37 lat temu, 19 października 1984 roku, zginął męczeńską śmiercią błogosławiony ksiądz Jerzy Popiełuszko. Kapłan został porwany i bestialsko zamordowany przez funkcjonariuszy SB. Był duszpasterzem ludzi pracy, kapelanem warszawskiej Solidarności, obrońcą praw człowieka w PRL. Miał 37 lat.

Jako męczennik za wiarę, ksiądz Jerzy został ogłoszony błogosławionym w 2010 roku, po 13 latach procesu beatyfikacyjnego. Obecnie trwa jego proces kanonizacyjny.

Msze za Ojczyznę odprawiane przez księdza Jerzego w kościele św. Stanisława Kostki w Warszawie gromadziły tysiące ludzi. W homiliach kapłan mówił o obronie ideałów Solidarności, a także o sprzeciwie wobec przemocy. Publicznie krytykował nadużycia komunistycznej władzy. Przestrzegał jednocześnie przed nienawiścią do funkcjonariuszy systemu, głosząc zasadę „zło dobrem zwyciężaj”.

W jednej z homilii ksiądz Jerzy Popiełuszko ubolewał na tym, że władza narzuca ludziom komunistyczną ideologię, a próbuje odebrać Boga:

Ksiądz Jerzy Popiełuszko był wielokrotnie inwigilowany i szykanowany przez bezpiekę, która dopuszczała się wobec niego licznych prowokacji.

Zginął 19 października 1984 roku. Uprowadzili go i zamordowali funkcjonariusze SB, gdy wracał do Warszawy po mszy odprawionej w parafii św. Polskich Braci Męczenników w Bydgoszczy. Po brutalnym pobiciu i torturach, esbecy skrępowali księdza sznurem, ciało obciążyli workiem z kamieniami i wrzucili do rzeki.

Na kilka godzin przed śmiercią, podczas rozważań różańcowych, ksiądz Jerzy Popiełuszko modlił się o czyste serce, w którym nie ma chęci odwetu za wyrządzone krzywdy:

Tematem rozważań księdza Jerzego Popiełuszki podczas ostatniej modlitwy różańcowej w Bydgoszczy były: wolność, sprawiedliwość, prawda, męstwo, a także nieuleganie przemocy i nienawiści:

Zwłoki księdza Jerzego wyłowiono z zalewu na Wiśle 30 października 1984 roku. Tego samego dnia ksiądz Andrzej Przekaziński powiedział wiernym, zgromadzonym w kościele św. Stanisława Kostki o tym tragicznym wydarzeniu. Ludzi ogarnęła rozpacz i ból:

Świadkiem porwania księdza Jerzego Popiełuszki był jego kierowca Waldemar Chrostowski (zmarł w 2021), któremu udało się wyskoczyć z jadącego samochodu milicyjnego. Ucieczkę tę przypłacił obrażeniami ciała i pękniętym kręgosłupem. Dzięki niemu, zbrodnia została ujawniona, a jego zeznania były kluczowe w procesie zabójców kapelana Solidarności.

Po latach Waldemar Chrostowski wspominał okoliczności porwania księdza Popiełuszki w wywiadzie udzielonym w 2001 roku Karolinie Rusinowicz, wówczas dziennikarce Polskiego Radia:

Pogrzeb księdza Jerzego Popiełuszki odbył się 3 listopada 1984 roku. Uczestniczyło w nim około 800 tysięcy ludzi. Kapłan został pochowany na terenie kościoła parafialnego św. Stanisława Kostki. Na pogrzebie byli obecni rodzice księdza Marianna i Władysław Popiełuszko wraz z rodziną, przyjaciele i współpracownicy. Przybyli wierni i delegacje zdelegalizowanej Solidarności z całego kraju, około tysiąca duchownych, przedstawiciele korpusu dyplomatycznego, akredytowani dziennikarze. Tłumy wypełniły ulice wokół żoliborskiego kościoła, ludzie stali na balkonach i dachach domów.

