Audycja powstała w ramach redakcji reportażu Radia Zachód na potrzeby niedzielnego cyklu Opisać Świat. Będzie reprezentowała polską radiofonię w międzynarodowym konkursie Prix Italia 2021 w kategorii audycja o muzyce.
Zadecydowała o tym ogólnopolska komisja preselekcyjna Polskiego Radia. Konkurs organizowany jest we Włoszech od 1948 roku. Co roku przyznawane są tam najstarsze i najbardziej prestiżowe międzynarodowe nagrody dla twórców radiowych, telewizyjnych i internetowych, często zwane radiowymi Oscarami. Grono partnerów i członków Prix Italia składa się z blisko 90-ciu publicznych, prywatnych, radiowych i telewizyjnych nadawców z 46 krajów z 5 kontynentów.
Nominowana audycja Cezarego Galka to opowieść o artyście taborowym Edwardzie Dębickim, który w ubiegłym roku obchodził 85 urodziny i jubileusz 65 lat pracy twórczej.
Prawdopodobnie jest jedyną aktywną osobą w Polsce z tak dużym stażem scenicznym. Kompozytor, pisarz, poeta, wirtuoz akordeonu i animator nie tylko romskiej kultury. Został uhonorowany złotym medalem Zasłużony Kulturze Polskiej „GLORIA ARTIS” nadawanym najwybitniejszym twórcom i artystom. Gdy miał 10 lat ojciec kupił mu akordeon-bajan, na którym uczył się grać ze słuchu. Występował jako maskotka w słynnej taborowej orkiestrze harfiarzy, dziś już legendarnych wirtuozów tego instrumentu. Jak głosi legenda jego przodkowie w dawnych czasach grali na dworach królewskich i carskich. Członkowie rodziny po wojennych prześladowaniach na Podolu szukali nowego miejsca do życia. Młody Edward chciał uczyć się muzyki profesjonalnie, więc rodzinny tabor po wielu naradach i sporach zatrzymał się w Gorzowie. Część tam osiadła. Nie obyło się bez problemów w związku ze zmiana trybu życia i prześladowań ze strony komunistycznych władz. Jednak Państwową Szkołę Muzyczną ukończył z wyróżnieniem. W 1955 roku założył Cygański Teatr Muzyczny „TERNO, z którym koncertował w niemal wszystkich krajach Europy w USA i Kanadzie. Program zapowiadała i śpiewała w nim wraz z innymi ciotka Edwarda słynna romska poetka Bronisława Wajs zwana Papuszą. Zespół wspierał i promował znany poeta Jerzy Ficowski, który był odkrywcą i wielkim miłośnikiem kultury polskich Romów. W 1989 roku Edward Dębicki stworzył i organizuje do dziś „Międzynarodowe Spotkania Zespołów Cygańskich „ Romane Dyvesa” („Cygańskie Dni”). Skomponował blisko 200 pieśni, kilkanaście widowisk estradowych, muzykę do filmów, wydaje wspomnieniowe książki i zbiory cygańskiej poezji. Tworzy i realizuje liczne integracyjne projekty np. Wigilię Narodów, czyli świąteczne spotkanie zespołów reprezentujących różne narodowości, wyznania i tradycje. Łączy i obala stereotypy. Audycja jest barwną, pełną muzycznych cytatów i archiwaliów opowieścią o artystycznej i prywatnej drodze jubilata, który jest osobą niezwykłą. Jednak jak sam podkreśla przede wszystkim jest jednak Cyganem.
POSŁUCHAJ „Cygańskie opowieści”
Dawniej…
I dziś…
