska Olimpijskie. Pekin jest pierwszym miastem, które było gospodarzem zarówno letnich jak i zimowych igrzysk.
5.02 – AFRYKA WSCH. – Cyklon Batsirai niosący ze sobą wichury i ulewne deszcze zabił 123 osoby na Madagaskarze, Mauritiusie i francuskie terytorium zamorskie Reunion.
13.02 – Zgromadzenie Federalne wybrało urzędującego prezydenta Niemiec Franka-Waltera Steinmeiera na drugą kadencję.
21.02 – Prezydent Rosji Władimir Putin podpisał dekret o uznaniu separatystycznych Donieckiej i Ługańskiej Republiki Ludowej w Donbasie.
24.02 – Prezydent Rosji Władimir Putin wydał rozkaz przeprowadzenia specjalnej operacji wojskowej w Donbasie, której celem miała być „demilitaryzacja i denazyfikacja Ukrainy”. Wojska rosyjskie rozpoczęły inwazję na pełną skalę, atakując terytorium Ukrainy od północy, wschodu i południa.
24.02 – Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski ogłosił stan wojenny, zerwał stosunki dyplomatyczne z Rosją i podpisał dekret o powszechnej mobilizacji wszystkich ukraińskich mężczyzn w wieku od 18 do 60 lat.
25.02 – Wojska rosyjskie przejęły kontrolę nad elektrownią atomową w Czarnobylu, biorąc jej pracowników za zakładników.
28.02 – Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski podpisał wniosek o członkostwo Ukrainy w Unii Europejskiej.
1.03 – 65-kilometrowy rosyjski konwój wojskowy posuwał się w kierunku stolicy Ukrainy, ostatecznie niezdobytego Kijowa.
2.03 – Wojska rosyjskie zdobyły Chersoń oraz największą elektrownię jądrową w Europie, Zaporoże.
2.03 – Weszły w życie sankcje wykluczające niektóre rosyjskie banki z systemu SWIFT. W ciągu następnych miesięcy sankcje UE objęły m.in. rosyjskie i białoruskie sektory: finansowy, energetyczny i obronny. Zamrożeniem aktywów i zakazem podróży objęto 1386 osób i 171 podmiotów.
3.03 – Ukraińskie źródła poinformowały o śmierci pod Mariupolem rosyjskiego generała-majora Andrieja Suchowieckiego. Był to pierwszy tak wysoki rangą generał, którego śmierć została potwierdzona. Do końca roku na Ukrainie zginie według różnych źródeł do 13 rosyjskich generałów.
5.03 – Od początku rosyjskiej inwazji Ukrainę opuściło 1,2 mln uchodźców. W następnych miesiącach całej Europie zarejestrowano prawie 7,9 mln uchodźców z Ukrainy, a około 8 mln osób zostało przesiedlonych wewnątrz kraju.
7.03 – Liczba ofiar śmiertelnych pandemii Covid-19 na całym świecie przekroczyła liczbę 6 milionów.
9.03 – W wyborach prezydenckich w Korei Południowej zwyciężył konserwatysta Jun Suk Jeol.
10.03 – Kandydatka rządzącej na Węgrzech Fideszu Katalin Novak została wybrana przez parlament na stanowisko prezydenta.
15.03 – Prezydenci Polski, Czech i Słowenii byli pierwszymi zachodnimi przywódcami, którzy odbyli wizytę na Ukrainie.
16.03 – Siły rosyjskie zbombardowały teatr w Mariupolu, zabijając co najmniej 300 ukrywających się tam cywilów. Według Biura Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka (OHCHR) do końca roku w trakcie rosyjskiej inwazji zginie ponad 6,8 tys. cywilów, a niemal 11 tys. zostało rannych. Większość ofiar zginie w wyniku ostrzału rakietowego i ciężkiej artylerii. Faktyczna liczba ofiar jest znacznie wyższa, ponieważ intensywne walki opóźniają tworzenie raportów, według władz Ukrainy ofiar cywilnych może być ponad 33 tys.
