Wydłużenie z trzech do 10 lat minimalnego okresu, nieprzerwanego pobytu w Polsce, do uzyskania obywatelstwa polskiego przewiduje skierowany przez prezydenta Karola Nawrockiego do Sejmu projekt nowelizacji ustawy o obywatelstwie polskim.

Projekt przewiduje wydłużenie z trzech do 10 lat minimalnego okresu nieprzerwanego pobytu w Polsce (na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawa stałego pobytu) wymaganego do uznania cudzoziemca za obywatela polskiego.

Celem projektowanej ustawy jest stworzenie warunków sprzyjających pełniejszej integracji cudzoziemców przed przyznaniem im obywatelstwa polskiego

– wskazano w uzasadnieniu.

Według projektodawcy istnienie „trwałej, faktycznej więzi pomiędzy cudzoziemcem a wspólnotą państwową uzasadnia przyjęcie go do tej wspólnoty, jednakże wytworzenie takich więzi, zintegrowania ze wspólnotą państwową wymaga czasu a obowiązujący obecnie w przepisach 3-letni okres jest niewystarczający”. Jak zaznaczono w uzasadnieniu prezydenckiego projektu, „nie może być integracji uzasadniającej uczestnictwo we wspólnocie obywateli bez przebywania w państwie i funkcjonowania w jego społeczeństwie”.

Obywatelstwo jest bowiem przede wszystkim przynależnością do wspólnoty politycznej, historycznej, kulturowej i aksjologicznej, z czym wiąże się nie tylko katalog uprawnień, lecz także obowiązek dbałości i ponoszenia odpowiedzialności za dobro wspólne, którym dla wszystkich obywateli powinna być Rzeczpospolita Polska

– czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy.

Zwrócono w nim także uwagę, że dotychczasowy 3-letni okres pobytu wymagany do uzyskania obywatelstwa „jest jednym z najkrótszych w Unii Europejskiej”, co jak oceniono „może nie zapewniać wystarczającego czasu na opanowanie języka polskiego na poziomie B1, zrozumienie kultury oraz pełną adaptację do realiów społeczno-prawnych”.

Węgry – jak wskazano w uzasadnieniu – wymagają np. 8 lat, Włochy, Austria i Hiszpania – 10 lat, Francja – 5 lat (z możliwością skrócenia do 2 lat dla absolwentów), Niemcy 5 lat (z możliwością skrócenia do 3 lat po kursie integracyjnym), Czechy – 5 lat.

Wydłużenie okresu nieprzerwanego pobytu w Polsce do 10 lat odpowiada tym standardom, wspierając lepszą asymilację. Dłuższy okres pobytu zapewnia więcej czasu na integrację, co jest kluczowe dla harmonijnego współistnienia w społeczeństwie polskim – wskazano. – Wprowadzenie projektowanych zmian jest istotne dla zapewnienia stabilności społecznej i gospodarczej Polski w obliczu dynamicznie rosnącej migracji

– dodano.

Przyznano, że wejście przepisów w życie będzie oznaczało spadek dochodów budżetu państwa z tytułu opłaty za decyzję o uznaniu za obywatela polskiego od 1 mln zł do 3 mln zł przy założeniu, że rocznie rozpatrywanych jest ok. 10 tys. wniosków o uznanie za obywatela polskiego. Tego rodzaju opłata od 1 sierpnia 2025 r. wynosi 1 tys. zł. KPRP zwróciła jednak uwagę, że spadek „zostanie częściowo zrównoważony przez oszczędności na świadczeniach socjalnych”.

W projekcie zaproponowano, aby ustawa weszła w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.

Prezydencki projekt to realizacja zapowiedzi z piątku. Szef prezydenckiej kancelarii Zbigniew Bogucki informując wówczas o podpisaniu przez prezydenta ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, zadeklarował, że w poniedziałek do Sejmu trafią dwa projekty: ws. wydłużenia okresu ubiegania się o polskie obywatelstwo i ścigania banderyzmu. Drugi z zapowiadanych projektów także został skierowany do Sejmu, obejmuje on propozycje zmian w Kodeksie karnym i ustawie o Instytucie Pamięci Narodowej.