1000 dni wojny! Ukraina po raz pierwszy pociskami ATACMS zatakowała cele w Rosji

1. Szefowie unijnych instytucji zapewnili o wsparciu UE dla Ukrainy

W opublikowanych we wtorek rano (19 listopada) nagraniach na platformie X, szefowie unijnych instytucji zapewnili Ukrainę o nieustającym wsparciu ze strony Unii Europejskiej. Politycy oddali też hołd ukraińskim bohaterom 1000 dni po inwazji rosyjskiej.

Przewodnicząca komisji Europejskiej Ursula von der Leyen w krótkim filmiku opublikowanym na platformie X przypomniała, że „1000 dni temu Rosja próbowała wymazać Ukrainę z mapy i 1000 dni temu poniosła porażkę”, a stało się to dzięki oporowi Ukraińców i poświęceniu ukraińskich bohaterów.

– To dzień żałoby, ale także dzień obietnic. Obiecujemy stać po waszej stronie tak długo jak to konieczne

– powiedziała von der Leyen i zapewniła, że europejskie i zachodnie wsparcie dla Ukrainy będzie kontynuowane. 

O wsparciu nieustających wsparciu dla Ukrainy zapewnili również szef Rady Europejskiej Charles Michel i przewodnicząca Parlamentu Europejskiego Roberta Metsola, która powiedziała, że „odwaga ukraińskich bohaterów przez ostatnie 1000 dni inspirowała świat” i podkreśliła, że Unia i Ukraina „mają wspólną przyszłość”. 

Szef unijnej dyplomacji Josep Borrell powiedział, że „historia oceni nasze działania i reakcje”. Polityk przypomniał, że w ciągu swojego mandatu był w Ukrainie siedem razy, z czego pięć już po pełnoskalowej inwazji rosyjskiej i podkreślił, że wsparcie dla Ukrainy było dla niego najbardziej znaczącym zadaniem na stanowisku Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa.

2. Putin zatwierdził znowelizowaną doktrynę nuklearną

Dyktator Rosji Władimir Putin zatwierdził we wtorek znowelizowaną doktrynę nuklearną, zgodnie z którą „krytyczne zagrożenie” suwerenności i integralności terytorialnej Białorusi i Rosji może stanowić podstawę do użycia broni jądrowej. Wcześniej taką podstawą musiało być zagrożenie samego istnienia państwa.

Doktryna po raz pierwszy definiuje potencjalnego przeciwnika, wobec którego Federacja Rosyjska prowadzi odstraszanie nuklearne. Zgodnie z nią agresja wymierzona w Rosję przez jakiekolwiek państwo należące do sojuszu wojskowego będzie uważana za agresję ze strony tego sojuszu jako całości. 

„Odstraszanie nuklearne” może być prowadzone „przeciwko potencjalnemu przeciwnikowi, co oznacza poszczególne państwa i koalicje wojskowe bloków, które uważają Federację Rosyjską za potencjalnego przeciwnika i posiadają broń jądrową lub inne rodzaje broni masowego rażenia bądź znaczący potencjał bojowy sił ogólnego przeznaczenia” – głosi znowelizowany dokument.

Dalsza część tekstu pod grafiką

3. W Polsce pracuje ponad 779 tys. obywateli Ukrainy

Pod koniec września 2024 r. do ubezpieczeń w Polsce zgłoszonych było ponad milion cudzoziemców. Około 779 tys. osób to obywatele Ukrainy – wynika z danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W ostatnich latach obserwowany jest stały wzrost liczby Ukraińców pracujących w naszym kraju.

Według danych ZUS, we wrześniu tego roku wszystkich ubezpieczonych cudzoziemców było 1 mln 177 tys. 452. Dla porównania jeszcze w 2008 r. w bazie ZUS było 16 tys. cudzoziemców. 

Wśród obywateli innych krajów trzy czwarte stanowią osoby z Ukrainy. Pod koniec września 2024 r. do ubezpieczeń zgłoszonych było 779,3 tys. Ukraińców. Jeszcze na początku 2024 r. było ich ponad 755 tys. Z kolei w 2022 r. w Polsce pracowało blisko 746 tys. osób z Ukrainy, w 2021 r. ponad 627 tys., a w 2020 r. – 532,5 tys.

Najwięcej obywateli Ukrainy pracuje w województwie mazowieckim – 188,1 tys., dolnośląskim – 92,7 tys. i wielkopolskim – 89,5 tys. 

Na 779,3 tys. osób z Ukrainy – 406,5 tys. to mężczyźni, a 372,7 kobiety. Najwięcej pracujących osób z ukraińskim paszportem jest w wieku 30-44 lat. 

W Polsce może pracować obywatel Ukrainy, który mieszka legalnie i ma ważny tytuł pobytowy albo przybył do naszego kraju w okresie od 24 lutego 2022 roku, w związku z działaniami wojennymi. 

Uchodźcy, którzy przybyli do Polski od 24 lutego 2022 r., mogą – po potwierdzeniu tożsamości – otrzymać numer PESEL, a ich pobyt w naszym kraju jest uznawany za legalny do 30 września 2025 roku. Te osoby mogą jednak utracić prawo legalnego pobytu, jeżeli wyjadą z Polski na dłużej niż jeden miesiąc. To ograniczenie nie ma jednak zastosowania do osób skierowanych do pracy poza granicami przez podmioty prowadzące działalność w Polsce. 

Rodziny z Ukrainy mają dostęp do świadczeń rodzinnych np. 800 plus. Warunkiem jest, by ich dzieci uczęszczały do polskiej szkoły. Od tej zasady wprowadzono jeden wyjątek: w roku szkolnym 2024/2025 uczniowie uczący się w klasie programowo najwyższej w szkole funkcjonującej w ukraińskim systemie oświaty nie będą objęci obowiązkiem uczęszczania do polskich szkół. Mogą dokończyć edukację w formule online. 

ZUS poinformował PAP, że od stycznia do października 2024 r. 800 plus wypłacono na 337,6 tys. dzieci z Ukrainy.

4. Konsul generalny Ukrainy: w Polsce przebywa ponad 950 tys. Ukraińców posługujących się nadanymi im PESEL-ami

Według ostatnich danych w Polsce przebywa ponad 950 tys. obywateli Ukrainy, którzy posługują się nadanym im tu PESEL-em, w pierwszych miesiącach po rosyjskiej agresji było to ponad 1,5 mln – powiedział w poniedziałek PAP Konsul Generalny Ukrainy we Wrocławiu Yurii Tokar.

W poniedziałek podczas spotkania z dziennikarzami w Konsulacie Generalnym Ukrainy we Wrocławiu Yurii Tokar podkreślił, że Polska, w tym Wrocław i Dolny Śląsk stały się drugim domem dla Ukraińców, którzy uciekli przed wojną ze swojego kraju. 

Pytany przez PAP o liczbę uchodźców z Ukrainy przebywających w Polsce, Tokar powiedział, że określić to można jedynie na podstawie liczby Ukraińców posługujących się nadanym im w Polsce numerem PESEL.

– Ostatnie dane z sierpnia, września mówią o liczbie ponad 950 tys. osób; gdy na początku wojny było to ponad 1,5 mln osób

– powiedział konsul.

Dodał, że według szacunków w samym Wrocławiu mieszka około 80 tys. obywateli Ukrainy. 

Tokar powiedział, że wielu Ukraińców wróciło z Polski do swojej ojczyzny.

– Ale też wielu wyjechało dalej na zachód – do Niemiec, Hiszpani, Kanady czy USA

– mówił. 

Konsul podkreślił przy tym wagę pomocy jaką otrzymuje Ukraina od polskich władz centralnych i samorządowym.

– Jesteśmy w bardzo dobrym kontakcie z Dolnośląskim Urzędem Marszałkowskim, Urzędem Miasta Wrocławia oraz z Wojewodą Dolnośląskim

– mówił Tokar wskazując na pomoc materialną, ale też na organizowanie pobytów dzieci ukraińskich przez dolnośląskie samorządy. 

Konsul przypomniał, że tuż po inwazji Rosji na Ukrainę twierdzono, że kraj ten wytrzyma tydzień, może dwa.

– Mija 1000 dni, a Ukraina walczy. Ukraina przetrwała, stoi potężnie i silnie. Odpiera ataki

– mówił Tokar. 

Konsul zwrócił uwagę, że Rosja – jak mówił – nie może zdobyć Ukrainy wojskami lądowymi.

– Dlatego atakuje różnego rodzaju rakietami, a w sierpniu padł rekord co do ilości wystrzelonych na Ukrainę rosyjskich rakiet. Ukraina nauczyła się walczyć z takimi atakami

– mówił.

