Wielka Sobota, przypadająca w tym roku 8 kwietnia, jest dla chrześcijan czasem nadziei i oczekiwania na Zmartwychwstanie Chrystusa. Po zachodzie słońca rozpoczyna się liturgia Wigilii Paschalnej, której obrzędy należą już do Niedzieli Zmartwychwstania.
W Watykanie papież Franciszek o godzinie 19.30 będzie przewodniczył liturgii Wigilii Paschalnej w Bazylice św. Piotra.
W Wielką Sobotę nie odprawia się mszy świętej. Zwyczajem jest, że wierni udają się do kościoła, gdzie nawiedzają Grób Pański. Od godzin porannych w skupieniu adorują Chrystusa, złożonego jeszcze w grobie. Zgodnie z tradycją, przy Grobie Pańskim czuwają harcerze, ministranci, a także strażacy. Symbolizują oni strażników, którzy pilnowali grobu Jezusa, aby uczniowie nie mogli wykraść jego ciała.
Tradycyjnie w Wielką Sobotę święci się pokarmy, w tym jajka, które symbolizują nowe życie, chleb, który ma przypominać o „chlebie żywym, który zstąpił z nieba” i o nakarmieniu głodnego ludu, słuchającego na pustkowiu słów Chrystusa. Mięso święci się na pamiątkę baranka paschalnego, którego spożywał Jezus podczas uczty paschalnej z uczniami w Wieczerniku.
Wielka Sobota to szczególny dzień ciszy całego Kościoła, która ma wszystkich wiernych skoncentrować na grobie Chrystusa i przygotować na radość Zmartwychwstania.
Według Ojców Kościoła, w Wielką Sobotę Jezus zstąpił do otchłani, by wyzwolić wszystkich pogrążonych w śmierci. Wiele starożytnych tekstów opisuje Chrystusa „budzącego” do nowego życia Adama i Ewę, którzy wraz z całym rodzajem ludzkim przebywali w Szeolu. Dla uczniów Jezusa był to dzień największej próby. Apostołowie rozpierzchli się po śmierci Nauczyciela, a jedyną osobą, która wytrwała w wierze, była Matka Boża. Stąd każda sobota jest w Kościele dniem maryjnym.
Podczas liturgii Wigilii Paschalnej sprawowanej tego dnia dokonuje się odnowienia obietnic chrztu. Uroczyście śpiewa się orędzie wielkanocne, tak zwany „Exsultet”. Słowa hymnu mówią, że noc paschalna jest tą jedyną, która „zna godzinę powstania z martwych Chrystusa”, nocą, która łączy niebo z ziemią, a sprawy boskie – ze sprawami ludzkimi.
Aby jeszcze bardziej podkreślić znaczenie Wielkiej Nocy, uroczyste obchody Zmartwychwstania Jezusa trwają osiem dni. Wielkanocna oktawa, podczas której powtarza się tę samą prawdę – że Chrystus Zmartwychwstał – rozpoczyna się Wigilią Paschalną w Wielką Noc i trwa do Niedzieli Miłosierdzia Bożego.
Zwyczaj urządzania Grobu Pańskiego, obrzęd święcenia pokarmów i malowania jaj
Zwyczaj urządzania Grobu Pańskiego wprowadził w XII wieku zakon bożogrobców – Kanoników Regularnych Stróżów Świętego Grobu Jerozolimskiego. W Polsce od okresu Powstania Styczniowego nawiedzanie grobów miało wymiar patriotyczny. W różnych okresach historycznych, jak rozbiory, okupacja niemiecka czy stan wojenny, przy Grobie Pańskim pojawiały się symbole nawiązujące do współczesnych wydarzeń.
Z kolei obrzęd święcenia pokarmów był znany w Kościele Wschodnim i Zachodnim już w VIII wieku. W Polsce pojawił się w XV stuleciu. Początkowo święcono wyłącznie baranka, później także mięso, jaja, ser, masło, ryby oraz liczne przyprawy i zioła. W tradycji chrześcijańskiej, dzielenie się poświęconym jajkiem i składanie przy tym życzeń, rozpoczyna uroczyste śniadanie wielkanocne.
Dalsza część tekstu pod zdjęciem.
Zwyczaj malowania jaj przeznaczonych na stół wielkanocny był rozpowszechniony w Polsce już w XIII wieku – pisał o nim wówczas mistrz Wincenty Kadłubek. Ozdobione jaja nazywano „pisankami” lub „kraszankami”, w zależności od techniki, którą się posługiwano. Te najpiękniejsze przeznaczano na prezenty.