Po latach powracają emocje towarzyszące chwilom, które zmieniły życie wielu uczestników wydarzeń.

61 lat temu w Zielonej Górze na ulice wyszli mieszkańcy miasta. Przed nami obchody kolejnej rocznicy wydarzeń świadczące o tym, że ta przymusowo zapomniana przez lata historia na trwałe powróciła do naszej pamięci.

Wydarzenia zainicjowała próba eksmisji z tzw. Domu Katolickiego wraz z wyposażeniem obiektu prowadzących tam zajęcia duchownych. Sprawa dotyczyła występującego od kilku lat sporu o własność obiektu między miejscowymi urzędnikami a parafią. Jak się po latach okaże, była to część zainicjowanej kilka lat wcześniej starannie przygotowanej akcji będącej wynikiem ówczesnej polityki władz komunistycznych prowadzonej w stosunku do Kościoła w Polsce. Wydarzenia jednak szybko wymknęły się spod kontroli i zainicjowały największy społeczny protest między pamiętnym rokiem 1956 a grudniem roku 1970.

Fakty przez lata utrzymywane były w tajemnicy, dlatego dziś na temat zdarzeń jest wiele często sprzecznych opinii albo brak jest jakiejkolwiek wiedzy. Dzięki pracy historyków i archiwistów można jednak ustalić obiektywnie społeczno-polityczne tło zdarzeń, ich przebieg i reperkusje. Pewne są też wysokie wyroki uczestników i świadków zajść (często przypadkowych) oraz wpływ, jaki miały na ich późniejsze życie.

Reportaż to konkursowa 30-minutowa wersja dłuższego cyklu dokumentalnego, który powstał na potrzeby naszej anteny w ramach obchodów kolejnej rocznicy wydarzeń. Audycja została wyróżniona na Festiwalu „Niepokorni, Niezłomni, Wyklęci” w Gdyni. Ustami świadków i na podstawie archiwaliów odpowiada na pytanie, co właściwie wydarzyło się przed Domem Katolickim, a później całym mieście.

W nagraniach udział wzięli uczestnicy wydarzeń: Tadeusz Mączyński, Witold Kotecki, Janusz Wieczorek, Zenon Kamiński, Franciszek Donabidowicz, Grażyna Bielska, córka uczestnika wydarzeń Bazylego Michniuka, dr Tadeusz Dzwonkowski, dyr. Archiwum Państwowego w Zielonej Górze, Tadeusz Lityński, biskup diecezjalny zielonogórsko-gorzowski, dr Paweł Socha, biskup senior, ks. Mirosław Donabidowicz, proboszcz parafii pw. św. Urbana w Zielonej Górze, syn Krzysztofa Donabidowicza.

Posłuchaj reportażu.