Dodał, że agresor prowadzi też wojnę informacyjną wobec Ukrainy.

– Tą formę agresji też widać w Polsce

– zaakcentował. 

Tokar podkreślił, że Ukraina płaci wysoką cenę za wojnę z Rosją. „To krew naszych żołnierzy” – mówił. Zdaniem konsula działania dyplomatyczne wobec Rosji są bezskuteczne. „Tu działa tylko dyplomacja siły” – dodał.

Dalsza część tekstu pod grafiką

5. Od września do polskich szkół poszło ponad 30 tys. nowych uczniów ukraińskich

W związku z obowiązkiem szkolnym od września br. do polskich szkół dołączyły 33 tys. ukraińskich uczniów – wynika z danych resortu edukacji. Tuż po wybuchu pełnoskalowej wojny w 2022 r. do polskiego systemu edukacji trafiło ponad 193 tys. dzieci. Była to najwyższa liczba odnotowana przez ministerstwo.

Od 1 września 2024 r. mieszkające w Polsce dzieci z Ukrainy zostały objęte obowiązkiem edukacji w polskiej szkole, czyli rocznym przygotowaniem przedszkolnym w zerówce, obowiązkiem szkolnym w szkole podstawowej i obowiązkiem nauki w szkołach ponadpodstawowych. Rodziny z Ukrainy mogą otrzymać świadczenie rodzinne 800 plus i świadczenie Dobry Start, pod warunkiem, że ich dzieci uczęszczają do polskiej szkoły. 

Od tej zasady wprowadzono jeden wyjątek: w roku szkolnym 2024/2025 uczniowie uczący się w klasie programowo najwyższej w szkole funkcjonującej w ukraińskim systemie oświaty nie będą objęci obowiązkiem uczęszczania do polskich szkół. Mogą dokończyć edukację w formule online. 

Jednak zgodnie z nowelizacją ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw, przepisy o powiązaniu wypłaty świadczenia „mają zastosowanie po raz pierwszy przy ustalaniu prawa do świadczenia wychowawczego na okres rozpoczynający się dnia 1 czerwca 2025 r.”. Zaznaczono, że „w sprawach dotyczących świadczenia wychowawczego za okresy, które rozpoczęły się przed dniem 1 czerwca 2025 r. stosuje się przepisy dotychczasowe”. 

Od września do polskich szkół dołączyły 33 tys. nowych uczniów – według informacji podanych przez wiceminister edukacji Joannę Muchę na początku listopada. Zaznaczyła jednocześnie, że bardzo trudno jest podawać liczbę uczniów ukraińskich, bo ona się cały czas zmienia. Zgodnie z przekazanymi przez nią danymi, liczba ta w 2024 r. wynosi 185 tys. dzieci uchodźczych. 

Liczba dzieci uchodźczych z Ukrainy po 24 lutego 2022 r., czyli po rozpoczęciu pełnoskalowej zbrojnej agresji Rosji na Ukrainę, w polskim systemie edukacji jest płynna. 

Pod koniec kwietnia 2022 r., dwa miesiące po wybuchu wojny, ówczesne Ministerstwo Edukacji i Nauki podawało, że w polskim systemie edukacji są ponad 193 tys. dzieci i młodzieży z Ukrainy przybyłych po 24 lutego. Była to najwyższa liczba dzieci uchodźczych z Ukrainy w polskich szkołach i przedszkolach odnotowana przez resort edukacji. Ponad 37 tys. – w przedszkolach, ponad 9 tys. – w oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych, prawie 140 tys. – w szkołach podstawowych, ponad 12 tys. – w liceach ogólnokształcących, prawie 3 tys. – w technikach, ok. 500 – w szkołach branżowych. 

Według MEiN pod koniec roku szkolnego 2021/2022 w szkołach i placówkach oświatowych było prawie 185 tys. dzieci i młodzieży uchodźczej z Ukrainy – 128 tys. w szkołach podstawowych, 12 tys. – w liceach ogólnokształcących, 3,2 tys. – w technikach. 41 tys. chodziło do przedszkoli. 

W lutym 2023 r. resort podał, że w polskich szkołach i przedszkolach jest 187,9 tys. dzieci i młodzieży z Ukrainy przybyłych do Polski po agresji rosyjskiej na ich kraj. Ówczesny wiceminister edukacji i nauki Dariusz Piontkowski zaznaczył, że od kilku miesięcy liczba ich jest dosyć stabilna.

– Na początku, kiedy przybywali uchodźcy z Ukrainy, widzieliśmy bardzo dynamiczny wzrost. Teraz ta sytuacja się ustabilizowała

– powiedział. 

Dane podawane wówczas przez ministerstwo dotyczące liczby uczniów z Ukrainy przybyłych do Polski po wybuchu wojny uczących się w polskim systemie edukacji nie uwzględniają wszystkich dzieci i młodzież przybyłych z Ukrainy po 24 lutego 2022 r. Dzieci i młodzież z Ukrainy pobierające naukę zdalnie w szkole lub w przedszkolu w ukraińskim systemie oświaty nie podlegały bowiem obowiązkowemu rocznemu przygotowaniu przedszkolnemu, obowiązkowi szkolnemu, ani obowiązkowi nauki w rozumieniu prawa polskiego. 

Na koniec roku szkolnego 2023/2024 według Ministerstwa Edukacji Narodowej w polskich szkołach i przedszkolach było ok. 277 tys. dzieci i młodzieży ukraińskich, w tym ok. 180 tys. przybyło z Ukrainy do Polski po agresji rosyjskiej na ich kraj (145 tys. dzieci uchodźczych było w szkołach, a 34 tys. w przedszkolach).

6. UNICEF: problemy językowe, zdrowie psychiczne i edukacja to główne problemy dzieci i młodzieży ukraińskiej w Polsce

Słaba znajomość języka polskiego, trauma i stres, które niekorzystnie odbijają się na zdrowiu psychicznym i niepewność, co do uznania polskiego wykształcenia w Ukrainie, to najważniejsze problemy, które trapią młodych uchodźców ukraińskich w Polsce – podkreśliła w rozmowie z PAP Monika Kacprzak z UNICEF Polska.

Według oficjalnych danych aktualnie w Polsce jest zarejestrowanych około 980 tys. uchodźców z Ukrainy, z czego 40 procent stanowią dzieci.

– To jest mniej więcej 360–380 tys. najmłodszych, możemy to porównać do liczby mieszkańców Szczecina

– powiedziała Monika Kacprzak specjalistka ds. komunikacji z Biura Reagowania na Potrzeby Uchodźców w Polsce. 

Według niej jednym z najważniejszych wyzwań, przed jakimi stoją młodzi ludzie, jest bariera językowa. Problem dotyczy głównie nastolatków, bo młodsze dzieci dużo łatwiej przyswajają nowy język. Monika Kacprzak oceniła, że połowa z nich posługuje się językiem polskim w stopniu komunikatywnym czy średniozaawansowanym, natomiast pozostali znają go słabo lub ledwo co komunikatywnie.

– To utrudnia dostęp do szkoły, usług, porozumiewanie się z rówieśnikami czy po prostu życie codzienne

– powiedziała. 

Na drugim miejscu Kacprzak wymieniła problemy ze zdrowiem psychicznym, które są spowodowane stresem i traumą związaną z przesiedleniem i życiem w nowym kraju.

– Nasze ostatnie badanie pokazuje, że ponad 60 procent matek z Ukrainy doświadcza wysokiego lub bardzo wysokiego poziomu stresu, co również przekłada się na życie i codzienne funkcjonowanie ich dzieci

– podkreśliła. 

Kolejnym problemem jest, według naszej rozmówczyni, niepewność co do uznania polskiego wykształcenia w Ukrainie. 22 procent nastolatków, którzy uczestniczyli w niedawnym badaniu UNICEF-u, pozostaje poza systemem edukacji w Polsce lub w Ukrainie. Monika Kacprzak podkreśliła, że to jest dla nich czwarty rok pozostawania poza edukacją.

– Pierwsze dwa lata to były lata pandemii i COVID-u, ostatnie dwa lata to wojna w Ukrainie i dla dzieci to już jest naprawdę bardzo duża przepaść

– podkreśliła. 

Kacprzak zwróciła też uwagę na problem malejącego poziomu gościnności i pozytywnych nastrojów wśród Polaków wobec uchodźców. Według niej postawa Polaków nie jest wyjątkowa na tle innych narodów.

