Archiwum Lubuskiej Szkoły Reportażu.

7 lipca o godzinie 20.30 po raz 35 do gorzowskiego amfiteatru zawita jeden z najstarszych i najbardziej cenionych festiwali cygańskich na świecie. Jak co roku zapowiada się barwne widowisko, które zachwyci publiczność muzyką, żywiołowym tańcem, pięknymi strojami, a przede wszystkim ciepłym klimatem i niezwykłą atmosferą tego wyjątkowego koncertu.W dotychczasowych edycjach spotkań wzięło udział ponad 200 profesjonalnych zespołów i wykonawców.

Pomysłodawcą Romane Dyvesa jest Edward Dębicki kompozytor, wirtuoz akordeonu, autor oraz założyciel i szef (od 1955 roku) Cygańskiego Teatru Muzycznego „TERNO”, w realizacji pomaga żona Ewa. W tym roku na scenie gorzowskiego amfiteatru wystąpi: Ania Rusowicz, Gipsy Band, Zuralia Orchestra, Osenya Rosa, Liza Kotlyarenko, Izabela Szafrańska oraz Cygański Teatr Muzyczny i jego goście. Festiwal Romane Dyvesa poprowadzi Tomasz Wolny oraz syn Edwarda i Ewy Manuel Dębicki.

Gorzowscy Cyganie z Edwardem Dębickim na czele byli wielokrotnie bohaterami moich reportaży. To świat barwny, kolorowy i fascynujący. W sercu utkwił mi jednak najbardziej ten nagrany dwanaście lat temu (jak ten czas leci ;). To spotkanie odbyło się w gościnnym cygańskim domu Państwa Dębickich pod Gorzowem. Na stole obok cygańskiej herbaty i starych zdjęć gospodarze położyli nie odczytany jeszcze do końca, nigdzie dotąd niepublikowany pamiętnik ciotki Pana Edwarda Bronisławy Wajs zwanej Papuszą… Cygańska poetka dzień po dniu skrupulatnie zapisywała w nim szczegóły swojego pięknego, choć i tragicznego życia. Wraz z innymi pamiątkami przekazał go przed swoją śmiercią rodzinie Dębickich poeta i przyjaciel Cyganów Jerzy Ficowski. Przed przybyciem na spotkanie ja też odrobiłem zadanie domowe. Dzięki uprzejmości kolegów z Polskiego Radia Szczecin dotarłem do archiwalnej audycji z 1959 roku, której bohaterką była między innymi Papusza, ale również młody Edward Dębicki oraz członkowie wtedy dopiero co powstałego zespołu Terno. To nagranie zaskoczyło nawet jego. Okazało się, że nigdy dotąd nie słyszał tej audycji w całości. Nie wiadomo, skąd pojawiła się cygańska muzyka, wspomnienia i… ta niesamowita atmosfera czasów, które minęły, ale pamięć o nich musi zostać ocalona…

Posłuchaj audycji.