Ministerstwo Klimatu i Środowiska ostrzega przed trującą „złotą algą” w Odrze i podejmuje działania, których celem ma być zminimalizowanie efektów działania śmiercionośnej dla ryb toksyny wytwarzanej przez te glony. Najwięcej algi jest tam, gdzie są największe zastoje wody. Między 10 a 12 czerwca w Głogowie wyłowiono łącznie 600 kg śniętej ryby. Jakie środki zaradcze zamierzają podjąć służby?
Złota alga zabija ryby na lubuskim odcinku Odry
Według bieżących analiz Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska (GIOŚ) największa liczebność „złotej algi” obecnie utrzymuje się w Odrze w Słubicach, Bytomiu Odrzańskim i Widuchowej.
Od kilku dni na terenie woj. lubuskiego oraz zachodniopomorskiego (przystań Nietków, marina w Głogowie, okolice Bielinka), występują śnięcia około kilkudziesięciu ryb dziennie.
W ostatnich dniach Odrą przeszło wezbranie i woda skażona „złotą algą” dostała się do marin, kanałów, starorzeczy i zbiorników wodnych połączonych z rzeką.
W najbliższych dniach lokalnie w takich miejscach może dochodzić do rozwoju, a nawet do toksycznych zakwitów tego glonu.Ekipa Instytutu Ochrony Środowiska – PIB bada obecnie zagrożone zbiorniki wodne, kanały, mariny i starorzecza pod kątem obecności „złotej algi”.
Specjaliści chcą ratować ryby przed „złotą algą”
Jednocześnie 11 czerwca 2024 r. służby otrzymały rekomendacje Zespołu Zarządzenia Kryzysowego MKiŚ (ZZK MKiŚ) dot. działań zaradczych. Wśród nich jest między innymi montaż specjalnych siatek uniemożliwiających rybom wpływanie w miejsca występowania „złotej algi”.
Prowadzone są pilotażowo testy preparatów do ograniczania populacji „złotej algi” w skazanych zbiornikach/kanałach.
Zgodnie z rekomendacjami ZZK MKiŚ służby wojewodów, Państwowa Straż Rybacka i pracownicy Wód Polskich prowadzą codzienne wizje terenowe.
Ze względu na obecną sytuację, posiedzenia (ZZK MKiŚ) od 19 czerwca 2024 r. przechodzą w formułę cotygodniowych obrad międzyresortowych.
– Międzyresortowy Zespół do Spraw Przeciwdziałania Sytuacjom Kryzysowym i Zagrożeniom Środowiskowym na rzece Odrze tworzą resorty infrastruktury, klimatu i środowiska, przemysłu, rolnictwa i MSWiA. Wiodącym jest resort infrastruktury, który obecnie pracuje nad wdrożeniem kompleksowych działań ochronnych na rzecz Odry, w tym zmianą przepisów dotyczących pozwoleń wodno-prawnych dla zakładów przemysłowych.
Dlaczego w Odrze ryby padają
Przyczyną śnięcia ryb jest toksyna wytwarzana przez „złotą algę” – jednokomórkowy glon. Toksyna tej algi jest śmiertelna dla ryb i innych organizmów wodnych posiadających skrzela. „Złota alga” od maja 2024 miała sprzyjające warunki do rozwoju – niską prędkość przepływu wody, podwyższone zasolenie i dostępność biogenów. Sezon wiosenny i wegetacja sprzyjają rozwojowi różnych gatunków glonów w wodach.
Niskie stany wód notowane w maju spowodowały, że „złota alga”, która dostała się do Odry z Kanału Gliwickiego, zaczęła się rozwijać w nurcie rzeki. Fala wezbraniowa wywołana opadami deszczu, jakie pojawiły się na z początku czerwca, pozwoliła na przepłukanie „złotej algi” oraz przywróciła korzystniejsze warunki hydrologiczne. Jednak skażona tym glonem woda z Odry dostała się do zbiorników, kanałów, marin i starorzeczy mających połączenie z rzeką. W tego typu zbiornikach wodnych i zatokach, gdzie woda stagnuje, może dochodzić do namnożenia się i toksycznych zakwitów „złotej algi” oraz do punktowego śnięcia ryb.