– Obserwujemy tego typu wzorce w innych kryzysach uchodźczych na całym świecie. Społeczność goszcząca jest w pewnym sensie już zmęczona tą przedłużająca się sytuacją. To zjawisko ma największy wpływ na dzieci najbardziej potrzebujące pomocy, czyli te z niepełnosprawnościami, pozostające poza systemem edukacji czy dzieci ze społeczności romskiej

– podsumowała Monika Kacprzak.

7. Trwające za wschodnią granicą ostrzały rakietowe powodują naruszenia polskiej przestrzeni

Od początku rosyjskiej inwazji na Ukrainę Rosjanie prowadzą regularne ostrzały rakietowe ukraińskiego terytorium; często ich celem są obiekty cywilne, w tym infrastruktura energetyczna. Podczas nalotów kilkukrotnie rakiety przekroczyły polską granicę; raz upadek rakiety spowodował ofiary śmiertelne.

Od rozpoczęcia pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę 24 lutego 2022 roku wojska rosyjskie regularnie prowadzą zmasowane uderzenia powietrzne na wszystkie regiony Ukrainy. W szczególności Rosjanie prowadzą ataki na ukraińską infrastrukturę krytyczną – m.in. instalacje energetyczne, w tym te położone blisko polskiej granicy; atakowane są też ukraińskie obiekty wojskowe, np. w podlwowskim Jaworowie, a także sam Lwów, gdzie we wrześniu rosyjskie rakiety trafiły w blok mieszkalny. 

Podczas tych ataków pociski kilkukrotnie naruszyły polską przestrzeń powietrzną. Za reagowanie w takich sytuacjach odpowiada Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych, pozostające w kontakcie z MON i Sztabem Generalnym Wojska Polskiego. 

To Dowódca Operacyjny – obecnie jest nim gen. Maciej Klisz – i podległe mu Centrum Operacji Powietrznych odpowiadają za monitorowanie sytuacji i śledzenie obiektów mogących stanowić zagrożenie, a w razie potrzeby – decyzję o poderwaniu myśliwców i ewentualną decyzję o strąceniu nadlatujących obiektów. 

Pierwszy raz rakieta – prawdopodobnie przeciwlotnicza, wystrzelona z terytorium Ukrainy dla obrony przed rosyjskimi pociskami – spadła w położonym przy granicy ukraińskiej Przewodowie (woj. lubelskie) 15 listopada 2022 roku. Pocisk uderzył w budynek suszarni zboża na terenach dawnego PGR, gdzie pracowało dwóch mężczyzn. Obaj zginęli w wyniku uderzenia pocisku. 

Kolejny raz rakieta wleciała na terytorium Polski najprawdopodobniej 16 grudnia tego samego roku, również podczas zmasowanych nalotów Rosjan na Ukrainę. Rakieta manewrująca Ch-55 – jak informowano, bez głowicy bojowej – najprawdopodobniej przeleciała wtedy nad dużą częścią Polski, by ostatecznie spaść w lesie w miejscowości Zamość niedaleko Bydgoszczy. O znalezieniu szczątków rakiety w lesie MON, kierowane ówcześnie przez Mariusza Błaszczaka (PiS), poinformowało dopiero pod koniec kwietnia 2023 r.; szczątki rakiety miał znaleźć przypadkowy przechodzień. 

Prokuratura Okręgowa w Gdańsku wszczęła wtedy śledztwo. Ówczesny Dowódca Operacyjny RSZ, gen. Tomasz Piotrowski, mówił wtedy, że są hipotezy, wedle których znalezienie szczątków można łączyć z atakiem z 16 grudnia. Sprawa wywołała burzę w mediach i wśród polityków; ówczesna opozycja apelowała wtedy o dymisję Błaszczaka, który – jak oceniano – miał ukrywać fakt, że rosyjska rakieta spadła głęboko na polskim terytorium, a następnie przez kilka miesięcy nie została odnaleziona. 

W MON powstał wtedy raport, według którego cała sytuacja miała być efektem zaniedbań ze strony Dowództwa Operacyjnego; sam Błaszczak przekonywał, że po 16 grudnia nie był informowany o całej sprawie. BBN informowało wtedy jednak, że według wiedzy prezydenta Andrzeja Dudy nie było uzasadnienia dla ew. zmian w kadrze dowódczej WP, a prezydent nie otrzymał żadnego wniosku w tej sprawie. 

W marcu br. wiceszef MON Cezary Tomczyk (KO) informował natomiast w Sejmie, że 16 grudnia 2022 r. Błaszczak – jako ówczesny szef MON – wiedział o zagrożeniu, a 17 grudnia otrzymał meldunek o naruszeniu polskiej przestrzeni przez rosyjską rakietę. W reakcji na tę wypowiedź Tomczyka Błaszczak zadeklarował, że podtrzymuje swoje słowa. 

W kolejnych miesiącach opinia publiczna została poinformowana jeszcze o dwóch naruszeniach polskiej przestrzeni powietrznej w związku z rosyjskimi atakami na Ukrainę. Dowództwo Operacyjne RSZ poinformowało 29 grudnia 2023 r., że tego dnia rano w przestrzeń powietrzną RP od strony granicy z Ukrainą wleciał niezidentyfikowany obiekt powietrzny, który od momentu przekroczenia granicy do miejsca zaniku sygnału obserwowany był przez środki radiolokacyjne. 

– Wszystko wskazuje na to, że rosyjska rakieta wtargnęła w polską przestrzeń powietrzną, którą następnie opuściła. Mamy na to potwierdzenie radarowe narodowe i sojusznicze

– mówił wtedy po naradzie w BBN szef Sztabu Generalnego WP gen. Wiesław Kukuła. 

Kolejne naruszenie miało miejsce nad ranem 24 marca br.; ponownie była to rosyjska rakieta dalekiego zasięgu, która – według komunikatu DORSZ – wleciała w polską przestrzeń powietrzną w rejonie miejscowości Oserdów (woj. lubelskie) i przebywała w niej 39 sekund, po czym ją opuściła. Podkreślono, że w trakcie całego przelotu był obserwowany przez wojskowe systemy radiolokacyjne. 

Informacje o tym, że doszło do naruszenia polskiej przestrzeni powietrznej pojawiły się również w sierpniu br., ponownie podczas zmasowanego nalotu wojsk rosyjskich na Ukrainę. Wojsko przeszukało wtedy ok. 250 km kw. w województwie lubelskim; po 10 dniach poszukiwań Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych poinformowało, że z „bardzo wysokim prawdopodobieństwem” nie doszło do naruszenia polskiej przestrzeni. 

Generał Klisz zapewniał, że prowadzone są analizy działania systemów radarowych monitorujących polską przestrzeń powietrzną, w celu ich ewentualnej optymalizacji i uniknięcia niejednoznacznych danych w przyszłości.

8. Dotychczasowa polska pomoc militarna dla Ukrainy warta ok. 3,23 mld euro

Od początku rosyjskiej inwazji na Ukrainę Polska przekazała obrońcom wsparcie militarne o wartości ok 3,23 mld euro – to m.in. setki czołgów i wozów bojowych oraz kilkanaście samolotów i śmigłowców. Wsparcie dla Ukrainy wpisuje się proces przezbrajania Wojska Polskiego ze sprzętu poradzieckiego na zachodni.

Kompleksowe dane dot. polskiego wsparcia dla Ukrainy od początku pełnoskalowej inwazji 24 lutego 2022 roku nie zostały przedstawione publicznie; wiele informacji zostało jednak zebranych i opracowanych przez analityków i ośrodki badawcze, jak np. Ośrodek Studiów Wschodnich. Powołując się m.in. na dane OSW opracowanie na ten temat przedstawiła niedawno Kancelaria Prezydenta RP. 

Według tych szacunków, całość pomocy militarnej dotychczas udzielonej Ukrainie osiągnęła wartość ok 3,23 mld euro, czyli nieco ponad 14 mld zł. W sumie tej zawiera się cała gama różnorodnego sprzętu wojskowego, który na początku 2022 roku znajdował się na wyposażeniu Wojska Polskiego. To z jednej strony sprzęt poradziecki, wciąż licznie wykorzystywany przez polskie wojsko, a z drugiej nowoczesny sprzęt, przede wszystkim pochodzący z polskiej produkcji. 

Jeśli chodzi o ciężki sprzęt, Polska dostarczyła Ukrainie ok. 350 czołgów – to niewiele mniej niż połowa wszystkich maszyn, które polska armia posiadała na początku 2022 roku. W tej liczbie znalazło się ok. 280 poradzieckich czołgów T-72 w różnych wersjach, 60 czołgów PT-91 „Twardy” (to polska głęboka modernizacja T-72) oraz 14 Leopardów 2A4, czyli nowocześniejszych czołgów produkcji niemieckiej. 