31.03 – Zakończyła się przełożona o rok z powodu pandemii koronawirusa Wystawa Światowa Expo 2020 w Dubaju.
KWIECIEŃ
2.04 – Władze Ukrainy ogłosiły, że cały obwód kijowski jest wolny od rosyjskich okupantów, co zakończyło formalnie trwającą od początku inwazji bitwę o Kijów.
2.04 – Po wycofaniu się rosyjskiego wojska z Buczy, dziennikarze i obserwatorzy praw człowieka udokumentowali masowe groby i ciała cywilów pozostawione na ulicach, w piwnicach lub na podwórkach. Z około 1000 ciał cywilów znalezionych w Buczy i jej najbliższej okolicy, ponad 650 zostało zabitych kulami lub odłamkami pocisków, a wielu innych zmarło m.in. z głodu, zimna i braku lekarstw.
3.04 – W węgierskich wyborach parlamentarnych zwycięstwo odniósł rządzący dotychczas sojusz partii Fidesz i Chrześcijańsko-Demokratycznej Partii Ludowej.
4.04 – Prezydent USA Joe Biden zaapelował o przeprowadzenie proces w sprawie rosyjskich zbrodni wojennych na Ukrainie i ponownie nazwał Putina zbrodniarzem wojennym.
8.04 – Ponad 50 osób zginęło, a 110 zostało rannych w wyniku ataku amunicją kasetową na stację kolejową w ukraińskim Kramatorsku, gdzie chronili się cywile. W trakcie wojny Rosjanie stosują zabronione przez konwencję genewską bomby kasetowe i broń hipersoniczną.
11.04 – Zgromadzenie Narodowe Pakistanu wybrało przywódcę opozycji Shehbaza Sharifa na premiera po tym, jak Imran Khan został usunięty ze stanowiska w następstwie wniosku o wotum nieufności dwa dni wcześniej.
13.04 – Liczba zachorowań na Covid-19 przekroczyła 500 milionów na całym świecie.
14.04 – Flagowy okręt rosyjskiej marynarki wojennej krążownik rakietowy Moskwa zatonął na Morzu Czarnym po eksplozji i pożarze na pokładzie w wyniku uderzenia dwiema ukraińskimi rakietami przeciwokrętowymi Neptun.
18.04 – Rosja rozpoczęła ofensywę na wschodzie kraju mającą na celu przejęcie całego obwodu donieckiego i ługańskiego, co zwane jest również jako bitwa o Donbas.
21.04 – Oblężony od początku wojny Mariupol został zdobyty przez Rosjan z wyjątkiem huty Azowstal, będącej ostatnim punktem ukraińskiej obrony w mieście.
24.04- Ubiegający się o reelekcję prezydent Francji Emmanuel Macron zwyciężył w drugiej turze wyborów prezydenckich, pokonując Marine Le-Pen.
MAJ
6.05 – W Londynie zgłoszono pierwszy przypadek wirusa małpiej ospy poza zachodnią Afryką. W ciągu kilku tygodni wirus dotarł do ponad 20, a do końca roku do ponad 100 krajów na całym świecie.
9.05 – Premier Sri Lanki Mahinda Rajapaksa złożył rezygnację w wyniku antyrządowych demonstracji wywołanych kryzysem gospodarczym.
13.05 – Prezydentem Zjednoczonych Emiratów Arabskich został Mohammed bin Zajed al-Nahjan, brat zmarłego dzień wcześniej prezydenta Chalify bin Zajeda.
16.05 – Prezydent Macron mianował mianował dotychczasową minister pracy Elisabeth Borne na premier Francji po dymisji Jeana Castexa.
17.05 – Z kombinatu metalurgicznego Azowstal, ostatniego bastionu oporu ukraińskich obrońców Mariupola, ewakuowano ponad 260 żołnierzy.
18.05 – Ambasadorzy Finlandii i Szwecji przy NATO oficjalnie przekazali wnioski swych państw o dołączenie do Sojuszu Północnoatlantyckiego.
19.05 – Senat USA przegłosował pakiet pomocy dla Ukrainy w wysokości 39,8 mld dolarów.