Wzmożony monitoring Odry i spotkania kryzysowe
W ciągu najbliższych dni, zgodnie z rekomendacjami Zespołu Zarządzania Kryzysowego MKiŚ, konieczny jest wzmożony monitoring zagrożonych miejsc przez służby wojewodów, Państwową Straż Rybacką i pracowników Wód Polskich. Ekipa Instytutu Ochrony Środowiska jest w trakcie badania zagrożonych zbiorników, kanałów, marin i starorzeczy pod kątem obecności „złotej algi”. Służby otrzymały również rekomendacje ZZK MKiŚ dotyczące wskazanych działań zaradczych, jak montaż specjalnych siatek uniemożliwiających wpływanie ryb w miejsca mogące stanowić dla nich pułapkę. Pilotażowo testowane są preparaty do ograniczania populacji glonu we wskazanych zbiornikach i kanałach.
Od 5 marca 2024 r. w trybie cotygodniowym odbywają się spotkania ZZK MKiŚ. Zespół na bieżąco wypracowuje rekomendacje oraz wnioski w obszarze zapobiegania, a także przeciwdziałania zagrożeniom. W spotkaniach biorą udział również przedstawiciele resortu infrastruktury oraz przemysłu, jak i właściwych Wydziałów Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego odrzańskich urzędów wojewódzkich tj.: zachodniopomorskiego, lubuskiego, śląskiego, dolnośląskiego oraz opolskiego.
Rekomendacje zespołu, takie jak m.in. regulacja przez Wody Polskie przepływów wody w Kanale Gliwickim czy rzece Odrze, podlegają aktualizacji w zależności m.in. od prognozowanych warunków meteo-hydrologicznych, parametrów fizykochemicznych wód oraz dynamiki rozwoju „złotej algi”. W związku z tym zakres działań kryzysowych jest uzależniony od rozwoju sytuacji i ryzyka wystąpienia toksycznego zakwitu „złotej algi” na Kanale Gliwickim lub w rzece Odrze. Działania zaradcze wymagają zaangażowania kilku resortów, w tym wiodącego w sprawie gospodarki wodnej Ministerstwa Infrastruktury nadzorującego Wody Polskie.
Ze względu na coraz większe ryzyko zakwitów „złotej algi” w okresie letnim jest konieczność ścisłej współpracy zaangażowanych instytucji, spotkania ZZK MKiŚ od 19 czerwca 2024 r. będą się odbywać co tydzień w formacie Międzyresortowego Zespołu do Spraw Przeciwdziałania Sytuacjom Kryzysowym i Zagrożeniom Środowiskowym na rzece Odrze. Zespół ten działa od 20 lutego 2024 r., jest w trakcie analizy rozwiązań systemowych. Analiza ta obejmuje m.in. działania zmierzające do trwałego obniżenia zasolenia wód rzeki Odry, w tym odsalanie wód kopalnianych przez zakłady wydobywcze oraz zwiększanie możliwości retencyjnych przez zakłady wydobywcze. Większość aspektów związanych z sytuacją w Kanale Gliwickim i Odrze, takich jak wydawanie pozwoleń wodno-prawnych, określenie celów środowiskowych dla wód, zarządzanie przepływem wody leży w gestii Ministerstwa Infrastruktury. Ministerstwo to prowadzi prace związane z nowelizacją tzw. specustawy odrzańskiej w kontekście m.in. pozwoleń wodno-prawnych dla zakładów przemysłowych. MKiŚ będzie zabiegał, aby w ustawie tej znalazły się również zapisy dotyczące ułatwień dla inwestycji mających na celu budowę infrastruktury odsalającej wody pokopalniane. Kierownictwo MKiŚ odbywa spotkania z zarządami spółek górniczych w celu wypracowania i wdrożenia działań długofalowych.
Wyniki badań monitoringu Odry i najważniejsze informacje są dostępne na stronie >>gov.pl/odra<<.
Dalsza część tekstu pod polecanymi artykułami
Czytaj także:
W ,,Starej Odrze” w Pomorsku znaleziono śnięte ryby
W rzece na terenie gminy Sulechów zauważono ponownie śnięte ryby. Władze gminy podjęły w tej sprawie natychmiastowe działania. - Dzięki czujności ludzi zostaliśmy szybko poinformowani o sprawie i mogliśmy...
