Główny Inspektorat Sanitarny zaapelował, by zbierać tylko te grzyby, co do których nie ma wątpliwości. Najczęstsze i najbardziej niebezpieczne zatrucia powoduje spożycie muchomora sromotnikowego, mylonego z czubajką kanią, gąską zieloną. W identyfikacji pomogą bezpłatnie eksperci w stacji sanitarno-epidemiologicznej.
GIS przypomniał we wtorek (6 sierpnia), że spośród grzybów występujących w polskich lasach szczególnie niebezpieczne są te, które mogą być przyczyną śmiertelnych zatruć pokarmowych, a zbieranie grzybów wymaga wiedzy i doświadczenia.
– Każdego roku przypominamy – zbieraj tylko grzyby znane, co do których nie masz żadnych wątpliwości
– podkreślono w komunikacie.
Inspektorat poinformował, że przed dwoma tygodniami do Instytutu „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka” trafiło dziecko po zatruciu muchomorem sromotnikowym. Ze względu na objawy zatrucia wymagało ono leczenia w oddziale intensywnej terapii i przeszczepienia wątroby.
GIS wyjaśnił, że główną przyczyną zatrucia grzybami jest niewłaściwe rozpoznanie jadalnych i trujących grzybów oraz nieodpowiednie przygotowanie potraw z niektórych jadalnych gatunków. Zaznaczył, że pierwsze objawy zatrucia mogą pojawić się już po kilku godzinach od ich zjedzenia, jednak w zależności od rodzaju, symptomy zatrucia mogą wystąpić nawet po kilkunastu godzinach od spożycia.
Inspektorat wskazał, że przy zatruciu grzybami objawy mogą być podobne do tych przy niestrawności lub infekcji przewodu pokarmowego. Najczęstszymi są: nudności, wymioty, ból brzucha i głowy, podwyższona temperatura ciała.
Zaznaczono, że najczęstsze i najbardziej niebezpieczne zatrucia spowodowane są po zjedzeniu muchomora sromotnikowego, który mylony jest z takimi grzybami jadalnymi jak: czubajka kania, gąska zielona.
Inspektorat podkreślił, że jeśli po zjedzeniu grzybów pojawiają się oznaki zatrucia, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Powinni się do niego zgłosić wszyscy, którzy jedli ten sam posiłek, nawet jeśli nie mają objawów zatrucia.
– Można sprowokować wymioty. Nie należy pić mleka i alkoholu – płyny te przyśpieszają przenikanie toksyn do krwiobiegu
– podkreślono.
GIS zaznaczył, że zbyt późna reakcja i brak właściwego leczenia może prowadzić do powstania nieodwracalnych zmian w organizmie, a nawet śmierci. Grzybów powinny unikać kobiety w ciąży i karmiące, dzieci, osoby starsze, osoby z zaburzeniami pracy przewodu pokarmowego.
Inspektorat przypomniał, że uprawnienia do oceny grzybów świeżych i suszonych posiada grzyboznawca, a do oceny wyłącznie grzybów świeżych – klasyfikator grzybów. Szczegółowe informacje o grzybach, miejscach ich występowania oraz zdjęcia przedstawiające poszczególne gatunki znajdziemy w atlasie grzybów, a aplikacje mobilne ułatwią identyfikację grzybów w smartfonie, np. na podstawie zrobionego zdjęcia.
– Jeżeli nie jesteśmy pewni, czy zebrane grzyby są jadalne, nie ryzykujmy
– podkreślił Główny Inspektor Sanitarny dr n. med. Paweł Grzesiowski.
Zaznaczył, że w takiej sytuacji najlepiej przynieść je do najbliższej stacji sanitarno-epidemiologicznej, w której dyżury pełnią grzyboznawcy lub klasyfikatorzy grzybów. Specjalista bezpłatnie oceni czy grzyby są jadalne, niejadalne, czy też trujące. Stacje sanitarno-epidemiologiczne, znajdujące się w każdym powiatowym mieście prowadzą także rejestry grzyboznawców, którzy udzielają porad.
Aby nauczyć się prawidłowego zbierania grzybów i rozpoznawania gatunków warto uczestniczyć w organizowanych przez nadleśnictwa grzybobraniach. Informacje o nich znajdziecie na stronie >>www.lasy.gov.pl<< oraz stronach jednostek. Warto szukać porady w punktach skupu i u grzyboznawców – nadleśnictwa nie zajmują się ocenianiem grzybów.
