Centralne Biuro Antykorupcyjne ma piętnaście lat – powołano je 9 czerwca 2006 r. Obecnie pracuje w nim 1300 funkcjonariuszy i pracowników, którzy zwalczają przestępczość korupcyjną.
Prezydent Andrzej Duda powiedział, że Centralne Biuro Antykorupcyjne służy budowie uczciwego i pożądanego państwa. W Belwederze prezydent uczestniczy w uroczystościach z okazji 15-lecia powołania CBA.
Andrzej Duda mówił, że to młoda, ale bardzo zasłużona dla Polski służba. Podziękował także funkcjonariuszom CBA za budowanie siły i spoistości polskiego państwa.
W czasie uroczystości prezydent odznaczył zasłużonych funkcjonariuszy Biura, a premier Mateusz Morawiecki nadał CBA sztandar.
⬆⬇ Fot. PAP/Wojciech Olkuśnik
Jak pracuje Centralne Biuro Antykorupcyjne
Na co dzień praca agentów CBA to rozpoznawanie, analiza, kontrola, wykrywanie i zwalczanie przestępstw korupcyjnych, Funkcjonariusze współpracują również z innymi służbami, monitorują, edukują, chronią, zapobiegają, „ale przede wszystkim służą obywatelom i państwu” – zapewnił wydział komunikacji społecznej CBA.
Polska zobowiązała się do wdrożenia Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji przyjętej pod koniec 2003 r. przez ONZ. Jednym z jednym z punktów było powołanie wyspecjalizowanej agencji antykorupcyjnej. W Polsce wcześniej nie było takiego organu, który kompleksowo zwalczałby przestępczość korupcyjną i działał przeciw korupcji. W Unii Europejskiej w 1999 r. powołany został Europejski Urząd ds. Zwalczania Oszustw (OLAF), urzędy antykorupcyjne działały też m.in. w Wielkiej Brytanii, Francji czy Niderlandach.
Wydział przypomniał, że CBA zgodnie z ustawą sprzed 15 lat ma status służby specjalnej. Zajmuje się zwalczaniem korupcji w instytucjach państwowych i samorządzie terytorialnym oraz życiu publicznym i gospodarczym, a także zwalczaniem działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa. Biuro prowadzi czynności operacyjno-rozpoznawcze i dochodzeniowo-śledcze. Jest też zobowiązane do prowadzenia kontroli, pracy analitycznej oraz szeroko pojętej prewencji zjawiskom korupcji.
Co roku CBA prowadzi około 500 spraw operacyjnych i ponad 570 postępowań przygotowawczych, około 160 kontroli, 790 analiz przedkontrolnych i 1360 spraw kontrolnych. Kontrole obejmują też prawidłowość i prawdziwość składanych przez urzędników oświadczeń majątkowych.
Fot. Centralne Biuro Antykorupcyjne
W ramach działań analitycznych Biuro prowadzi m.in. analizy kryminalne, weryfikuje oświadczenia o braku konfliktu interesów, czy też prowadzi czynności w ramach osłony antykorupcyjnej i przedstawiania informacje o tych działaniach najważniejszym organom państwa – prezydentowi, premierowi, czy parlamentowi.
Od kilku lat działania analityczno-informacyjne CBA koncentrują się także na zjawiskach występujących na rynku farmaceutycznym i informatycznym. W związku z rozwojem pandemii COVID-19 na polecenie Ministra Koordynatora Służb Specjalnych Biuro objęło osłoną antykorupcyjną Tarczę Finansową PFR adresowaną do dużych przedsiębiorców – przekazał PAP wydział.
Analizy dotyczą też najważniejszych procesów prywatyzacyjnych i zamówień publicznych, a także zagrożeń, które mogą towarzyszyć realizacji programów rządowych oraz wykorzystaniu środków unijnych.
Działania profilaktyczne i edukacyjne, to m.in. strona antykorupcja.gov.pl i ponad 60 publikacji antykorupcyjnych w formie e-booków, czy szkolenia antykorupcyjne dla ponad 60 tys. osób w formie stacjonarnej i ponad 300 tys. szkoleń dla użytkowników platformy e-learningowej CBA. Biuro współpracuje też z 54 krajami oraz 13 organizacjami międzynarodowymi.
Wydział ocenił, że w 15-letniej działalności Biuro może odnotować systematyczny wzrost liczby prowadzonych śledztw, czy wysokości zabezpieczonego mienia, co wskazuje na coraz większą efektywność podejmowanych działań. „Łącznie CBA zabezpieczyło mienie o wartości ponad 1,5 mld zł. Tylko w ostatnich czterech latach CBA ujawniło ponad 13 mld zł szkody w mieniu Skarbu Państwa” – podał Wydział.
W piętnastoletniej historii CBA prowadziło m.in. śledztwa dotyczące korupcji w polskiej piłce nożnej, przyjmowania korzyści majątkowych przez urzędników Centrum Projektów Informatycznych MSWiA, w sprawie tzw. afery podkarpackiej, wyłudzeń podatku VAT oraz środków z funduszy unijnych, nieprawidłowości w GetBack, czy nieprawidłowości w obrocie lekami.
Biuro w swoich działaniach zajmowało się też sprawami nieprawidłowości w działaniu Komisji Majątkowej, korupcji w Sądzie Apelacyjnym w Krakowie, nieprawidłowości w Grupie Azoty ZCh Police, niegospodarności ws. nieprawidłowości w SKOK Wołomin i SK Banku, czy tzw. dzikiej reprywatyzacji, prywatyzacji Ciech, korupcji byłego senatora RP, byłych urzędników KNF. W piętnastoleciu śledztwa dotyczyły też m.in. korupcji w kopalniach, korupcji i kierowania grupą przestępczą przez byłego ministra transportu, działalności instytucji parabankowych, piramid finansowych czy w obrotu kryptowalutami.