Czytaj więcejCzytaj także:
![30 śniętych ryb i zamknięta przystań w Nietkowie – złote algi zakwitły [ZDJĘCIA] Radio Zachód - Lubuskie](https://zachod.pl/wp-content/uploads/2024/06/9695e135d81f9af17a6ce45ecffca4e2_xl-350x250.jpg "30 śniętych ryb i zamknięta przystań w Nietkowie – złote algi zakwitły [ZDJĘCIA] 1")
30 śniętych ryb i zamknięta przystań w Nietkowie – złote algi zakwitły [ZDJĘCIA]
Kilkadziesiąt śniętych ryb i zamknięta przystań w Nietkowie koło Czerwieńska – to efekt zakwitu złotych alg w Odrze.Jeszcze w ubiegłym tygodniu wędkarze i mieszkańcy zgłosili ten fakt służbom. We...
Czytaj więcej600 kg śniętych ryb wyłowionych z Odry w pobliżu Głogowa
W Głogowie z rzeki Odry wyłowiono śnięte ryby – poinformowali przedstawiciele dolnośląskiego urzędu wojewódzkiego. Między 10 a 12 czerwca było ich łącznie 600 kg. Sprawdzane są przyczyny zdarzenia, jednocześnie służby informują, że w ostatnim czasie poprawiły się wyniki badań na obecność „złotej algi”.
600 kg śniętych ryb zostało wyłowionych z Odry w pobliżu Głogowa. Jak informują przedstawiciele wojewody, jest to zarówno narybek, jak i większe osobniki. Na miejscu działają przedstawiciele Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska, którzy ustalają przyczynę śnięcia ryb.
– Próbki zostały pobrane także przez Laboratorium Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Głogowie oraz Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną. Próbki do badań zabezpieczył też biegły ichtiolog. Państwowa Straż Rybacka wraz ze służbami – Policją, Państwową Strażą Pożarną, Regionalnym Zarządem Gospodarki Wodnej i przedstawicielami Urzędu Miejskiego i Starostwa Powiatowego w Głogowie dokonują rekonesansu miejsca zdarzenia oraz pozostałego biegu Odry
– przekazali przedstawiciele dolnośląskiego urzędu wojewódzkiego.
Na razie nieznane są wyniki badań. Ryby trafiły do utylizacji, sprawdzana jest także jakość wody. Przedstawiciele wojewody podkreślili, że prowadzone są także badania prewencyjne. Rzeka jest codziennie monitorowana pod kątem występowania tzw. „złotej algi”, która była główną przyczyną masowego śnięcia ryb latem 2022 roku.
– W ostatnim czasie wyniki badań na obecność „złotej algi” znacznie się poprawiły. Poziom ten spada
– poinformowali przedstawiciele wojewody.
Sytuacja jest monitorowana np. w zbiorniku Czernica, tzw. jeziorze Bajkał, gdzie obowiązuje I stopień zagrożenia. Zanotowano tam spadek z 25 280 tys. na 17 505 tys. jednostek. Z kolei na na wysokości Łanów odnotowano spadek z 13 500 tys. na 1 751 jednostek, przez co nie obowiązuje tam sytuacja alarmowa.
– Wszystkie możliwe działania są prowadzone. Poszukujemy przyczyny śnięcia ryb. Oczekujemy na wyniki badań fizykochemicznych. O wynikach tych badań poinformujemy, gdy tylko będą dostępne.
Podległy wojewodzie zespół naukowo-badawczy ds. Odry zaplanował w czerwcu dwa spotkania, na których omówiona zostanie bieżąca sytuacja na rzece. Jak przekazano, każdego tygodnia spotyka się także zespół zarządzania kryzysowego ministerstwa klimatu i środowiska.
Czytaj także:
Nowelizacja ustawy o rewitalizacji Odry ma wejść w życie jeszcze w tym roku. Rzece potrzebna jest renaturyzacja
Nowelizacja ustawy o rewitalizacji Odry musi wejść w życie w tym roku - powiedziała PAP wiceminister klimatu i środowiska Urszula Zielińska. Po to, by zapobiec katastrofie ekologicznej, potrzebne jest...
Czytaj więcej