W miejsce przekazanych czołgów do Polski docierają nowe maszyny z USA – M1 Abrams oraz z Korei Południowej – K2, stopniowo uzupełniając luki i pozwalając na przezbrajanie wojsk pancernych w nowy sprzęt. 

Polska przekazała Ukrainie także ponad 250 z ok. 1250 wozów bojowych piechoty BWP-1. Te maszyny to poradzieckie, przestarzałe już konstrukcje z lat 60., niemniej wciąż znajdują zastosowanie na froncie w rękach żołnierzy ukraińskich, którzy są dobrze zaznajomieni z tego typu sprzętem, wykorzystywanym także zresztą przez Rosjan. W ciągu najbliższych lat BWP-1 mają całkowicie zostać wycofane z Wojska Polskiego, a ich następcą ma zostać polskiej konstrukcji BWP Borsuk. 

Na Ukrainę trafiło także ok. 100 produkowanych w Polsce na licencji fińskiej kołowych transporterów opancerzonych Rosomak; polska armia obecnie wykorzystuje kilkaset takich maszyn, produkowanych w Polsce od 2005 roku. 

Walczącym Ukraińcom z polskich zapasów przekazano także wiele sztuk innego poradzieckiego sprzętu – w tym 9 pojazdów rozpoznawczych BRDM-2 (w WP mają je zastąpić nowe, polskie wozy rozpoznawcze „Kleszcz”), a także ponad 30 wyrzutni rakietowych BM-21 Grad, szeroko wykorzystywanych przez obie strony w wojnie na Ukrainie. 

Jak wskazuje KPRP, Polska przekazała Ukrainie także ponad setkę dział samobieżnych; w tej liczbie znajduje się kilkadziesiąt poradzieckich samobieżnych haubic 2S1 Goździk, a także kilkadziesiąt Krabów – samobieżnych armatohaubic produkcji Huty Stalowa Wola, które zdobyły rozgłos jako niezwykle skuteczna broń na froncie w Ukrainie. 

Polska przekazała także Ukrainie 14 myśliwców MiG-29. To poradzieckie maszyny wciąż wykorzystywane w polskim, ukraińskim i rosyjskim lotnictwie. Obecnie Polska dysponuje jeszcze kilkunastoma takimi samolotami, o których przekazanie prosiły władze ukraińskie. Polskie władze, w tym prezydent Andrzej Duda i przedstawiciele rządu tłumaczyli w ostatnich tygodniach, że samoloty te wciąż pełnią misje w polskich Siłach Powietrznych i nie można ich przekazać bez odpowiednich uzupełnień, m.in. poprzez rozmieszczenie w Polsce dodatkowego lotnictwa sojuszniczego. 

Obecnie Polska oczekuje na dostawy 32 samolotów wielozadaniowych F-35, które pozwolą na ostateczne wycofanie poradzieckich maszyn z polskiego lotnictwa. Pierwszy egzemplarz F-35 został już co prawda przekazany do Wojska Polskiego, wciąż pozostaje on jednak w USA i służy do celów szkoleniowych. Dostawy pierwszych maszyn do Polski planowane są na przełom 2025 i 2026 roku i mają potrwać do 2030 roku. 

Ponadto na Ukrainę trafiło także 12 śmigłowców szturmowych Mi-24; to niemal połowa floty tych maszyn, którą posiadała Polska na początku 2022 roku. W ich miejsce – ze znaczącą nawiązką – MON zamówiło 96 egzemplarzy amerykańskich śmigłowców AH-64E Apache, niemniej pierwsze dostawy Apache’y zaplanowane są dopiero na 2028 rok. 

Polska wsparła też Ukrainę wieloma typami innego sprzętu – w tym zestawami przeciwlotniczymi, w tym polskimi ręcznymi wyrzutniami krótkiego zasięgu Piorun, a także amunicją – jak podaje KPRP, do tej pory Polska przekazała Ukrainie ponad 100 milionów sztuk amunicji różnych rodzajów i kalibrów. Ukraińcy otrzymali też m.in. karabinki Grot, produkowany w radomskich zakładach „Łucznik”, a także różnego rodzaju sprzęt potrzebny żołnierzom – hełmy, kamizelki kuloodporne czy sprzęt medyczny. 

Niektóre typy polskiego sprzętu, sprawdzone na froncie, zostały następnie w większych ilościach zamówione przez Ukrainę w polskich zakładach. Chodzi m.in. o armatohaubice Krab, czy karabinki Grot. 

Polskie wsparcie wojskowe dla Ukrainy przybiera też inne formy poza przekazywaniem sprzętu i zapasów – Polska od początku zaangażowana jest w misje szkoleniowe dla ukraińskich żołnierzy, w tym unijną inicjatywę EUMAM, w ramach której polscy instruktorzy przeszkolili już 14,5 tys. żołnierzy. Łącznie Polska przeszkoliła ok. 25 tys. żołnierzy, w tym także na krajowych poligonach. 

Ważnym wsparciem jest również 20 tys. – według danych KPRP – zestawów Starlink, czyli mobilnych routerów zapewniających dostęp do satelitarnego internetu, produkowanych przez jedną z firm amerykańskiego miliardera Elona Muska. Polska na bieżąco finansuje także utrzymanie tych systemów. 

W raporcie Kancelarii Prezydenta przypomniano także, że polska pomoc dla Ukrainy znacząco wykracza poza wsparcie militarne – wskazano tu przede wszystkim na wsparcie humanitarne i finansowe (w tym związane także z kwestiami militarnymi, jak np. udział w czeskiej tzw. inicjatywie amunicyjnej), a także wsparcie dla kilku milionów uchodźców, którzy od początku konfliktu trafili z Ukrainy do Polski. Łącznie, według szacunków KPRP, polska pomoc dla Ukrainy wyniosła 4,91 proc. PKB.

9. Najważniejsze wydarzenia od początku rosyjskiej inwazji

W rosyjskiej inwazji na Ukrainę zginęło ponad 11 tys. cywilów, co najmniej dwa razy tylu zostało rannych, a kilkanaście milionów Ukraińców zostało zmuszonych do ucieczki. 1000 dni od rozpoczęcia pełnoskalowej wojny Rosja okupuje 18 proc. terytorium Ukrainy i bombarduje ukraińskie miasta.

Według danych amerykańskiego i brytyjskiego wywiadu straty po stronie rosyjskiej mogą wynosić nawet 700 tys. zabitych i rannych żołnierzy, a po stronie ukraińskiej co najmniej 300 tys. Nie da się jednak precyzyjnie określić liczby ofiar wojskowych. 

Rosyjska inwazja skonsolidowała Zachód, który nałożył bezprecedensowe sankcje na Moskwę i udzielił wsparcia zbrojeniowego, ekonomicznego i humanitarnego Kijowowi wartego około 280 miliardów dolarów. NATO poszerzyło się o Finlandię oraz Szwecję. Zablokowane dostawy ukraińskiego zboża spowodowały kryzys żywnościowy w najbiedniejszych regionach świata. Wywołany wojną kryzys energetyczny doprowadził do podwyżek cen w wielu krajach. 

W lutym 2022 r. Rosja zaatakowała Ukrainę z północy, wschodu i południa, próbując bez sukcesu zająć m.in. stolicę tego państwa, Kijów. W kwietniu tego roku wojska rosyjskie zostały wyparte z północy kraju, w tym z obwodu kijowskiego. W jesiennej kontrofensywie Ukraińcy wyzwolili niektóre tereny zajęte na południu i wschodzie kraju, w obwodach charkowskim, chersońskim i mikołajowskim. Rozpoczęta w czerwcu 2023 r. ukraińska kontrofensywa nie przyniosła znaczących sukcesów. Wojna przybrała charakter walk pozycyjnych, koncentrując się w wybranych punktach w Donbasie, obwodach chersońskim i zaporoskim. 

W 2024 r. po niepowodzeniu ukraińskiej kontrofensywy armia rosyjska przejęła inicjatywę na polu walki, wykorzystując przewagę liczebną i siłę ognia. Siły rosyjskie wywierały presję na niemal całej linii frontu o długości 1000 kilometrów. Ukraińskie władze uskarżały się, że żołnierzom kończy się broń i amunicja, podczas gdy pomoc zagraniczna jest wstrzymana, w tym pakiet o wartości 61 miliardów dolarów zablokowany przez Republikanów w amerykańskim Kongresie. Pod koniec kwietnia, po miesiącach zwłoki Izba Reprezentantów USA zatwierdziła pomoc. 

