Wspominamy reportażowy rok 2021. Co kilka tygodni będziemy wracali do audycji, które z różnych względów wpisały się w pamięć słuchaczy i ich autorów.
Rozpoczniemy od przypomnienia laureatów ogólnopolskiego konkursu SKARBY POLSKIEJ KULTURY NARODOWEJ.
Wreszcie się stało – po przeszło roku. Z powodu pandemii przesuwaliśmy wszystkie terminy konkursowe, ale w końcu się udało. Na początku października we wpisanym na listę polskich Pomników Historii Pocysterskim Zespole Klasztornym w Gościkowie-Paradyżu nominowani dziennikarze i goście wzięli udział w uroczystej Gali ogólnopolskiego konkursu na reportaż i dokument radiowy „Skarby Polskiej Kultury Narodowej” zorganizowanego przez Radio Zachód wg mojego projektu. Pragnęliśmy, aby nasz projekt, niezależnie od wartości płynących z popularyzacji biorących w konkursie audycji, sam w sobie okazał wydarzeniem wpisującym się w kanon Polskiej Kultury Narodowej. Dlatego w historycznym wnętrzu wystąpili markowi artyści: zespół muzyki dawnej Arte dei Suonatori z solistą Pawłem Zalejskim. Na program koncertu złożyły się niezwykle cenne dla kultury polskiej koncerty skrzypcowe sławnych w epoce klasycznej, dziś zapomnianych kompozytorów Feliksa Janiewicza i Augusta Fryderyka Duranowskiego.
Były pozytywne emocje, nagrody i dyplomy. Jury postanowiło pierwszą nagrodą uhonorować Mariusza Kamińskiego z Polskiego Radia Lublin za dokument pt. „Obraza obrazu”, drugą Magdalenę Skawińską ze Studia Reportażu i Dokumentu Polskiego Radia za reportaż „Śląski Apelles”.
Trzecia nagroda stała się udziałem naszej redakcyjnej koleżanki Izabeli Patek za audycję pt. ,,Teatr nieprowincjonalny”. Została też uhonorowana nagrodą specjalną Miasta Zielona Góra dla najlepszego dziennikarza Radia Zachód biorącego udział w konkursie.
Kilka słów o nagrodzonej audycji.
Tadeusz Byrski i jego żona Irena byli wybitnymi twórcami polskiego teatru. Irena ukończyła Szkołę Dramatyczną przy Konserwatorium Warszawskim i była uczennicą Aleksandra Zelwerowicza. Tadeusz Byrski był absolwentem Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie ukończył historię. Studiował także w Instytucie Reduty pod kierunkiem Juliusza Osterwy. Tam też zadebiutował jako aktor w 1925 roku. Dość wcześnie, w 1927 roku, nawiązał współpracę z radiem wileńskim, a dziesięć lat później został głównym reżyserem teatru Polskiego Radia w Warszawie. Szczególnie cenne jest ich zainteresowanie tzw. teatralną prowincją, która w ich wydaniu była miejscem szczególnym. Ich teatr, tam tworzony był ambitny, budowany na klasycznej dramaturgii. Pracowali więc w wielu miastach: Toruniu, Opolu, Radomiu, Bydgoszczy, Gdańsku, Poznaniu, ale największym sentymentem darzyli teatry w Gorzowie i Kielcach. Ich działalność przyciągała ciekawych ludzi. Wystarczy wspomnieć wieloletnią przyjaźń z Czesławem Miłoszem, Jerzy Grotowskim czy Witoldem Lutosławskim. Korespondowali też z Witoldem Gombrowiczem, czy Albertem Camusem.
Korespondencja i dokumenty państwa Byrskich zostały przekazane do Biblioteki Głównej Akademii imienia Jakuba z Paradyża i są źródłem wiedzy na temat historii polskiego teatru, dziełach ich życia i dziejach rodziny Byrskich.
Zdjęcia i dokumenty ze zbiorów Biblioteki Głównej Akademii imienia Jakuba z Paradyża, a także z archiwum Teatru imienia Juliusza Osterwy w Gorzowie.