CZERWIEC
1.06 – Prezydent USA Joe Biden poinformował o zatwierdzeniu kolejnego pakietu pomocy wojskowej dla Ukrainy, zawierającego m.in. system artylerii rakietowej HIMARS o zasięgu zasięg ok. 80 kilometrów.
14.06 – W wyniku trwających w Pakistanie do października powodzi zginęło ponad 1,7 tys. osób, a ponad 2 mln pozostało bez dachu nad głową.
22.06 – W prowincji Paktika w Afganistanie wskutek trzesięnia ziemi o magnitudzie dochodzącej do 6,2 zginęło ponad 1,1 tys. osób.
23.06 – Komisja Europejska przyznała Mołdawii i Ukrainie statusu państw kandydujących do Unii Europejskiej.
24.06 – Sąd Najwyższy orzekł, że Konstytucja Stanów Zjednoczonych nie gwarantuje prawa do aborcji, a kwestia jej regulacji leży w gestii władz stanowych i tym samym zniósł wyrok z 1973 roku w sprawie Roe przeciwko Wade.
LIPIEC
5.07 – Rozpoczął się proces ratyfikacji członkostwa Szwecji i Finlandii w Sojuszu Północnoatlantyckim.
17.07 – Prezydent Wołodymyr Zełenski poinformował, że Rosja wystrzeliła ponad 3 tys. pocisków manewrujących przeciwko Ukrainie.
22.07 – Przedstawiciele Ukrainy i Rosji podpisali z Turcją i ONZ osobne umowy odblokowujące eksport ukraińskiego zboża przez porty Morza Czarnego.
29.07 – 53 ukraińskich jeńców wojennych w rosyjskim tzw. obozie filtracyjnym w Ołeniwce na wschodzie Ukrainy zostało zabitych w wyniku ataku rosyjskiego.
SIERPIEŃ
4.08 – Chiny przeprowadziły największe w historii ćwiczenia wojskowe wokół Tajwanu w odpowiedzi na wizytę spikerki amerykańskiej Izby Reprezentantów Nancy Pelosi. Była to wizyta najwyższej rangi urzędnika USA na Tajwanie od lat 90.
12.08- Salman Rushdie, brytyjski pisarz mieszkający w Nowym Jorku, który miał wygłosić wykład o wolności artystycznej w Chautauqua Institution, został zaatakowany nożem przez 24-letniego Hadiego Matara z Fairview w New Jersey. Rushdie, autor „Szatańskich wersetów”, 33 lata wcześniej, 14 lutego 1989 r., został przez ówczesnego przywódcę Iranu Ruhollaha Chomejniego skazany na śmierć.
20.08 – Daria Dugina, córka znanego rosyjskiego ultranacjonalisty Aleksandra Dugina, zginęła w wybuchu samochodu-pułapki pod Moskwą, co mogło być zamachem na jej ojca. Władze Ukrainy zaprzeczyły odpowiedzialności za zamach.
WRZESIEŃ
6.09 – Rozpoczęła się kontrofensywa sił ukraińskich, w wyniku której odzyskano ponad 12 tys. kilometrów kwadratowych w obwodzie charkowskim.
6.09 – Liderka rządzącej w Wielkiej Brytanii Partii Konserwatywnej Liz Truss została nową premier, zastępując w tej roli Borisa Johnsona, który niespełna godzinę wcześniej podał się do dymisji.
8.09 – Zmarła 96-letnia królowa Elżbieta II, zasiadająca na tronie od 1952 roku. Nowym królem został jej syn książę Walii Karol jako Karol III.
11.09 – Liberalno-konserwatywna Umiarkowana Partia Koalicyjna zwyciężyła w wyborach parlamentarnych w Szwecji.
12.09 – W walkach z Azerbejdżanem w ciągu kilku tygodni zginęło ponad 100 armeńskich i 70 azerskich żołnierzy.
14.09 – W walkach na granicy Kirgistanu z Tadżykistanem zginęło ponad 100 osób.