Początkującym grzybiarzom GIS radzi, by zostali przy grzybach rurkowych, z „siateczką” od spodu kapelusza. W komunikacie zaznaczono też, by unikać małych osobników, które nie mają jeszcze wyraźnie widocznych cech gatunku, ponieważ mogą być trudne do właściwego rozpoznania oraz zbierać grzyby do przewiewnego koszyka lub łubianki.
– W plastikowej torbie lub wiadrze grzyby bardzo szybko się psują i w rezultacie nawet gatunki jadalne mogą zaszkodzić zdrowiu
– dodano.
Jak się przygotować do grzybobrania
- odpowiednie ubranie: bluza lub kurtka, spodnie z długimi nogawkami, peleryna przeciwdeszczowa, kalosze lub buty z wyższą cholewką, czapka lub kapelusz – zabezpieczy nas przed wilgocią oraz ukąszeniem owadów i żmij;
- koszyk na grzyby najlepiej wiklinowy – w foliowej torebce grzyby zaczynają parować, co sprzyja ich psuciu;
- nożyk do oczyszczania grzybów – zbierając grzyby delikatnie je wykręcamy z podłoża a pozostałości ściółki czyścimy za pomocą noża;
- środek odstraszający owady – stanowi dodatkową ochronę przed komarami
i kleszczami.
Pamiętaj o kilku zasadach bezpiecznego grzybobrania…
- zbieraj wyłącznie grzyby, co do których nie masz wątpliwości, że są jadalne (warto korzystać z atlasów),
- zbieraj wyłącznie wyrośnięte grzyby. Zbieranie młodych owocników, bez wykształconych cech danego gatunku, to najczęstsza przyczyna tragicznych pomyłek,
- jeśli jesteś początkującym grzybiarzem, zbieraj tylko grzyby rurkowe. W tej grupie nie ma grzybów śmiertelnie trujących, więc ryzyko zatrucia jest dużo mniejsze niż w przypadku grzybów blaszkowych,
- nie stosuj błędnych metod rozpoznawania gatunków trujących, takich jak: zabarwienie cebuli na ciemno podczas gotowania z grzybami, ciemnienie srebrnej łyżeczki, gorzki smak (istnieją gatunki śmiertelnie trujące posiadające przyjemny, słodkawy smak np. Amanita phalloides, Amanita verna),
- zbieraj grzyby do koszyków lub pojemników przepuszczających powietrze. Nie używaj foliowych reklamówek – grzyby szybko się w nich psują, co grozi zatruciem’
- nigdy nie zbieraj grzybów, które rosną w rowach, na skraju lasu oraz w okolicach skupisk odpadów (np. przy zakładach produkcyjnych czy drogach o dużym natężeniu ruchu), ponieważ grzyby wchłaniają ze swego otoczenia metale ciężkie i inne zanieczyszczenia,
- nie zbieraj i nie niszcz grzybów trujących. Wiele z tych gatunków jest pod ochroną i stanowi część ekosystemu,
- jeśli masz wątpliwości, czy grzyb jest trujący czy jadalny, nie ryzykuj! Jeśli wątpliwości pojawią się później, skorzystaj z bezpłatnej porady w stacjach sanitarno-epidemiologicznych.
…oraz o kilku zasadach konsumpcji:
- jedzenie grzybów, szczególne leśnych, jest niewskazane dla małych dzieci, osób starszych oraz osób cierpiących na zaburzenia układu pokarmowego,
- nie należy spożywać grzybów w zbyt dużych ilościach, ponieważ są ciężkostrawne. Może to być również niebezpieczne ze względu na stopień skażenia owocników metalami ciężkimi, które mogą kumulować się w naszych organizmach,
- nie należy spożywać grzybów na surowo – może to wywoływać dolegliwości trawienne i zatrucia. Pamiętaj, aby odpowiednio przyrządzić grzyby!
- pamiętaj, że niektóre rodzaje grzybów mogą powodować zatrucia w połączeniu z alkoholem! (np. borowik ponury, czernidlak pospolity),
- jeżeli po spożyciu grzybów pojawią się u Ciebie nudności, bóle brzucha, biegunka, skurcze mięśni, podwyższona temperatura – niezwłocznie wywołaj wymioty i zgłoś się do lekarza.
Grzyby są produktem, który nie nadaje się do przechowywania w stanie świeżym, ponieważ szybko się psują, a proces ten zaczyna się zaraz po zbiorze. Nieprawidłowe oraz zbyt długie przechowywanie grzybów prowadzi do wytwarzania przez drobnoustroje związków szkodliwych dla zdrowia. Zmiany jakościowe związków zawartych w grzybach są niewielkie, gdy są one przechowywane w temperaturze od 5? do 7? dni lub w 18? przez 2 dni.
