Świat walczy z inflacją: rekordowe wskaźniki m.in. w USA i krajach UE

Inflacja jest obecnie najwyższa od ponad 40 lat w USA i Holandii, od ponad 30 lat we Włoszech i Francji, a od ponad 20 lat w Korei Płd. i Turcji. Kraje na całym świecie walczą z cenami rosnącymi przez pandemię Covid-19 i chaos w łańcuchach dostaw oraz wojnę na Ukrainie, przez którą wzrosły koszty paliw i żywności.

Analiza danych z 44 rozwiniętych gospodarek przeprowadzona przez Pew Research Center wykazała, że w prawie wszystkich z nich wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych znacznie wzrósł od czasów przed pandemią. W 37 krajach średnia roczna stopa inflacji w I kwartale br. była co najmniej dwukrotnie wyższa niż w I kwartale 2020 r., kiedy pandemia Covid-19 zaczynała się rozprzestrzeniać. W 16 krajach inflacja w I kwartale br. była ponad czterokrotnie wyższa niż dwa lata wcześniej.

W ujęciu rocznym inflacja w Stanach Zjednoczonych osiągnęła w maju 8,6 proc., a w czerwcu 9,1 proc., czyli najwięcej od grudnia 1981 r. Inflacja w USA była stosunkowo niska przez tak długi czas, że dla całych pokoleń Amerykanów gwałtowne podwyżki cen mogły wydawać się reliktem odległej przeszłości – komentuje portal Światowego Forum Ekonomicznego (WEF). Dziś Amerykanie uważają ją za główny problem swojego kraju, którego rozwiązanie jest najwyższym priorytetem w ocenie prezydenta Joe Bidena.

Inflacja w USA

Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w USA wzrósł i w ujęciu rocznym w czerwcu inflacja osiągnęła poziom 9,1 proc. – podały w środę amerykańskie władze. Od maja inflacja utrzymuje się na najwyższym poziomie od ponad 40 lat – informuje Associated Press.

Od maja do czerwca ceny wzrosły w USA o 1,3 proc., podczas gdy już w maju roczna inflacja była na rekordowym poziomie i wynosiła 8,6 proc.

Według przeprowadzonego w czerwcu sondażu dla agencji AP, 40 proc. Amerykanów uważa, że walka z inflacją powinna być priorytetem rządu, podczas gdy w grudniu opinię taką wyrażało 14 proc. respondentów.

Turcja ma jeden z najwyższych wskaźników inflacji na świecie: według Tureckiego Instytutu Statystycznego (TUIK) w czerwcu ceny wzrosły o 78,6 proc. w stosunku do tego samego okresu w 2021 r., czyli najwięcej od 24 lat. Ceny żywności poszybowały w górę o 93,9 proc. w ujęciu rocznym, a koszty transportu o 123,4 proc. Kraj ten od lat doświadcza wysokiej inflacji, jednak wzrosła ona pod koniec 2021 r., gdy rząd zaczął prowadzić nietypową politykę gospodarczą, polegającą na obniżaniu stóp procentowych zamiast ich podnoszeniu.

Państwem, w którym inflacja rosła najszybciej w ciągu ostatnich dwóch lat, jest Izrael – podaje Pew Research Center. Roczna stopa inflacji w Izraelu w I kwartale 2020 r. wyniosła 0,13 proc., a w tym samym okresie w 2022 r. już 3,36 proc., czyli ponad 25 razy więcej. W maju osiągnęła najwyższy od 11 lat poziom 4,1 proc.

Oprócz Izraela do krajów o bardzo dużym wzroście inflacji w latach 2020-2022 należy Grecja, gdzie odnotowano prawie 21-krotny wzrost w I kwartale br. w porównaniu tym samym okresem w 2020 r. (z 0,36 proc. do 7,44 proc.), Włochy (prawie dwudziestokrotny wzrost z 0,29 proc. do 5,67 proc.) i Szwajcaria (z -0,13 proc. do 2,06 proc.).