W maju siły rosyjskie otworzyły nowy front w obwodzie charkowskim, jednak Ukraińcom udało się potem wyzwolić część zajętych miejscowości. Pomimo posiadanej przewagi postępy Rosjan były ograniczone, a Ukraina nasiliła ataki dronów na rosyjską infrastrukturę. Siły ukraińskie zaatakowały obwód kurski w Rosji i zajęły 1300 kilometrów kwadratowych rosyjskiego terytorium. 

—————————————————————- 

Na początku 2021 r. Rosja zaczęła gromadzić żołnierzy oraz sprzęt wojskowy wokół granic z Ukrainą. W grudniu tego roku Moskwa wystosowała żądania nierozszerzania Sojuszu Północnoatlantyckiego i ograniczenia jego aktywności na wschodniej flance. W styczniu 2022 r. NATO odrzuciło te żądania. 

Trzy dnia przed wybuchem wojny, 21 lutego 2022 r. prezydent Rosji Władimir Putin podpisał dekret o uznaniu suwerenności separatystycznych Republik Ludowych w Donbasie, Donieckiej i Ługańskiej. 

ROK 2022 

LUTY 

24.02 – Prezydent Rosji Władimir Putin wydał rozkaz przeprowadzenia „specjalnej operacji wojskowej” w Donbasie, której celem miała być „demilitaryzacja i denazyfikacja Ukrainy”. Wojska rosyjskie rozpoczęły inwazję na pełną skalę, atakując terytorium Ukrainy od północy, w tym z terenu Białorusi, od wschodu oraz od południa ze strony anektowanego Krymu. Rozpoczęły się ataki rakietowe na budynki wojskowe i lotniska m.in. w Kijowie, Charkowie, Odessie, w obwodzie lwowskim i Donbasie. Władze Ukrainy poinformowały też o cyberataku na dużą skalę, który objął m.in. banki. W ciągu pierwszych kilku dni na terytorium Ukrainy weszły niemal wszystkie siły rosyjskie z ok. 120-150 tys., które zgromadziły się wokół granic tego państwa. 

24.02 – Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski ogłosił stan wojenny, zerwał stosunki dyplomatyczne z Rosją i podpisał dekret o powszechnej mobilizacji wszystkich ukraińskich mężczyzn w wieku od 18 do 60 lat. 

25.02 – Rosyjskie oddziały rozpoznawcze dotarły do przedmieść ostrzeliwanego Kijowa. Wojska rosyjskie przejęły kontrolę nad elektrownią atomową w Czarnobylu, biorąc jej pracowników za zakładników. W pobliżu Mariupola i Chersonia na południu kraju trwają zacięte walki. 

27.02 – Na całym terytorium Ukrainy trwają rosyjskie uderzenia rakietowo-powietrzne, Rosjanie zajmują coraz większy obszar kraju. Zełenski ogłosił utworzenie Międzynarodowego Legionu Obrony Terytorialnej Ukrainy, do którego mogą zaciągać się cudzoziemcy. 

28.02 – Charkowskie osiedla mieszkaniowe zostały ostrzelane rakietami Grad. Zełenski podpisał wniosek o członkostwo Ukrainy w Unii Europejskiej. 

MARZEC 

1.03 – 65-kilometrowy rosyjski konwój wojskowy posuwa się w kierunku stolicy Ukrainy, ostatecznie niezdobytego Kijowa. 

2.03 – Wojska rosyjskie zdobyły Chersoń oraz Zaporoską Elektrownię Atomową, największą elektrownię jądrową w Europie. Przez pierwsze sześć dni wojny na Ukrainie zginęło ponad 2000 cywilów. 

2.03 – Weszły w życie unijne sankcje wykluczające niektóre rosyjskie banki z systemu SWIFT. W ciągu następnych miesięcy kolejne pakiety sankcji UE objęły m.in. rosyjskie i białoruskie sektory: finansowy, energetyczny i obronny. Zamrożeniem aktywów i zakazem podróży objęto dotychczas ok. 2000 osób i podmiotów. 

3.03 – Ukraińskie źródła poinformowały o śmierci pod Mariupolem rosyjskiego generała majora Andrieja Suchowieckiego. Był to pierwszy tak wysoki rangą oficer, którego śmierć została potwierdzona. Do końca roku na Ukrainie zginie według różnych źródeł do 13 rosyjskich generałów. 

5.03 – Od początku rosyjskiej inwazji Ukrainę opuściło 1,2 miliona uchodźców. W następnych miesiącach w całej Europie zarejestrowano prawie 7,9 mln uchodźców z Ukrainy, a około 8 mln osób stało się uchodźcami wewnętrznymi. Z emigracji z całego świata wróciło na Ukrainę około 80 tysięcy osób, głównie mężczyzn. 

7.03 – Departament obrony USA poinformował, że Rosja wysłała na Ukrainę prawie 100 proc. sił zgromadzonych przed inwazją oraz wystrzeliła ponad 625 pocisków rakietowych. 

13.03 – Walki nabrały charakteru pozycyjnego, a większość sił rosyjskich skupiła się wokół dużych miast, m.in. Charkowa, Mariupola, Mikołajowa i Czernihowa. 

15.03 – Wizyta premierów Polski, Czech i Słowenii, Mateusza Morawieckiego, Petra Fiali i Janeza Janszy, w Kijowie. Byli to pierwsi przywódcy, którzy odwiedzili Ukrainę w czasie wojny. 

16.03 – Siły rosyjskie zbombardowały teatr w Mariupolu, zabijając co najmniej 300 ukrywających się tam cywilów. Według Biura Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka (OHCHR) w trakcie rosyjskiej inwazji do końca listopada 2023 roku zginie ponad 10 tys. cywilów, a niemal 19 tys. zostanie rannych. Większość ofiar zginie w wyniku ostrzału rakietowego i ciężkiej artylerii. Zdaniem władz ukraińskich rzeczywista liczba ofiar cywilnych może być znacząco większa. 

18.03 – Trwaja walki m.in. o Izium, Wuhłedar, Mariupol, Makarów, Rubiżne, Siewierodonieck i Popasną. 

KWIECIEŃ 

2.04 – Władze Ukrainy ogłosiły, że cały obwód kijowski jest wolny od rosyjskich okupantów, co formalnie zakończyło trwającą od początku inwazji bitwę o Kijów. Wojska rosyjskie wycofują się z obwodów kijowskiego, czernihowskiego i sumskiego. 

2.04 – Po wycofaniu się rosyjskiego wojska z podkijowskiej Buczy, dziennikarze i obserwatorzy praw człowieka udokumentowali masowe groby i ciała cywilów pozostawione na ulicach, w piwnicach lub na podwórkach. W Buczy i jej okolicy znaleziono ciała ok. 1000 cywilów, ponad 650 z nich zostało zabitych kulami lub odłamkami pocisków, a wielu innych zmarło m.in. z głodu, zimna i braku lekarstw. Część ofiar była torturowana przed śmiercią. Podobnie jak w innych miejscach dochodziło również do gwałtów. 

4.04 – Prezydent USA Joe Biden zaapelował o przeprowadzenie procesu w sprawie rosyjskich zbrodni wojennych na Ukrainie i ponownie nazwał Putina zbrodniarzem wojennym. 

8.04 – Ponad 50 osób zginęło, a 110 zostało rannych w wyniku ataku amunicją kasetową na stację kolejową w Kramatorsku w obwodzie donieckim, gdzie chronili się cywile. W trakcie wojny Rosjanie stosują zabronione przez konwencję genewską bomby kasetowe i broń hipersoniczną. 

14.04 – Flagowy okręt rosyjskiej Floty Czarnomorskiej krążownik rakietowy Moskwa zatonął na Morzu Czarnym po eksplozji i pożarze na pokładzie w wyniku uderzenia dwiema ukraińskimi rakietami przeciwokrętowymi Neptun. 

18.04 – Rosja rozpoczęła ofensywę na wschodzie kraju mającą na celu przejęcie całego obwodu donieckiego i ługańskiego, znaną również jako bitwa o Donbas. 

21.04 – Oblężony od początku wojny położony na południu kraju Mariupol został zdobyty przez Rosjan z wyjątkiem huty Azowstal, będącej ostatnią redutą ukraińskiej obrony w mieście. 

MAJ 

8.05 – Trwają walko o poszczególne ulice i budynki w Siewierodoniecku, w efekcie czego do końca miesiąca to położone na wschodzie Ukrainy, w obwodzie ługańskim miasto zostanie w 90 proc. zniszczone. 

17.05 – Z kombinatu metalurgicznego Azowstal, ostatniego bastionu oporu ukraińskich obrońców Mariupola, ewakuowano ponad 260 żołnierzy. 

