20 listopada 1924 w Warszawie urodził się Benoît Mandelbrot, wybitny i nowatorski matematyk pochodzący z Polski. Zajmował się szerokim zakresem problemów matematycznych, znany jest przede wszystkim jako ojciec geometrii fraktalnej, opisał zbiór Mandelbrota oraz wymyślił samo słowo „fraktal”.

Był on twórcą tzw. geometrii fraktalnej, opisującej nieregularne kształty występujące w przyrodzie, takie jak linia brzegowa, zbocza górskie, i systemy komórkowe. Fraktale w najogólniejszym znaczeniu to interpretacja graficzna równań i ciągów uchodzących poprzednio za całkowicie abstrakcyjne i nie mające odniesień do rzeczywistości.

Jak wykazał Mandelbrot, powinny one być przedmiotem badań i mają zastosowania w wielu dziedzinach praktycznych. Jedną z nich była m.in. grafika komputerowa.

Benoit Mandelbrot urodził się w Warszawie 20 listopada 1924 roku w rodzinie litewskich Żydów. W 1936 roku wyemigrował z rodzicami do Francji, gdzie studiował w Ecole Polytechnique w Paryżu. Po wojnie wyjechał do USA. Pracował w centrum badawczym im. Watsona w Nowym Jorku, wykładał na Uniwersytecie Harvarda, w Massachusetts Institute of Technology, a od 1987 roku był profesorem na Uniwersytecie Yale.

„Jeśli mówimy o wpływie w matematyce i jej zastosowaniach w naukach ścisłych, Mandelbrot był jedną z najważniejszych postaci ostatnich 50 lat”

– powiedział o zmarłym profesor matematyki z Uniwersytetu w Bremie, Heinz-Otto Peitgen, cytowany w artykule wspomnieniowym w niedzielnym „New York Timesie”.

Zmarł 14 października 2010 roku w Cambridge w stanie Massachusetts.

Benoit Mandelbrot i fraktale

Fraktal, wprowadzony do matematyki przez Mandelbrota, to bogato rozczłonkowana figura lub powierzchnia otrzymana w wyniku dokonywania kolejnych podziałów.

Fraktale, generowane na ekranie komputerowym, używane są do tworzenia modeli procesów geograficznych i biologicznych, np. linii brzegowej w wyniku erozji lub narastania.

„Mandelbrot należy do grona nielicznych naukowców, którzy dzięki swojej ogromnej intuicji badawczej uwzględniali możliwość geometrycznej struktury czasu”

– mówił w 2006 roku dr Przemko Waliszewski z Zakładu Chemii Teoretycznej Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Zdaniem Waliszewskiego, dzięki wprowadzeniu do nauki pojęcia fraktala, naukowcy byli w stanie wykazać, że wzrost i samoorganizacja układów komórkowych następuje w czasoprzestrzeni, w której czas i przestrzeń są ze sobą sprzężone. Mają one wymiar fraktalny, a co za tym idzie – swoistą geometrię.

„Uzyskany wynik – po raz pierwszy w historii badań systemów biologicznych – wskazuje na fundamentalne znaczenie dla funkcjonowania tych systemów dwóch kategorii fizycznych: czasu i przestrzeni. Szczególnie wyraziście staje się to widoczne w przypadku biologii nowotworów”

– powiedział Waliszewski.