Daron Acemoglu, Simon Johnson i James A. Robinson zostali laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych za badania na temat instytucji i ich wpływu na dobrobyt – ogłosił w poniedziałek (14 października) komitet noblowski Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk.
Nagroda Nobla z ekonomii jest jedyną niewymienioną w testamencie Alfreda Nobla – została ustanowiona w 1968 roku. Z tego powodu laur formalnie nazywa się Nagrodą Banku Szwecji im. Alfreda Nobla. Ufundował centralny bank Szwecji (Sveriges Riksbank) z okazji 300-lecia swojego istnienia. Komitet do spraw Nagrody Nobla wyraził zgodę na tę inicjatywę i od 1969 roku przyznaje to wyróżnienie.
Nagroda Nobla uznawana jest za najbardziej prestiżową, jaką można przyznać ekonomiście.
Tegoroczni laureaci Nagrody Nobla z ekonomii pokazali, jak ważne są instytucje społeczne dla dobrobytu kraju – podkreślono w uzasadnieniu.
– W społeczeństwach cechujących się niepewnością (porządku) prawnego i instytucjami wyzyskującymi populację nie powstaje żaden wzrost ani zmiana na lepsze. Badania laureatów pomagają nam zrozumieć, dlaczego tak się dzieje
– wyjaśniono.
Dalsza część tekstu pod tweetem
BREAKING NEWS
The Royal Swedish Academy of Sciences has decided to award the 2024 Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel to Daron Acemoglu, Simon Johnson and James A. Robinson “for studies of how institutions are formed and affect prosperity.”… pic.twitter.com/tuwIIgk393— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 14, 2024
Jak dodano, naukowcy dowiedli, że – w miarę jak Europejczycy kolonizowali świat – instytucje społeczne zmieniały się, czasem drastycznie, ale nie wszędzie w taki sam sposób.
– W niektórych częściach świata celem była eksploatacja rdzennej ludności i zasobów naturalnych dla własnego zysku. W innych przypadkach chodziło o kształtowanie inkluzywnych systemów politycznych i gospodarczych z myślą o długoterminowej korzyści dla europejskich emigrantów
– podkreślono.
– Zmniejszenie ogromnych różnic w dochodach między krajami jest jednym z największych wyzwań naszych czasów. Laureaci pokazali, jak ważne w osiągnięciu tego celu są instytucje społeczne
– przypomniał przewodniczący komitetu noblowskiego Jakob Svensson.
Acemoglu jest Ormianinem z Turcji, a Johnson i Robinson – Brytyjczykami. Naukowcy pracują w USA – Robinson na Uniwersytecie Chicagowskim, a pozostali dwaj na MIT (Massachusetts Institute of Technology).
Podczas konferencji prasowej połączono się przez internet z Acemoglu, który informację o Nagrodzie Nobla otrzymał podczas pobytu w Atenach. „Jestem w szoku, to fantastyczna wiadomość” – przyznał naukowiec. Wyjaśnił, że było mu wygodniej odebrać telefon w Europie z uwagi na niewielką różnicę czasu, niż gdyby został obudzony w środku nocy w USA, gdzie mieszka na co dzień.
Nagroda Nobla z ekonomii to dziedzina nie wymieniona w testamencie Nobla. Z tego powodu laur przyznawany od 1969 roku formalnie nosi nazwę Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla i – jako jedyny – finansowany jest z funduszy szwedzkiego banku centralnego.
Laureaci Nagrody Nobla otrzymują złoty medal z wizerunkiem fundatora nagrody, Szweda Alfreda Nobla oraz kaligrafowany dyplom. Od 2023 roku to także najwyższa w historii kwota pieniężna, 11 mln koron szwedzkich (około 4,2 mln zł). Ceremonia wręczenia nagrody odbędzie się tradycyjnie 10 grudnia w Sztokholmie, w rocznicę śmierci Nobla.
Do 2023 roku Nagrodą Nobla z ekonomii wyróżniono 93 osoby. Zdecydowana większość z nich to Amerykanie.
Laureaci z ubiegłych lat
W ubiegłym roku laureatką Nagrody Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych została prof. Claudia Goldin z Uniwersytetu Harvarda. Otrzymała ją za badania na temat sytuacji kobiet na rynku pracy.
W 2022 roku nagrodzeni zostali trzej amerykańscy ekonomiści Ben S. Bernanke, Douglas W. Diamond, Philip H. Dybvig za badania na temat banków i kryzysów finansowych oraz wytłumaczenie procesu paniki bankowej.
W 2021 r. Szwedzka Akademia Nauk nagrodziła amerykańskich profesorów: David Carda, Joshuę Angrista i Guido Imbensa za użycie „eksperymentów naturalnych” i metodę wyciągania z nich wniosków, np. przy badaniach rynku pracy.
W 2020 r. laureatami Nagrody Nobla zostali amerykańscy ekonomiści Paul Milgrom i Robert Wilson, zajmujący się badaniami nad teorią aukcji. Wyróżnieni zostali za ulepszenie teorii i wynalezienie nowych formatów aukcji, które przyniosły korzyści sprzedawcom, kupcom i podatnikom na całym świecie.
Polecamy
Znamy laureata pokojowej nagrody Nobla
Japońska organizacja Nihon Hidankyo, domagająca się likwidacji broni jądrowej, została w piątek (11 października) laureatem tegorocznej Pokojowej Nagrody Nobla. Założycielami...
Czytaj więcejDetails