16.09 – Po śmierci 21-letniej Mahsy Amini, aresztowanej za brak właściwego nakrycia głowy, w Iranie wybuchły trwające do końca roku protesty pod hasłem „Kobiety, życie, wolność”. Zginęło dotychczas niemal 500 protestujących, a ponad 18 tys. zostało zatrzymanych.
23.09 – Rozpoczęły się nieuznane przez społeczność międzynarodową tzw. referenda w tzw. Donieckiej Republice Ludowej, Ługańskiej Republice Ludowej oraz okupowanych częściach obwodu zaporoskiego i chersońskiego ws. przystąpienia do Rosji.
25.09 – Blok centroprawicy wygrał włoskie wybory parlamentarne, a najwięcej głosów zdobyła prawicowa partia Bracia Włosi.
30.09 – Putin ogłosił włączenie tzw. Donieckiej i Ługańskiej Republiki Ludowej, a także obwodów chersońskiego i zaporoskiego w skład Federacji Rosyjskiej.
30.09 – W drugim w br. zamachu stanu w Burkina Faso kapitan armii Ibrahim Traore odsunął od władzy dotychczasowego przywódcę kraju płk. Paula-Henri Damibę i rozwiązał rząd.
PAŹDZIERNIK
2.10 – 131 osób zginęło, a ponad 500 zostało rannych w zamieszkach po meczu piłkarskim w mieście Malang w prowincji Jawa w Indonezji.
8.10 – Na moście łączącym anektowany Krym z terytorium Rosji doszło do eksplozji, która zniszczyła część mostu drogowego i spowodowała zawalenie jednego przęsła. Według mediów ukraińskich była to operacja specjalna Służby Bezpieczeństwa Ukrainy (SBU).
22.10 – Giorgia Meloni została zaprzysiężona na urząd premiera Włoch. Jest to pierwsza w historii kobieta na stanowisku szefa włoskiego rządu.
23.10 – Na kongresie Komunistycznej Partii Chin Xi Jinping został po raz trzeci wybrany na sekretarza generalnego.
25.10 – Po tym jak 5 dni wcześniej Liz Truss złożyła rezygnację z funkcji premiera Wielkiej Brytanii, urząd ten objął Rishi Sunak.
28.10 – Uważany za najbogatszego człowieka świata Elon Musk zakończył warte 44 mld dolarów przejęcie Twittera.
29.10 – Co najmniej 158 osób zginęło, a niemal 200 zostało rannych podczas zabawy z okazji Halloween w Seulu, stolicy Korei Południowej.
30.10 – Drugą turę wyborów prezydenckich w Brazylii wygrał Luiz Inacio Lula da Silva pokonując urzędującego prezydenta Jaira Bolsonaro.
30.10 – 141 osób zginęło w wyniku zawalenia się wiszącego mostu na rzece Machhu w mieście Morbi w stanie Gudźarat w Indiach.
LISTOPAD
1.11 – Wybory parlamentarne w Danii wygrała Partia Socjaldemokratyczna urzędującej premier Mette Frederiksen, ale blok partii lewicowych nie zdobył ma większości.
1.11 – W wyborach parlamentarnych w Izraelu zwyciężył blok partii prawicowych, skrajnie nacjonalistycznych i religijnych.
6-18.11 – W Szarm el-Szejk w Egibicie odbyła się ONZ-owska konferencja klimatyczna.
15.11 – Według ONZ liczba mieszkańców Ziemi przekroczyła 8 miliardów.
23.11 – Parlament Europejski przyjął rezolucję uznającą Rosję za państwo sponsorujące terroryzm.
GRUDZIEŃ
2.12 – Doradca prezydenta Ukrainy Mychajło Podolak podał, że od 10 do 13 tys. ukraińskich żołnierzy zginęło od początku rosyjskiej inwazji.
7.12 – Kongres Peru odwołał prezydenta Pedro Castillo za planowanie zamachu stanu przez rozwiązanie Kongresu.
