Sejm uchwalił w środę nowelizację ustawy o ochronie granicy państwowej, która umożliwia wprowadzenie zakazu przebywania w strefie nadgranicznej. Zgodnie z regulacją zakaz taki byłby wprowadzany na czas określony w drodze rozporządzenia ministra SWiA po zasięgnięciu opinii szefa SG.
Za nowelizacją ustawy głosowało 245 posłów, 167 było przeciw, a 25 wstrzymało się od głosu. Teraz ustawa trafi pod obrady Senatu.
Wcześniej posłowie odrzucili wszystkie poprawki, które w drugim czytaniu do projektu nowelizacji o ochronie granicy państwowej zgłosiły koło Polska 2050 oraz klub KP-PSL. Poprawki te na posiedzeniu w środę negatywnie zaopiniowała sejmowa komisja administracji i spraw wewnętrznych. Odrzucono także wnioski mniejszości zgłoszone przez klub KO.
Poprawki opozycji, które zostały zgłoszone podczas drugiego czytania, częściowo były powtórzeniem propozycji zgłaszanych w pierwszym czytaniu. Koło Polska 2050 domagało się np. kontroli parlamentarnej oraz sądowej rozwiązań zawartych w ustawie, a także dopuszczenia do strefy nadgranicznej organizacji pozarządowych, wolontariuszy i dziennikarzy. Inna z poprawek zakładała podwyższenie rekompensat dla osób prowadzących działalności w strefie objętej zakazem przebywania.
„Raz jeszcze proszę o refleksję. Chodzi o wolność każdego z obywateli, wolność poruszania się i kontrolę władzy wykonawczej dotyczącą wprowadzania tego ograniczenia” – apelował poseł tego ugrupowania Tomasz Zimoch na posiedzeniu sejmowej komisji administracji i spraw wewnętrznych.
„My dostrzegamy kryzys graniczny i chcemy go zwyciężyć. Pan poseł widzi bardziej kryzys humanitarny (…) My się z tym nie zgadzamy. Kryzys humanitarny jest po stronie Białorusi, nie po stronie państwa polskiego” – odpowiadał wiceszef MSWiA Maciej Wąsik.
Projekt ustawy trafił do Sejmu w poniedziałek i był procedowany w trybie pilnym. Nowela ma zapewnić skuteczność działań podejmowanych przez Straż Graniczną w celu ochrony granicy w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego.
Jedną z podstawowych zmian, które wprowadza regulacja, jest możliwość wprowadzenia zakazu przebywania w strefie nadgranicznej. Będzie on wprowadzany – w drodze rozporządzenia ministra SWiA po zasięgnięciu opinii komendanta głównego SG – na czas określony, na szczególnie narażonych obszarach przy linii granicy zewnętrznej, w przypadku konieczności zapewnienia bezpieczeństwa lub porządku publicznego.
Chodzi m.in. sytuacje powodujące zagrożenie życia lub zdrowia ludzi w związku z bezprawnym przekraczaniem granicy państwowej lub próbami takiego przekraczania.
Z zakazu wyłączeni będą m.in. stali mieszkańcy terenów, których on dotyczy, osoby prowadzące działalność gospodarczą, osoby wykonujące pracę zarobkową, czy prowadzące gospodarstwa rolne, a także uczniowie i ich opiekunowie, najbliższa rodzina sprawująca opiekę nad osobą zamieszkałą na terenie objętym zakazem, oraz osoby przekraczające legalnie granicę.
Na teren objęty zakazem będą mogły wjechać osoby załatwiające sprawy w urzędzie administracji publicznej lub biorące udział w kulcie religijnym. Zakaz nie będzie dotyczył ponadto załóg karetek pogotowia i innych służb interwencyjnych oraz osób przewożonych tymi pojazdami.
W uzasadnionych przypadkach właściwy miejscowo komendant placówki SG będzie mógł też zezwolić na przebywanie – na czas określony i na określonych zasadach – na obszarze objętym zakazem innych osób, w tym dziennikarzy.
Obszar objęty zakazem będzie oznaczony tablicami z napisem „Obszar objęty zakazem przebywania – wejście zabronione”, zaś osoby w nim przebywające muszą mieć przy sobie dowód osobisty lub inny dokument potwierdzający tożsamość.
Regulacja wprowadza ponadto zmiany do ustawy o rekompensacie w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego. Zgodnie z nimi rekompensata będzie przysługiwała także osobom prowadzącym działalność na obszarze objętym czasowym zakazem przebywania.
Jak wskazywano w projekcie, rekompensatę ustala się za okres 30 dni trwania zakazu przebywania, w wysokości 65 proc. średniego miesięcznego przychodu podmiotu z prowadzonej przez niego działalności na obszarze objętym czasowym zakazem przebywania, w okresie obejmującym 3 wybrane miesiące z 6 miesięcy poprzedzających wprowadzenie tego zakazu.
Nowela znosi także górny limit wieku nowo przyjmowanych funkcjonariuszy SG oraz reguluje kwalifikacje zawodowe wymagane do mianowania funkcjonariuszy Straży Granicznej na stanowisko służbowe.
Rozszerza także katalog środków przymusu bezpośredniego, których mogą używać funkcjonariusze SG o plecakowe miotacze substancji obezwładniających. Obecnie takich miotaczy może używać jedynie policja.
Nowe przepisy wejdą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, z wyjątkiem przepisów regulujących służbę funkcjonariuszy SG, które wejdą w życie 1 stycznia 2022 r.