Podczas weekendu odbędzie się 24. międzynarodowe liczenie nietoperzy w Międzyrzeckim Rejonie Umocnionym (MRU)- największym ich zimowisku w Polce. To ważne badania, gdyż nietoperze to „barometr” zmian klimatu – poinformowała rzeczniczka Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu Małgorzata Moczulska.

Po raz kolejny tematem wiodącym liczenia będzie wpływ globalnego ocieplenia klimatu na przyrodę, w szczególności na nietoperze, których badaniami w MRU naukowcy zajmują się od 1999 r. w ramach międzynarodowego programu koordynowanego przez Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu.

W tym roku w liczeniu wezmą udział chiropterolodzy z Serbii, Bośni, Gruzji, Niemiec, Holandii, Belgii, Irlandii, Wielkiej Brytanii i Włoch wraz z naukowcami i studentami Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu oraz członkami Towarzystwa Ochrony Przyrody „Nietoperek”. Łącznie 64 osoby.

Z ramienia wrocławskiej uczelni liczenie koordynują chiropterolodzy dr Tomasz Kokurewicz i dr Grzegorz Apoznański. W piątek zaplanowano wstępne liczenie w wybranych obiektach MRU, a w sobotę (11 stycznia) zasadnicze na całym obszarze Natura 2000 Nietoperek.

– W ostatnich latach w MRU zaobserwowaliśmy spore zmiany w liczebności różnych gatunków. Martwi nas spadek liczebności gatunków zimnolubnych, takich jak mopek zachodni, gacek brunatny i kompleksu gatunków: nocek wąsatek, rudy i Brandta

– powiedział Kokurewicz.

W zimie podczas hibernacji tempo metabolizmu nietoperza jest zależne od temperatury w jakiej przebywa – im wyższa, tym metabolizm szybszy.

– Jeśli nietoperz powinien mieć optymalnie 3 stopnie Celsjusza, a ma 9, to szybciej zużywa zgromadzony tłuszcz, który na pewno nie wystarczy mu do wiosny. Co wtedy? Mamy już pewne dane, mówiące o tym, że liczebność np. mopka rośnie w małych obiektach na powierzchni ziemi, czyli nietoperze przenoszą się tam, gdzie jest chłodniej

– wyjaśnił Kokurewicz.

Chiropterolog wskazał, że nietoperze są swoistym barometrem zmian klimatycznych. Mają jednego, w wyjątkowych sytuacjach dwa młode w roku, są więc bardzo wrażliwe na wszelkie zmiany warunków zewnętrznych, nie są w stanie przystosować się do nich wystarczająco szybko.

– Na podstawie zmian ich liczebności możemy zatem wnioskować o stanie środowiska. I to nie tylko o wzroście temperatury

– zaznaczył Kokurewicz.

Liczenia nietoperzy w MRU odbywają się od 1999 r. Nadzór nad nimi sprawuje Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim. Przed rokiem w podziemiach MRU naukowcy naliczyli 36 653 nietoperze reprezentujące dziewięć gatunków.

Polska ma obowiązek składania Komisji Europejskiej co pięć lat raportu o stanie cennych przyrodniczo siedlisk i gatunków objętych ochroną w ramach obszarów Natura 2000, a do takich należy kompleks MRU. Jego większa część ma również status rezerwatu przyrody (rezerwat Nietoperek).

Na podziemną część MRU składa się system korytarzy, tuneli i komór o łącznej długości 32 km oraz naziemnych bunkrów. Kompleks umocnień zbudowali Niemcy w latach 30. XX wieku i w czasie II wojny światowej. Panujące w jego podziemiach warunki – stała wilgotność i temperatura – stwarzają optymalne warunki do zimowej hibernacji nietoperzy.