101 lat temu, 18 maja 1920 roku, w Wadowicach urodził się Karol Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II i święty Kościoła katolickiego. Był filozofem, mistykiem i człowiekiem modlitwy, a także poetą, aktorem i pedagogiem.
Podczas II wojny światowej pracował jako robotnik i współtworzył konspiracyjny teatr. Po wojnie, już jako ksiądz, a później biskup i kardynał, zmagał się z realiami komunistycznego reżimu.
Papież pochodzący zza „żelaznej kurtyny”
Jan Paweł II kierował Kościołem katolickim w latach 1978-2005. Był jedną z najbardziej znaczących osobowości XX wieku. Wywarł szczególny wpływ na losy Kościoła katolickiego i całego świata, między innymi przyczynił się do upadku komunizmu. W 2014 roku został kanonizowany.
Kiedy kardynał Karol Wojtyła został wybrany na papieża, był pierwszym od ponad 450 lat biskupem Rzymu niepochodzącym z Włoch, a także od półtora wieku, najmłodszym z papieży. Miał 58 lat.
16 października 1978 roku kardynałowie zebrani w Rzymie na konklawe wybrali purpurata z Polski – Karola Wojtyłę. O godzinie 18.17 ludzie zgromadzeni na placu św. Piotra ujrzeli smugę białego dymu z Kaplicy Sykstyńskiej, a pół godziny później usłyszeli historyczne słowa:
„Nie lękajcie się!”
Przesłaniem pontyfikatu Jana Pawła II stały się jego słowa wygłoszone podczas mszy inauguracyjnej, 22 października 1978 roku:
Jan Paweł II przez cały pontyfikat wychodził do ludzi niewierzących oraz opuszczonych na wszystkich kontynentach. Wielokrotnie podkreślał, że jego celem jest głoszenie orędzia Miłosierdzia Bożego. W 2002 roku konsekrował w Łagiewnikach światowe sanktuarium Bożego Miłosierdzia i zachęcał wiernych, aby zostali misjonarzami tego miłosierdzia.
Wcześniej, w 1997 roku, właśnie w Łagiewnikach, mówił o istocie Bożego Miłosierdzia:
Dialog katolicko-żydowski
Jan Paweł II skutecznie angażował się w działania na rzecz porozumienia różnych religii. Za nieocenione uważa się jego zasługi dla dialogu katolicko-żydowskiego.
W 2000 roku podczas wizyty w Ziemi Świętej papież wezwał do zbliżenia między chrześcijaństwem, judaizmem oraz islamem, przypominając o ich wspólnych korzeniach:
Tłumaczenie:
Wiatr, który wieje dziś znad Synaju, przypomina nam, że Bóg przemawia przez człowieka. (…) Ten wiatr niesie usilne zaproszenie do dialogu między wiernymi należącymi do wielkich religii monoteistycznych, którzy służą rodzinie ludzkiej.
Jan Paweł II konsekwentnie wcielał w życie postanowienia Soboru Watykańskiego II i wprowadził Kościół w trzecie tysiąclecie. Papież pielgrzym odbył 104 podróże zagraniczne, odwiedzając 132 kraje.
Zwołał też i przewodniczył kilkunastu spotkaniom młodzieży z całego świata, widząc w ludziach młodych tych, którzy mogą zbudować światowy pokój. W 2003 roku apelował do zgromadzonych w bazie lotniczej Cuatro Vientos [czyt. kłatrobientos] pod Madrytem, by nie ulegali złu:
Tłumaczenie:
Odpowiadajcie na ślepą przemoc i nieludzką nienawiść fascynującą siłą miłości. Pokonajcie wrogość siłą przebaczenia. Trzymajcie się z dala od wszelkich nacjonalizmów, rasizmu i nietolerancji. Zaświadczajcie swoim życiem, że idei się nie narzuca, lecz się je proponuje.
Obrona świętości życia i rodziny
Jednym z najważniejszych przesłań nauczania Jana Pawła II była obrona rodziny i świętości życia. Papież wielokrotnie podkreślał znaczenie rodziny dla prawidłowego funkcjonowania człowieka i społeczeństw:
Jan Paweł II był człowiekiem modlitwy, znane są jego znamienne słowa: „Modlitwa jest pierwszym zadaniem papieża”. Często w trakcie uroczystości, w których uczestniczyły tysiące wiernych, kamery telewizyjne pokazywały skupioną twarz Ojca Świętego.
Papież Polak zachęcał do modlitwy, jak podczas pierwszej pielgrzymki do Polski w 1979 roku, kiedy prosił rodaków, by nie ustawali w rozmowie z Bogiem:
Rodzinne miasto Wadowice
⬆ Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach. Fot. DomJP2 – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=40366498
Papież często podkreślał, że jego powołanie na Stolicę Piotrową rozpoczęło się w ojczyźnie, gdzie dojrzewał i uczył się rozpoznawać wolę Boga. Z rodzinnymi Wadowicami łączyły go silne więzy uczuciowe. Odwiedzał te strony między innymi podczas pielgrzymki w 1999 roku:
Odejście Jana Pawła II i proces kanonizacyjny
Jan Paweł II zmarł w opinii świętości, w wigilię Święta Bożego Miłosierdzia, 2 kwietnia 2005 roku o godzinie 21.37. Po jednym z najkrótszych w historii Kościoła, procesie beatyfikacyjnym, w 2011 roku Benedykt XVI ogłosił papieża Polaka błogosławionym.
27 kwietnia 2014 roku, w Niedzielę Miłosierdzia Bożego, Franciszek kanonizował dwóch papieży – Jana Pawła II i Jana XXIII, ogłaszając swoją decyzję:
Tłumaczenie:
Orzekamy i stwierdzamy, że błogosławieni Jan XXIII i Jan Paweł II są świętymi i wpisujemy ich do katalogu świętych, polecając, aby odbierali oni cześć jako święci w całym Kościele. W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego.
Wspomnienie liturgiczne świętego przypada 22 października, w rocznicę rozpoczęcia pontyfikatu.
16 października – Dzień Papieża Jana Pawła II
Z kolei 16 października – związany z rocznicą wyboru kardynała Wojtyły na papieża – został ustanowiony przez Sejm Rzeczpospolitej świętem państwowym, i jest obchodzony jako Dzień Papieża Jana Pawła II. W uchwale z 2005 roku posłowie napisali, że stanowi on hołd „największemu autorytetowi XX wieku, człowiekowi, który sięgając do źródeł chrześcijaństwa, uczył nas solidarności, odwagi i pokory”.
Rok 2020, uchwałą Sejmu Rzeczpospolitej, był obchodzony jako Rok Świętego Jana Pawła II.
