Rada ministrów właśnie przyjęła tzw. mandat negocjacyjny dla rewizji Krajowego Planu Odbudowy – poinformowała w piątek (26 września) minister funduszy Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz. Z KPO będą usunięte podatek od aut spalinowych i opłata środowiskowa dotycząca takich samochodów od przedsiębiorców – dodała.
Jak wskazała minister funduszy i polityki regionalnej, celem rewizji jest m.in. przekierowanie części środków granatowych na inwestycje, gdzie są one potrzebne.
– Rada Ministrów właśnie przyjęła mandat negocjacyjny do rewizji Krajowego Planu Obudowy. To jest zmiana, która ratuje środki inwestycyjne – przede wszystkim chodzi oczywiście o część grantową – przekierowując je na potrzebne i realizowalne inwestycje oraz takie inwestycje, na które jest popyt społeczny i potrzeba społeczna – powiedziała podczas piątkowej konferencji prasowej Pełczyńska-Nałęcz.
Dodała, że środki te mają zostać przekierowane z inwestycji, które – jak wskazała – ze względu na opóźnienie KPO są niemożliwe do zrealizowania oraz z inwestycji, których realizacja pochłonęła mniej pieniędzy niż przewidywano.
Pełczyńska-Nałęcz zwróciła również uwagę, że w ramach tej rewizji zmniejszona zostanie o 21,5 mld zł część pożyczkowa KPO. Decyzję podjęto po dokonaniu przeglądu inwestycji i popytu na te inwestycje. W efekcie Polska chce zrezygnować ze środków, które mogłyby zostać niewykorzystane, ale – jak zaznaczyła – stanie się to bez kosztów dla państwa.
Minister wyjaśniła, że zmniejszy się tym samym budżet utworzonego w ramach poprzedniej rewizji Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności (FBiO) do 20 mld zł (obecnie wynosi on ok. 25 mld zł). Wcześniej od 3 do 5 mld zł ze środków FBiO miało zostać przeznaczone na inwestycję w tzw. Czerwoną Drogę (przedłużenie trójmiejskiej obwodnicy do portu w Gdyni – PAP), ale podjęto decyzję, że ta inwestycja zostanie zrealizowana z środków krajowych, w pełni bezzwrotnych – wskazała. Dodała, że pozostałe w FBiO 20 mld zł zostaną rozdysponowane na wszystkie inne planowane w ramach tego funduszu inwestycje.
Pełczyńska-Nałecz przekazała również, że w ramach rewizji z KPO zostaną usunięte dwa podatki od samochodów spalinowych, które zostały wpisane jako kamienie milowe do pierwotnej wersji KPO – chodzi o podatek od samochodów spalinowych oraz opłatę środowiskową od samochodów spalinowych używanych przez przedsiębiorców. Zaznaczyła, że obciążenia te zostaną zastąpione innymi reformami.
Wiceminister funduszy i główny negocjator ds. KPO Jan Szyszko wyjaśnił, że pierwsza z propozycji, jaka ma zostać przedstawiona Komisji Europejskiej to określenie zasad przesyłu biogazu i biometanu. Druga to wprowadzenie systemu aukcyjnego dla instancji OZE wytwarzających biometan. – Mówimy o rozwiązaniach systemowych, rozwiązaniach, które systemowo mają sprawiać, że odnawialne źródła energii, że zielona, czysta energia w Polsce będzie tańsza i łatwiejsza w dostępie – dodał.
Resort funduszy po raz pierwszy wynegocjował usunięcie z KPO podatku od samochodów spalinowych w ramach jednej z poprzednich rewizji w połowie 2024 r. Szyszko wyjaśnił, że był to pierwszy z trzech podatków od samochodów spalinowych zapisanych przez poprzednie władze w KPO i był to „powszechny podatek” od posiadania samochodów spalinowych. – Takie rozwiązania mają jakiś sens w wysoko zurbanizowanych, zelektryfikowanych społeczeństwach, np. w Holandii i w Danii, ale nie w kraju, w którym występuje blisko 40-procentowe wykluczenie transportowe i posiadanie samochodu nie jest fanaberią – zaznaczył.
Dwa kolejne podatki, które rząd chce usunąć w tej rewizji, to opłata rejestracyjna od samochodów spalinowych (akcyza rejestracyjna od pojazdów osób prywatnych – PAP) oraz cykliczna opłata środowiskowa (dotycząca przedsiębiorców – PAP). Obie – jak wskazał – planowo miałyby wejść w życie w przyszłym roku.
Minister Pełczyńska-Nałęcz przypomniała też, że w ramach obecnej rewizji zwiększone mają zostać środki na inwestycje wodno-kanalizacyjne z 800 mln zł do 2 mld zł, samorządy dostaną też łącznie 217 mln zł wsparcia na wprowadzenie cyfryzacji obiegu dokumentów. Jak wyjaśniła szefowa MFiPR, będą one mogły otrzymać bony w wysokości do 130 tys. zł na sprzęt potrzebny do realizacji elektronicznej obsługi dokumentów. Kolejna zmiana to przeznaczenie prawie 1,3 mld zł na gwarancje kredytowe dla polskich firm. – To jest odpowiedź na wielką potrzebę, popyt na opłacalne kredyty dla polskich prywatnych przedsiębiorstw. Dzisiaj kredyty są bardzo drogie, w efekcie polskie prywatne przedsiębiorstwa mają zbyt mały dostęp do kredytów – wskazała Pełczyńska-Nałęcz.
W ramach kolejnej inwestycji finansowanej z KPO – jak przypomniała – Polska przeznaczyć ma 2 mld zł na sześć satelitów. Zaznaczyła, że wchodząc w europejski system bezpieczeństwa satelitarnego Polska będzie miała możliwość „kontrolowania, zarządzania i przede wszystkim korzystania” z tych satelitów. Mają one umożliwić bezpieczną komunikację satelitarną nie tylko w czasach pokoju.
Jak poinformował wiceminister Szyszko, „pierwsza runda negocjacyjna” z Komisją Europejską w sprawie aktualnej rewizji KPO odbędzie się w najbliższy wtorek, 30 września. Dodał, że resort oczekuje, że najpóźniej 25 listopada Komisja Europejska zaakceptuje rewizję, a 16 grudnia to najpóźniejszy termin, kiedy rewizja może zostać zaakceptowana przez Radę Unii Europejskiej. Jeśli tak się stanie, Polska będzie mogła złożyć wniosek o kolejną płatność z KPO jeszcze przed końcem roku.
Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności ma wzmocnić polską gospodarkę; składa się z 57 inwestycji i 54 reform. Przewiduje dla Polski 59,8 mld euro, w tym 25,27 mld euro w postaci dotacji i 34,54 mld euro w formie preferencyjnych pożyczek. Polska otrzymała z niego dotychczas 67 mld zł. Kolejne 26 mld zł (z ostatniego wniosku) – jak wskazywał Szyszko – Polska ma otrzymać w listopadzie.
Polskie KPO zmieniane było dotąd trzy razy. Pierwsza rewizja została zaakceptowana przez KE w listopadzie 2023 r., druga w lipcu 2024 r., a trzecia w czerwcu br. Ta ostatnia zakładała przede wszystkim utworzenie Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności, wzmocnienie Państwowej Inspekcji Pracy, utworzenie funduszu gwarancyjnego na kredyty dla firm, wprowadzenie dofinansowania na wymianę tachografów w ciężarówkach oraz dwukrotne zwiększenie liczby szkół ocieplonych z dofinansowaniem z KPO.