18.05 – Siły rosyjskie przejęły całkowitą kontrolę nad Mariupolem, a ok. 2000 obrońców Azowstalu poszło do niewoli. Ambasadorzy Finlandii i Szwecji przy NATO oficjalnie przekazali wnioski swych państw o dołączenie do Sojuszu Północnoatlantyckiego. 

19.05 – Senat USA przegłosował pakiet pomocy dla Ukrainy w wysokości 39,8 mld dolarów. 

CZERWIEC 

1.06 – Prezydent USA Joe Biden poinformował o zatwierdzeniu kolejnego pakietu pomocy wojskowej dla Ukrainy, w ramach którego po raz pierwszy przekazano system artylerii rakietowej HIMARS o zasięg ok. 80 kilometrów. 

2.06 – Według Zełenskiego Rosja kontroluje 20 proc. terytorium Ukrainy, co odpowiada prawie 125 tys. kilometrów kwadratowych. 

19.06 – ONZ poinformowała, że 181 milionów osób na całym świecie narażonych jest na niedożywienie lub głód, częściowo z powodu rosyjskiej blokady Morza Czarnego, przez które ukraińskie zboże nie może być eksportowane do ubogich krajów takich jak Sudan, Libia, Somalia i Egipt. 

23.06 – Komisja Europejska przyznała Ukrainie i Mołdawii statusu państw kandydujących do Unii Europejskiej. 

30.06 – Po wycofaniu się Rosjan Ukraina odzyskuje kontrolę nad strategiczną Wyspą Węży na Morzu Czarnym. 

LIPIEC 

3.07 – Po ciężkich walkach o Lisiczańsk Siły Zbrojne Ukrainy zostały zmuszone do wycofania się z miasta; cały obwód ługański został zajęty przez wojska rosyjskie. 

5.07 – Rozpoczął się proces ratyfikacji członkostwa Szwecji i Finlandii w Sojuszu Północnoatlantyckim. 

17.07 – Zełenski poinformował, że Rosja wystrzeliła ponad 3 tys. pocisków manewrujących przeciwko Ukrainie. 

22.07 – Przedstawiciele Ukrainy i Rosji podpisali z Turcją i ONZ osobne umowy odblokowujące eksport ukraińskiego zboża przez porty Morza Czarnego. 

29.07 – W wybuchu w rosyjskim tzw. obozie filtracyjnym w Ołeniwce w okupowanym obwodzie donieckim zginęło co najmniej 53 ukraińskich jeńców wojennych, a ponad 70 zostało ciężko rannych. W ocenie władz w Kijowie był to celowy akt terrorystyczny zorganizowany przez Rosjan. 

SIERPIEŃ 

11.08 – Co najmniej dziesięć pocisków trafiło w Zaporoską Elektrownię Jądrową, o co wzajemnie obwiniały się Rosja i Ukraina. 

20.08 – Daria Dugina, córka znanego rosyjskiego ultranacjonalisty Aleksandra Dugina, zginęła w wybuchu samochodu pułapki pod Moskwą, co mogło być próbą zabicia jej ojca. Władze Ukrainy zaprzeczyły odpowiedzialności za zamach. 

29.08 – Siły ukraińskie rozpoczęły kontrofensywę na południu kraju w rejonie Chersonia i Mikołajowa. 

WRZESIEŃ 

6.09 – Rozpoczęła się kontrofensywa sił ukraińskich w rejonie Charkowa, w wyniku której odzyskano ponad 12 tys. kilometrów kwadratowych w obwodzie charkowskim. 

10.09 – Siły ukraińskie odzyskały kontrolę nad Iziumem w obwodzie charkowskim. W mieście odkryto masowe groby, w których było ponad 400 ciał, w większości cywili. Część ekshumowanych zwłok miała związane ręce lub ślady tortur. 

21.09 – Putin ogłosił mobilizację, w wyniku której w ciągu następnego roku 300 tys. Rosjan poszło na wojnę, a 260 tys. uciekło z kraju. 

23.09 – Rozpoczęły się nieuznane przez społeczność międzynarodową tzw. referenda w tzw. Donieckiej Republice Ludowej i Ługańskiej Republice Ludowej oraz na okupowanych terenach obwodu zaporoskiego i chersońskiego w sprawie przyłączenia tych regionów do Rosji. 

30.09 – Putin ogłosił włączenie tzw. Donieckiej i Ługańskiej Republiki Ludowej, a także obwodów chersońskiego i zaporoskiego w skład Federacji Rosyjskiej. 

PAŹDZIERNIK 

8.10 – Na Moście Krymskim łączącym anektowany Krym z terytorium Rosji doszło do eksplozji, która zniszczyła fragment nitki drogowej konstrukcji i spowodowała zawalenie jednego z jego przęseł. Według mediów ukraińskich była to operacja specjalna Służby Bezpieczeństwa Ukrainy (SBU). 

22.10 – Na terenie całej Ukrainy ogłoszono przerwy w dostawie prądu, ponieważ rosyjskie naloty uderzyły w infrastrukturę krytyczną i obiekty energetyczne. 

LISTOPAD 

11.11 – Siły ukraińskie wkroczyły do Chersonia, z którego wycofali się Rosjanie. 

15.11 – Po raz pierwszy w trakcie wojny pocisk trafił w terytorium NATO; w przygranicznej polskiej wsi Przewodów zginęły dwie osoby. Rakieta należała najprawdopodobniej do ukraińskiej obrony przeciwlotniczej reagującej na rosyjski ostrzał, a sytuacja była wynikiem nieszczęśliwego wypadku. Zdaniem władz Polski i pozostałych krajów NATO ostateczną winę ponosi Rosja, jako państwo agresor. 

GRUDZIEŃ 

5.12 – Ukraina używa dronów do atakowania baz lotniczych w głębi Rosji: w Engels-2 i Diagilewie. 

11.12 – Zacięte walki w okolicach Bachmutu niemal doszczętnie zniszczyły to położone na wschodzie Ukrainy, w obwodzie donieckim miasto. Jednak linia frontu się niewiele zmienia. Po stronie rosyjskiej walczą oddziały Grupy Wagnera, prywatnej firmy wojskowej Jewgienija Prigożyna. 

21.12 – Podczas pierwszej zagranicznej podróży od rozpoczęcia rosyjskiej inwazji 24 lutego prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski spotkał się z prezydentem USA Joe Bidenem i wygłosił przemówienie przed połączonymi izbami Kongresu. 

ROK 2023 

STYCZEŃ 

1.01 – Siły ukraińskie zaatakowały rosyjską bazę w okupowanej Makiejewce w obwodzie donieckim, w wyniku czego mogło zginąć 400 rosyjskich żołnierzy. 

10.01 – Rosjanie zajęli Sołedar w pobliżu Bachmutu, o który wciąż trwają walki. 

18.01 – W katastrofie śmigłowca w Browarach zginęło 21 osób, w tym szef MSW Ukrainy Denys Monastyrski i jego dwaj zastępcy. 

24.01 – Niemiecki rząd zdecydował o dostawie czołgów Leopard 2A6 na Ukrainę oraz o wydaniu licencji eksportowych do krajów, które chcą przekazać swoje czołgi Leopard 2 Kijowowi. 

25.01 – Polska zadeklarowała przekazanie Ukrainie 14 czołgów Leopard 2, Hiszpania – 10, Holandia – 18, Finlandia – 14, Norwegia – 8, i Portugalia – 4. Administracja amerykańska podała, że dostarczy Ukrainie 31 czołgów M1 Abrams. 

LUTY 

20.02 – Prezydent USA Joe Biden złożył wizytę w Kijowie, podczas której obiecał dalsze wsparcie militarne i finansowe. 

MARZEC 

11.03 – Zarówno Ukraina jak i Rosja oświadczyły, że pod Bachmutem w ciągu 24 godzin zginęły setki żołnierzy z obu stron. 

17.03 – Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze wydał nakaz aresztowania Putina oraz rosyjskiej rzeczniczki praw dziecka Marii Lwowej-Biełowej, oskarżając ich o odpowiedzialność za zbrodnie wojenne na Ukrainie polegające na bezprawnych deportacjach dzieci z okupowanych terenów Ukrainy do Rosji. Ukraińskie władze znają tożsamość ok. 20 tys. deportowanych dzieci, jednak pełna ich liczba może sięgać setek tysięcy. 

20.03 – Unia Europejska ogłosiła, że w ciągu najbliższego roku dostarczy na Ukrainę milion pocisków artyleryjskich. 

KWIECIEŃ 

4.04 – Finlandia została 31. członkiem Sojuszu Północnoatlantyckiego. 