W większości krajów zaobserwować można podobne trendy, czyli stosunkowo niskie poziomy inflacji przed wybuchem pandemii w pierwszym kwartale 2020 r., następnie stałe lub spadające wskaźniki, kiedy rządy ograniczały większość działalności gospodarczej, i rosnące wskaźniki od połowy 2021 r., gdy świat walczył o powrót do normalności – podaje portal WEF.

Są też wyjątki od tego ogólnego wzorca, na przykład w Rosji stopa inflacji stale rosła przez cały okres pandemii, po czym gwałtownie wzrosła po inwazji na Ukrainę, w Indonezji inflacja spadła na początku pandemii i pozostała na niskim poziomie, a w Arabii Saudyjskiej stopa inflacji wzrosła podczas pandemii, ale następnie gwałtownie spadła pod koniec 2021 r. i nadal wynosi zaledwie 1,6 proc.

Inflacja w Wielkiej Brytanii osiągnęła w maju najwyższy poziom od 40 lat, rosnąc w tempie 9,1 proc. rocznie, a Bank Anglii poinformował, że może ona osiągnąć szczyt na poziomie 11 proc. w br. Kraj boryka się obecnie z kryzysem kosztów utrzymania, ceny żywności rosną w tempie 8,7 proc. rocznie w maju, a rachunki za energię wzrosły w kwietniu o 50 proc.

Według Eurostatu roczna stopa inflacji w strefie euro miała wzrosnąć w czerwcu o 8,6 proc. Ceny energii wzrosły w maju o 39,1 proc. w porównaniu z tym samym miesiącem w 2021 r., a ceny żywności o 7,5 proc.

Prognozy inflacji w UE

W letniej prognozie gospodarczej opublikowanej w czwartek Komisja Europejska przewiduje rekordowy poziom inflacji w bieżącym roku dla całej UE i strefy euro. Obniża też częściowo rokowania dotyczące wzrostu PKB.

KE przewiduje, że inflacja osiągnie najwyższy poziom w historii w 2022 r., wynosząc 7,6 proc. w strefie euro i 8,3 proc. w całej Unii. W 2023 r. wskaźnik ten obniży się odpowiednio do 4,0 proc. i 4,6 proc.

Najwyższą roczną stopę inflacji w strefie euro odnotowano w maju w Estonii (20,1 proc.), na Litwie (18,5 proc.), Łotwie (16,8 proc.), Słowacji (11,8 proc.), w Grecji (10,5 proc., najwyższa od 27 lat), Holandii (10,2 proc., najwyższa od 46 lat) i Belgii (9,9 proc., najwyższa od 40 lat).

Najniższa inflacja jest we Francji (5,8 proc., najwyższa od 37 lat), na Malcie (5,8 proc., najwyższa od początku badań w 1997 r.), w Finlandii (7,1 proc., najwyższa od ponad 30 lat) i we Włoszech (7,3 proc., najwyższa od ponad 35 lat).

W czerwcu inflacja w Korei Południowej osiągnęła najwyższy poziom od 24 lat, rosnąc w tempie 6 proc. rocznie.

Inflacja na Sri Lance osiągnęła w czerwcu rekordowy poziom, rosnąc w tempie 54,6 proc. rocznie, a prezes banku centralnego kraju przyznał dziennikarzom, że do końca br. może osiągnąć 70 proc. Zamieszkany przez 22 mln osób kraj zmaga się z ogromnym kryzysem finansowym, który spowodował ograniczenie dostępności podstawowych produktów takich jak paliwo, żywność i leki i doprowadził do masowych protestów przeciwko prezydentowi Gotabayi Rajapaksie.

Inflacja wzrosła znacząco również w Japonii, w której przez lata problemem był niski wzrost gospodarczy i nawet deflacja. Od 2010 do 2020 roku inflacja w Japonii wynosiła średnio około 0,42 proc., jednak w maju br. roczna stopa inflacji w tym kraju wzrosła do 2,5 proc.