12.12 – Nowo zaprzysiężona prezydent Peru Dina Boluarte ogłosiła stan wyjątkowy w całym kraju w związku z zamieszkami wywołanymi przez odwołanego z urzędu Pedro Castillo.
14.12 – Socjaldemokratyczna premier Danii Mette Frederiksen poinformowała o utworzeniu nowego rząd z centroprawicową Duńską Partią Liberalną oraz centrową partią Umiarkowani.
19.12 – Podczas konferencji ONZ w sprawie bioróżnorodności (COP15) osiągnięto porozumienie zobowiązujące do ochrony 30 proc. szczególnie ważnej z punktu widzenia bioróżnorodności powierzchni lądowej i morskiej.
21.12 – Podczas pierwszej zagranicznej podróży od rozpoczęcia rosyjskiej inwazji 24 lutego prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski spotkał się z prezydentem USA Joe Bidenem i wygłosił przemówienie przed połączonymi izbami Kongresu.
22.12 – Prezydent Zełenski spotkał się z Rzeszowie z prezydentem Polski Andrzejem Dudą. Obaj przywódcy omówili „strategiczne plany na przyszłość, stosunki dwustronne i współpracę na szczeblu międzynarodowym w 2023 roku”.
22.12 – Komisja Europejska zatwierdziła polski program o wartości 3 mld euro na wsparcie firm działających na rynku gazu w kontekście wojny Rosji z Ukrainą.
23.12 – W strzelaninie w centrum Paryża w pobliżu centrum kurdyjskiego zginęły trzy osoby. 69-letni mężczyzna, który oddał strzały, został zatrzymany przez policję.
23.12 – Kongres USA przegłosował projekt budżetu federalnego wraz z pakietem 45 mld dolarów pomocy gospodarczej i wojskowej dla Ukrainy. Do budżetu dołączono też poprawkę, która pozwoli na użycie zajętego majątku oligarchów, by pomóc Ukrainie.
Od 23.12 – Burza śnieżna na wschodzie USA, w której zginęło co najmniej 60 osób. Arktyczne mrozy i rozległy front burzowy przez kilka dni rozciągał się nad większością obszaru Ameryki. Najbardziej ucierpiał region Buffalo, leżący na skraju jeziora Erie w pobliżu granicy z Kanadą.
27.12 – Władze Chin ogłosiły zmianę nazwy i klasyfikacji Covid-19 oraz zniesienie 8 stycznia obowiązku kwarantanny dla osób przybywających z zagranicy. Oznacza to ponowne otwarcie kraju na świat po prawie trzech latach surowej polityki „zero covid” i obostrzeń na granicach.
28.12 – Władze Kosowa, w związku z trwającymi na północy protestami kosowskich Serbów, zamknęły w środę największe przejście graniczne kraju – Merdare. Wcześniej ministerstwo obrony Serbii poinformowało o postawieniu armii i policji w stan najwyższej gotowości.
28.12 – Doszło do gwałtownego pogorszenia stanu zdrowia emerytowanego papieża Benedykta XVI. Jak wyjaśniono w komunikacie przekazanym watykanistom, wynika to z jego wieku. Do chorego z wizytą udał się Papież Franciszek.
29.12 – Parlament Izraela zatwierdził nowy rząd pod przewodnictwem Benjamina Netanjahu. Gabinet nowego premiera otrzymał 63 głosy poparcia w 120-osobowym Knesecie. W Izraelu określany jest jako najbardziej religijny i prawicowy w historii tego kraju.
29.12 – Prezydent USA Joe Biden podpisał ustawę budżetową na kolejny rok budżetowy, która przewiduje wydatki w wysokości prawie 1,7 bln dolarów, w tym 45 mld dolarów pomocy gospodarczej i wojskowej dla Ukrainy i sojuszników z NATO.
31.12. W wieku 95 lat zmarł emerytowany papież Benedykt XVI. śmierć nastąpiła o godzinie 9.34. Benedykt XVI zmarł w dawnym budynku klasztornym Mater Ecclesiae w Ogrodach Watykańskich, w którym mieszkał od swojej historycznej rezygnacji w 2013 roku.