Mszy żałobnej przewodniczył prymas Polski kardynał Józef Glemp. Hierarcha podkreślił w kazaniu, że ksiądz Popiełuszko pełniąc posługę wśród robotników, głosił prawdę i miłość. Wyraził przekonanie, że męczeńska śmierć kapłana zatrzyma przemoc:

W imieniu robotników księdza Jerzego żegnał inżynier Karol Szadurski, przewodniczący Solidarności w Hucie Warszawa. Właśnie w Hucie kapłan odprawił pierwszą mszę świętą podczas strajku w sierpniu 1980 roku:

Krótko po śmierci ksiądz Jerzy Popiełuszko został powszechnie uznany za męczennika komunizmu. Do grobu kapłana przy kościele św. Stanisława Kostki na warszawskim Żoliborzu przybywają liczne pielgrzymki.

Dla przyjaciół księdza każda kolejna rocznica jego śmierci to trudny dzień. Profesor Marek Chmielewski był jedną z osób, które troszczyły się o bezpieczeństwo kapłana, pełniąc całodobowe dyżury na plebanii przy parafii św. Stanisława Kostki. W 2009 roku profesor Chmielewski wspominał, że przed wyjazdem księdza Jerzego do Bydgoszczy 19 października 1984 roku, bezskutecznie próbował go przekonać, by mógł towarzyszyć mu w podróży:

Księdza Jerzego Popiełuszkę wielokrotnie wspominał Jan Paweł II, który w 1997 roku rozpoczął proces beatyfikacyjny kapłana.

Papież mówił o księdzu Jerzym między innymi podczas audiencji generalnych w Watykanie oraz w trakcie pielgrzymek do ojczyzny. W 1991 roku we Włocławku Jan Paweł II podkreślił, że poprzez ofiarę z życia kapłan na stałe zapisał się w historii Europy:

Po 13-letnim procesie beatyfikacyjnym, 6 czerwca 2010 roku, ksiądz Jerzy Popiełuszko – jako męczennik za wiarę – został ogłoszony błogosławionym Kościoła katolickiego. We mszy świętej na placu Piłsudskiego w Warszawie uczestniczyło około 140 tysięcy osób. Beatyfikacji w imieniu papieża Benedykta XVI dokonał legat papieski arcybiskup Angelo Amato:

Tłumaczenie:
Papież mówi, że nowy błogosławiony był kapłanem i męczennikiem, wytrwałym oraz niestrudzonym świadkiem Chrystusa. On zło dobrem zwyciężył, aż do przelania krwi.

Arcybiskup Angelo Amato podkreślił, że siłę do przyjęcia męczeństwa ksiądz Jerzy Popiełuszko czerpał z ewangelii:

Tłumaczenie:
Podobnie jak Święty Paweł, również błogosławiony ksiądz Jerzy mógłby powiedzieć: „Oświadczam wam bracia, że głoszona przeze mnie ewangelia nie jest wymysłem ludzkim. Nie otrzymałem jej bowiem ani nie nauczyłem się od jakiegoś człowieka, lecz objawił mi ją Jezus Chrystus”. Jezus wybrał młodego Jerzego, jeszcze w łonie jego matki, i powołał go swoją łaską do kapłaństwa, aby głosił Jego słowo prawdy i zbawienia „nowym poganom” swoich czasów.

Beatyfikacja księdza Jerzego Popiełuszki była wielkim wydarzeniem dla matki kapłana – Marianny Popiełuszko (zmarła w 2013). Przed uroczystością wyraziła ona nadzieję, że Polacy wezmą sobie do serca słowa duchownego, głoszącego zasadę „zło dobrem zwyciężaj”:

Proces kanonizacyjny kapłana rozpoczął się w 2014 roku w Creteil pod Paryżem, gdyż tam miało dojść do uzdrowienia za wstawiennictwem księdza Jerzego. Etap diecezjalny zakończył się rok później, 14 września.

