80-ta rocznica Powstania Warszawskiego

Działalność poczty polowej to jeden z najbardziej heroicznych i fascynujących rozdziałów powstania warszawskiego. Dzięki niej możliwe były łączność i komunikacja między poszczególnymi dzielnicami walczącej Warszawy, głównie w Śródmieściu, ale kurierzy i listonosze kanałami docierali także do rejonów odciętych – Mokotowa i Starówki. W przenoszeniu poczty a także jej segregowaniu, nawet cenzurowaniu (głównie ze względów wojskowych) brało udział 180 harcerzy i harcerek.

Wszystko zaczęło się dla mnie w 2008 roku od informacji o kolekcji powstańczej oznaczonej numerem aukcyjnym 7400. Miała być zlicytowana w sali aukcyjnej w duisseldorfskim hotelu „Niko”. Wysłannicy Muzeum Powstania Warszawskiego kupili kolekcję za cenę wywoławczą 190 tysięcy euro. Zbiór to w sumie 123 powstańcze pamiątki: listy, koperty i znaczki.

W powstańczej Poczcie Polowej w sierpniu i wrześniu 1944 roku listonoszami byli 12-15 letni harcerze,. W różnych rejonach miasta znajdowało się ok. 40 skrzynek pocztowych. Łącznie przenieśli prawie 150 tys. listów. Tylko do 1 września 1944 r., jak donosiła powstańcza prasa, harcerska poczta przyjęła ponad 116 tys. przesyłek, co dawało średnio około 3700 listów dziennie. Nie wszyscy przetrwali to piekło, ale Ci, którym przyszło żyć dalej dają świadectwo czasów minionych, albo dawali, bo pokolenie powstańców co raz szybciej odchodzi. W cyklu historia ożywa dzięki relacjom bohaterów, dla których powstanie tak naprawdę nigdy się nie skończyło i żyje w nich do dziś i treści odnalezionych przesyłek. Obok pracowników Muzeum Powstania Warszawskiego w cyklu zabrali głos harcerze-pocztowcy: Tadeusz Jarosz, Jerzy Kasprzak i Jerzy Czajkowski, rodziny osób będących nadawcami i adresatami przesyłek dla których jeden z kurierów przygotował nie lada niespodziankę. Audycje po 16 latach od nagrania są bezcennym źródłem wiedzy o Powstaniu Warszawskim, bo zarejestrowały nie tylko fakty, ale też uczucia i emocje. Reakcje i wypowiedzi bohaterów audycji wzajemnie się uzupełnią tworząc na nowo obraz czasów, które nigdy nie powinny odejść w zapomnienie.

Materiały archiwalne wykorzystane w audycji zostały udostępnione przez Muzeum Powstania Warszawskiego. AUTOR DZIĘKUJE ZA POMOC W REALIZACJI CYKLU.

Posłuchaj części pierwszej cyklu pt. ”Aukcja”.