Starość to etap w życiu charakteryzujący się licznymi zmianami organicznymi, w tym z zakresu układu ruchu. Stąd też częstym problemem osób w podeszłym wieku są schorzenia ortopedyczne. Sprawdź, jak zmienia się aparat ruchu na starość i czym to grozi.
Zmiany w układzie ruchu zachodzące w procesie starzenia się
Starzenie się ma charakter biologiczny, psychiczny i społeczny. Jego konsekwencje dotyczą każdego z układów. Wiele negatywnych zmian, które mogą zaburzać zdolności motoryczne seniora, a tym samym wpływać na jego samodzielność, zachodzi w układzie ruchu. Eksperci wymieniają wśród nich przede wszystkim:
- zmniejszenie produkcji osteoblastów, czyli tzw. komórek kościotwórczych, i wzrost liczby osteoklastów, czyli tzw. komórek kościogubnych,
- demineralizację kości, utratę mechanicznej wytrzymałości i elastyczności tkanki kostnej, która staje się bardziej krucha i łamliwa,
- zaburzenie pracy elementów stabilizujących stawy, takich jak: torebki, więzadła, chrząstki stawowe, ścięgna i przyczepy,
- zmiany zwyrodnieniowe stawów, które wiążą się z ryzykiem powstania tzw. postawy starczej – zwiększenie kifozy piersiowej (zbyt duże wygięcie odcinka piersiowego kręgosłupa ku tyłowi), zmniejszenie lordozy lędźwiowej (zbyt duże wygięcie kręgosłupa do przodu), ograniczenie ruchomości w stawach kręgosłupa i kończyn,
- spadek zawartości minerałów, w tym wapnia koniecznego dla prawidłowego funkcjonowania układu kostnego,
- spadek gęstości i masy tkanki kostnej oraz ilości kolagenu i elastyny w ścięgnach i więzadłach,
- zesztywnienie stawów, zmniejszenie ich ruchomości, ścieńczenie i schropowacenie chrząstki stawowej oraz wysychanie mazi stawowej,
- zanik włókien mięśniowych, osłabienie siły mięśniowej, obniżenie elastyczności mięśni, w wyniku czego ruchy ciała stają się wolniejsze i mniej precyzyjne.
Choroby ortopedyczne osób starszych
W związku z powyższymi zmianami osoby starsze w sposób szczególny są narażone na rozwój chorób ortopedycznych. Bardzo ważne w profilaktyce, szybkim rozpoznaniu i zaplanowaniu odpowiedniego leczenia są konsultacje u lekarza ortopedy. Eksperci wśród jednych z częstszych problemów z zakresu układu ruchu w populacji seniorów wymieniają:
- Zmiany zwyrodnieniowe stawów, zwłaszcza stawów kręgosłupa, kolanowych i biodrowych – objawami są ból nasilający się podczas ruchu, trzeszczenie w stawie, wysięk, obrzęk, zaczerwienienie, tkliwość, gdy występuje stan zapalny, zniekształcenie stawów. Szczególnie niebezpieczne są zmiany w stawach biodrowych, które grożą unieruchomieniem seniora.
- Reumatoidalne zapalenie stawów – to choroba często z podstępnym początkiem, gdyż jej objawy nakładają się na istniejące już dolegliwości. Wczesne objawy to m.in.: ból mięśni, osłabienie, stan podgorączkowy, utrata apetytu. Z czasem pojawiają się: silny ból i sztywność stawów, guzki reumatoidalne, zawroty głowy, zaburzenia równowagi, mrowienie, drętwienie.
- Osteoporoza – choroba metaboliczna tkanki kostnej, która skutkuje obniżeniem gęstości mineralnej kości, a tym samym spadkiem ich wytrzymałości i zwiększonym ryzykiem złamań. Długo może nie dawać żadnych dolegliwości, a pierwszym objawem może być samoistne złamanie – zazwyczaj w obrębie nadgarstka i kręgów kręgosłupa.