Biskup Creteil Michel Santier mówił, że tego dnia, w rocznicę urodzin Sługi Bożego Popiełuszki, a także w dniu urodzin księdza opiekującego się umierającym pacjentem, ten, po modlitwie, został uzdrowiony:

W 2015 roku dokumentacja zgromadzona podczas etapu diecezjalnego procesu została przekazana watykańskiej Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych. Jeżeli ta uzna autentyczność cudu, papież będzie mógł podjąć decyzję o ogłoszeniu księdza Jerzego świętym. Wówczas jego kult rozszerzy się na cały Kościół.

W 2018 roku, podczas uroczystości w kościele św. Stanisława Kostki z okazji 34. rocznicy śmierci księdza Popiełuszki, jego bratanek mówił, że na kanonizację męczennika czekają rzesze wiernych:

Hanna Grodzicka-Królak (zmarła w 2019), autorka wierszy czytanych podczas Mszy Świętych za Ojczyznę, odprawianych przez księdza Jerzego Popiełuszkę, wspominała (2018), że był człowiekiem o wyjątkowej wrażliwości:

W 35. rocznicę śmierci błogosławionego księdza Jerzego, w 2019 roku, podczas mszy w intencji kanonizacji duchownego w sanktuarium na warszawskim Żoliborzu, biskup polowy Wojska Polskiego Józef Guzdek podkreślił, że ksiądz Popiełuszko swoje powołanie rozumiał jako służbę człowiekowi. Hierarcha przypomniał, że mottem błogosławionego były słowa – „Zło dobrem zwyciężaj”:

„Gorliwy kapłan i męczennik” – tak o błogosławionym księdzu Jerzym mówił papież Franciszek podczas audiencji generalnej w Watykanie, 4 grudnia 2019 roku. Wtedy to, na Papieskim Uniwersytecie Urbaniana w Rzymie, zorganizowano konferencję i wystawę poświęconą duchownemu.

Papież podziękował za podtrzymywanie pamięci o księdzu Popiełuszce:

Tłumaczenie:
Pamięci o tym gorliwym kapłanie i męczenniku, który barbarzyńsko zamordowany przez służby komunistyczne, oddał życie z miłości do Chrystusa, do Kościoła i do ludzi, zwłaszcza tych pozbawionych wolności i godności.

Wspomnienie liturgiczne błogosławionego księdza Jerzego Popiełuszki przypada w Polsce 19 października, w rocznicę jego śmierci. Także w tym dniu, od 2018 roku, obchodzimy – ustanowiony przez Sejm – Narodowy Dzień Pamięci Duchownych Niezłomnych.

Przy grobie księdza Jerzego Popiełuszki w parafii św. Stanisława Kostki w Warszawie, modlili się między innymi Jan Paweł II oraz kardynał Joseph Ratzinger – późniejszy papież Benedykt XVI, a także wielu innych hierarchów kościelnych i przywódców państw, wśród nich arcybiskup Paryża kardynał Jean-Marie Lustiger, prezydent Czech Vaclav Havel oraz premier Węgier Viktor Orban.

W 2004 roku przy parafii św. Stanisława Kostki powstało Muzeum Błogosławionego Ks. Jerzego Popiełuszki. Rocznie odwiedza je około 60 tysięcy osób. Od 2011 roku działa także Ośrodek Dokumentacji Życia i Kultu Bł. Ks.Jerzego Popiełuszki. W całej Polsce jest wiele miejsc upamiętniających duchownego – ulice, szkoły, pomniki i tablice.

Funkcjonariusze Ministerstwa Spraw Wewnętrznych skazani za zabójstwo księdza Jerzego: Grzegorz Piotrowski, Adam Pietruszka, Leszek Pękala i Waldemar Chmielewski opuścili już dawno więzienia. Ich procesy nie ujawniły wszystkich okoliczności i inspiratorów zbrodni, podobnie jak proces Władysława Ciastonia i Zenona Płatka. W 1994 roku obaj generałowie zostali uniewinnieni z zarzutu sprawstwa kierowniczego.