5.04 – Siły rosyjskie skupiały się na atakach w kierunkach Łymanu, Bachmutu, Awdijiwki i Marjinki, a najcięższe walki toczyły się w Bachmucie i Marjince. Mający przewagę liczebną Rosjanie robią postępy w Bachmucie, który nadal broniony jest przez Ukraińców. 

7.04 – Z Pentagonu wyciekły tajne dokumenty zawierające plany USA i NATO dotyczące wsparcia ukraińskiego wojska przed spodziewaną ofensywą. 

MAJ 

16.05 – Rosja przeprowadziła kolejny w tym miesiącu, największy od tygodni zmasowany atak na Kijów przy użyciu rakiet balistycznych i dronów z północy, południa i wschodu, środki napadu powietrznego były wystrzeliwane z powietrza, lądu i morza. 

21.05 – Rosjanie ostatecznie zajęli Bachmut. 

25.05 – Moskwa i Mińsk podpisały umowę o rozmieszczeniu rosyjskiej taktycznej broni atomowej na Białorusi. 

CZERWIEC 

6.06 – Siły rosyjskie wysadziły zaporę wodną Kachowskiej Elektrowni Wodnej, w wyniku czego woda zalała dziesiątki miejscowości, wywołując katastrofę humanitarną i ekologiczną. 

8.06 – Rozpoczęła się kontrofensywa ukraińska mająca na celu wyzwolenie terenów zajętych przez wroga na południu i wschodzie kraju. W ciągu pięciu miesięcy armia ukraińska przesunęła się o kilkanaście kilometrów w głąb pozycji rosyjskich, przez co cała operacja uważana jest za niepowodzenie. W ciągu następnych miesięcy media określają konflikt jako wojnę pozycyjną oraz konflikt w impasie. 

23.06 – Grupa Wagnera zbuntowała się przeciwko armii rosyjskiej. W Rostowie nad Donem opanowała obiekty wojskowe, następnie kolumna pojazdów z ok. 10 tys. najemników Wagnera ruszyła w kierunku Moskwy. Na drugi dzień i po negocjacjach z prezydentem Białorusi Alaksandrem Łukaszenką Prigożyn wstrzymał marsz swoich oddziałów na Moskwę i wycofał je na Białoruś. 

LIPIEC 

6.07 – Rosja przeprowadziła atak rakietowy na Lwów, zginęło 10 osób, uszkodzonych zostało 35 budynków. 

8.07 – Podczas wizyty w Turcji Zełenski uzgodnił powrót na Ukrainę pięciu dowódców ukraińskiego garnizonu w Azowstalu, wziętych do niewoli po zdobyciu przez Rosjan Mariupola w maju 2022 roku i internowanych w Turcji w ramach poprzedniego porozumienia z Rosją. 

12.07 – Podczas szczytu NATO w Wilnie państwa członkowskie zgodziły się na uproszczenie procesu przystąpienia Ukrainy, lecz nie przedstawiły formalnego zaproszenia ani harmonogramu, kiedy ten kraj mógłby faktycznie przystąpić do Sojuszu. 

17.07 – Przestała obowiązywać umowa o eksporcie zboża ukraińskiego przez Morze Czarne, ponieważ Rosja wstrzymała swój udział w porozumieniu, w ramach którego Ukraina wyeksportowała ponad 32 mln ton kukurydzy, pszenicy i innych zbóż. Według ONZ dzięki korytarzowi zbożowemu ceny żywności obniżone zostały o ponad 20 proc. na całym świecie. 

SIERPIEŃ 

13.08 – Według rządu w Kijowie Ukraina jest najbardziej zaminowanym krajem na świecie, po tym jak Rosja rozmieściła miliony min, próbując udaremnić kontrofensywę Ukrainy na południu i wschodzie kraju. 

23.08 – Według władz rosyjskich w katastrofie lotniczej w miejscowości Kużenkino zginęli przywódcy Grupy Wagnera Jewgienij Prigożyn i Dmitrij Utkin. 

WRZESIEŃ 

21.09 – Rosja ponownie intensyfikuje ataki rakietowe, uszkadzając ukraińskie obiekty infrastruktury energetycznej. Jednocześnie ukraińskie władze informują, że Rosja wystrzeliwuje w kierunku Ukrainy mniej rakiet, ale wysyła więcej dronów. 

PAŹDZIERNIK 

17.10 – Zełenski potwierdził, że Siły Zbrojne Ukrainy używają amerykańskich pocisków balistycznych ATACMS. Biały Dom potwierdził, że Ukraina otrzymała starszą wersję pocisków o zasięgu 165 km. 

LISTOPAD 

1.11 – Siły ukraińskie kontynuowały ofensywę w kierunku Melitopola, z kolei armia rosyjska atakowała w kierunkach Kupiańska, Bachmutu, Awdijiwki, Marjinki, Szachtarska i Zaporoża. 

25.11 – Rosja przeprowadziła największy od kilku miesięcy atak dronów, wymierzony głównie w Kijów. Zestrzelono 74 z 75 irańskich dronów Shahed. Władze lokalne poinformowały, że w ciągu jednej doby armia rosyjska ostrzelała obwód chersoński 100 razy, wystrzeliwując ponad 520 pocisków. 

GRUDZIEŃ 

1.12 – W wywiadzie dla Associated Press Zełenski przyznał, że ukraińska kontrofensywa „nie przyniosła pożądanych rezultatów” ze względu na utrzymujące się niedobory broni i żołnierzy. 

26.12 – Ukraińskie lotnictwo przy użyciu pocisków manewrujących zniszczyło rosyjski okręt desantowy Nowoczerkask w Teodozji na Krymie. Siły rosyjskie ostrzelały pociąg ewakuacyjny w Chersoniu. 

28.12 – Według ukraińskiej armii od rozpoczęcia rosyjskiej inwazji siły rosyjskie wystrzeliły na Ukrainę około 7400 pocisków rakietowych i przeprowadziły 3900 ataków dronami Shahed. 

ROK 2024 

STYCZEŃ 

7.01 – Siły ukraińskie zniszczyły częściowo ukończony most kolejowy na budowanej trasie z Mariupola do Rosji. 

23.01 – Ukraińscy piloci rozpoczęli szkolenia z instruktorami na myśliwcach F-16 na terenie USA, Danii i Wielkiej Brytanii. Zdaniem szefa MSZ Ukrainy Dmytro Kułeby ukraińscy piloci mogą jeszcze w tym roku zacząć używać F-16 w walce. Dotychczas przekazanie tych myśliwców Ukrainie zadeklarowały władze Holandii, Danii, Belgii i Norwegii. 

LUTY 

1.02 – Przywódcy krajów UE zgodzili się na pakiet wsparcia dla Ukrainy w wysokości 50 miliardów euro w ramach budżetu unijnego do 2027 r. 

8.02 – Prezydent Zełenski ogłosił nowego naczelnego dowódcę Sił Zbrojnych: generała Walerija Załużnego zastąpił generał Ołeksandr Syrski. 

9.02 – Ukraiński sztab generalny poinformował, że od początku wojny siły rosyjskie przeprowadziły 815 ataków chemicznych przeciw Ukrainie. 

13.02 – Senat Stanów Zjednoczonych przyjął pakiet pomocy dla Ukrainy w wysokości 61 miliardów dolarów i przesłał go do zatwierdzenia w zdominowanej przez Republikanów Izbie Reprezentantów, gdzie nie został poddany pod głosowanie do kwietnia, jako że pomoc dla Ukrainy była przedmiotem trwającej w USA kampanii wyborczej. 

13.02 – Międzynarodowy Instytut Studiów Strategicznych (IISS) podał, że od początku wojny Rosja straciła ponad 3000 czołgów i 5600 pojazdów opancerzonych oraz bojowych wozów piechoty, jednak wciąż posiada zapasy starszych pojazdów, którymi może uzupełniać straty przez trzy następne lata wojny. 

17.02 – Wojsko ukraińskie wycofało się z Awidijwki w obwodzie donieckim. Miasto od miesięcy było miejscem jednych z najbardziej intensywnych walk na froncie i nieustannych szturmów Rosjan. Awdijiwka, postrzegana jako brama do pobliskiego Doniecka, największego miasta przejętego przez wspieranych przez Rosję separatystów jeszcze w 2014 r. i od tego czasu okupowanego, została niemal całkowicie zniszczona. 

MARZEC 

7.03 – Prezydent Czech Petr Pavel ogłosił, że plan zakupu 800 tysięcy pocisków artyleryjskich dla Ukrainy osiągnął założony budżet dzięki składkom z 18 krajów, dodając, że dostawy na Ukrainę rozpoczną się w ciągu następnych tygodni. 

22.03 – Rosja przeprowadziła jeden z największych od początku inwazji ataków rakietowych i dronowych na sektor energetyczny Ukrainy. Zginęło co najmniej pięć osób, a milion mieszkańców pozbawiono prądu. 

30.03 – Niemiecki „Bild” poinformował, że wojska rosyjskie po raz pierwszy użyły na Ukrainie półtoratonowej bomby termobarycznej ODAB-1500, którą zrzucono na miejscowość Wełyka Pysariwka w obwodzie sumskim. 

KWIECIEŃ 

02.04 – Ukraiński wywiad wojskowy (HUR) zaatakował w rosyjskim Tatarstanie, około 1200 kilometrów od granicy, fabrykę montującą drony Shahed. 

2.04 – Zełenski podpisał ustawę obniżającą wiek osób podlegających mobilizacji z 27 do 25 lat; ukraińskie władze liczyły, że w ten sposób dodatkowo zmobilizują 450-500 tys. osób. 

20.04 – Amerykańska Izba Reprezentantów przegłosowała ustawy o pomocy Ukrainie na kwotę 61 miliardów dolarów, co zakończyło trwający od miesięcy impas w tej sprawie. 

24.04 – Ukraiński rząd zatwierdził przepisy, zgodnie z którymi mężczyźni w wieku 18-60 lat, którzy będą chcieli wyjechać z Ukrainy lub przebywają poza terytorium państwa, będą mogli uzyskać ukraiński paszport wyłącznie na terenie kraju. 

MAJ 

08.05 – Unia Europejska zgodziła się na wykorzystanie 3 miliardów euro z zysków z zamrożonych rosyjskich aktywów państwowych na odbudowę Ukrainy i wsparcie obrony tej kraju. Kraje członkowskie UE zaakceptowały też plan Ukrainy, w którym państwo to zobowiązuje się do przeprowadzenia 69 reform. Zatwierdzenie planu otwiera drogę do wypłacenia Ukrainie wsparcia, które do 2027 r. ma wynieść 50 miliardów euro. 

10.05 – Siły rosyjskie przekroczyły granicę w obwodzie charkowskim, uderzając na trzech kierunkach na północ i północny wschód od Charkowa. W ciągu czterech dni wyparły obrońców na głębokość 5–6 kilometrów od granicy i doprowadziły do połączenia sił, tworząc nowy odcinek frontu o szerokości do ok. 60 kilometrów. 

25.05 – 19 osób zginęło w rosyjskim ataku na hipermarket budowlany w Charkowie, gdzie w momencie ataku mogło przebywać ponad 200 osób. 

CZERWIEC 

1.06 – Ukraina po raz pierwszy użyła amerykańskiej broni do uderzenia na terytorium Rosji, wystrzeliwując rakiety HIMARS w kierunku m.in. Biełgorodu. Broń została użyta zgodnie z zatwierdzonymi wcześniej wytycznymi prezydenta Joe Bidena, zezwalającymi na użycie amerykańskiej broni do uderzeń wewnątrz Rosji jedynie w celu obrony Charkowa, co potem zostało rozszerzone o całą strefę przygraniczną. 

20.06 – Służba Bezpieczeństwa Ukrainy (SBU) przeprowadziła ataki dronów na dwie bazy naftowe w Rosji, które przechowywały paliwo wykorzystywane na potrzeby wojsk rosyjskich. 

24.06 – Ukraińska armia poinformowała, że w maju odnotowano na polu walki 715 przypadków użycia rosyjskiej broni chemicznej, czyli o 271 więcej niż w poprzednim miesiącu. 

25.06 – Unia Europejska zainaugurowała negocjacje akcesyjne z Ukrainą. 

27.06 – Unia Europejska zawarła umowę o bezpieczeństwie z Ukrainą. Zełenski podpisał ją wraz z przewodniczącymi: Komisji Europejskiej – Ursulą von der Leyen i Rady Europejskiej – Charles’em Michelem. 

LIPIEC 

08.07 – Rosjanie wystrzelili w kierunku Ukrainy 38 rakiet, z których ośmiu nie udało się zneutralizować. Pociski trafiły w cele cywilne, m.in. w budynki mieszkalne oraz dwie placówki medyczne, w tym największy na Ukrainie szpital dziecięcy. W Kijowie, Krzywym Rogu, Pokrowsku i Dnieprze zginęło co najmniej 47 osób. 

31.07 – Ukraina otrzymała pierwsze samoloty wielozadaniowe F-16. Dania, Norwegia, Holandia i Belgia planowały dostarczyć Ukrainie ponad 60 takich maszyn. 

SIERPIEŃ 

06.08 – Ukraina zaatakowała obwód kurski w Rosji, rzucając tam do 300 żołnierzy, 11 czołgów i ponad 20 transporterów opancerzonych. W ciągu sześciu dni siły ukraińskie, w tym kilka tysięcy żołnierzy, początkowo nie napotykając poważniejszego oporu, zajęły 1300 kilometrów kwadratowych terytorium Rosji. 

11.08 – Ukraińskie siły powietrzne potwierdziły, że do przeprowadzonego wcześniej ataku na Kijów Rosjanie użyli czterech pocisków rakietowych wyprodukowanych przez Koreę Północną i oznaczonych jako KN-23. 

16.08 – Premier Ukrainy Denys Szmyhal poinformował, że ponad 2300 statków wpłynęło do ukraińskich portów Morza Czarnego w ciągu roku funkcjonowania Ukraińskiego Korytarza Morskiego, a z Ukrainy wyeksportowano ok. 44 mln ton zboża. 

WRZESIEŃ 

03.09 – Rosyjskie wojska ostrzelały dwiema rakietami balistycznymi miasto Połtawa w środkowo-wschodniej części Ukrainy, gdzie trafiono w placówkę edukacyjną i pobliski szpital. Zginęło co najmniej 58 osób, a 328 zostało rannych. 

09.09 – Sztab Generalny Sił Zbrojnych Ukrainy podał, że wojska rosyjskie tylko w sierpniu prawie 450 razy użyły przeciw Ukrainie zakazanej konwencjami broni chemicznej, a od początku inwazji odnotowano ponad 4 tys. takich przypadków. 

20.09 – Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen ogłosiła w Kijowie, że Ukraina otrzyma 35 miliardów euro pożyczki zaciągniętej przez UE, a zabezpieczonej rosyjskimi aktywami. 

PAŹDZIERNIK 

05.10 – Główny Wywiad Wojskowy Ukrainy (HUR) powiadomił o przybyciu ograniczonego kontyngentu personelu wojskowego z Korei Północnej, w tym wojsk inżynieryjnych, na okupowane terytorium Ukrainy. Jeszcze w październiku ukraińskie media podały, że z obywateli Korei Północnej utworzono batalion. 

09.10 – Ambasadorowie krajów członkowskich UE zaakceptowali pożyczkę w wysokości 35 miliardów euro dla Ukrainy. Kredyt będzie spłacany z zysków uzyskiwanych z obrotu zamrożonymi rosyjskimi aktywami i zasili bezpośrednio ukraiński budżet. 

22.10 – Prokurator generalny Ukrainy Andrij Kostin podał się do dymisji po doniesieniach o bezprawnym uzyskiwaniu przez prokuratorów statusu osoby niepełnosprawnej, by uniknąć mobilizacji na wojnę z Rosją. 

LISTOPAD 

04.11 – Według ukraińskiego wywiadu wojskowego (HUR) 11 tys. wojskowych z Korei Północnej znajduje się już na terytorium obwodu kurskiego w Rosji. 

08.11 – Ukraina odzyskała ciała 563 poległych żołnierzy, którzy zginęli w wojnie z Rosją na wschodzie kraju, a także tych, których szczątki znajdowały się w kostnicach na terytorium Rosji. 

10.11 – 32 ukraińskie bezzałogowce pojawiły się w pobliżu Moskwy, co spowodowało ograniczenia w ruchu na głównych lotniskach w stolicy Rosji i jej okolicach. Był to największy od początku wojny ukraiński atak dronami na stolicę Rosji. Siły ukraińskie zaatakowały też z użyciem dronów rosyjski arsenał broni w graniczącym w Ukrainą obwodzie briańskim w Rosji.

Czytaj także:

KRAJ I ŚWIAT

Tusk: wspierając Ukrainę, oddalamy wojnę od naszych granic. Pamiętajmy o tym każdego dnia

19 listopada 2024

Wspierając Ukrainę oddalamy wojnę od naszych granic. Pamiętajmy o tym każdego dnia - oświadczył premier Donald Tusk. Tego dnia mija 1000 dni od rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Pełnoskalowa inwazja...

Czytaj więcej