Odeszli w minionym roku – królowa Elżbieta II [DŹWIĘKI ARCHIWALNE]

8 września w zamku w Balmoral w Szkocji zmarła królowa Elżbieta II. Miała 96 lat i była najdłużej panującym monarchą na świecie, a także w historii Wielkiej Brytanii. Jedynie francuski król Ludwik XIV sprawował władzę dłużej od niej. Czas panowania Elżbiety II określa się czasem mianem „drugiej epoki elżbietańskiej”. Następcą Elżbiety II został jej syn Karol, który panuje jako Karol III.

Elżbieta II objęła tron 6 lutego 1952 roku, zaś uroczystość koronacji odbyła się później, 2 czerwca 1953 roku, w Opactwie Westminsterskim. Ceremonię z katedry w Londynie po raz pierwszy w historii transmitowała telewizja. Arcybiskup Canterbury Geoffrey Fisher nałożył na głowę Elżbiety koronę św. Edwarda, a lordowie zawołali „God save Queen Elizabeth!”:

Elżbieta II pełniła przede wszystkim funkcję reprezentacyjną, podejmowała szefów państw i składała wizyty zagraniczne. Była też zwierzchnikiem Kościoła anglikańskiego. Jej rolę w państwie określał zwrot „The Queen reigns, but not rules”, czyli: „Królowa panuje, ale nie rządzi”. Faktyczną władzę w Wielkiej Brytanii sprawuje parlament, jednak trzy razy podczas swojego panowania królowa mianowała premiera w czasie kryzysów konstytucyjnych – w 1957, 1963 oraz w 1974 roku. W sumie współpracowała z 14 premierami a pierwszym z nich był Winston Churchill. Tuż przed śmiercią mianowała jeszcze na szefa rządu Liz Truss, która stała się ostatnim premierem Elżbiety II i pierwszym szefem gabinetu podczas panowania króla Karola III.

Królowa cztery razy wygłosiła nadzwyczajne orędzie do narodu, między innymi w 1997 roku przed pogrzebem tragicznie zmarłej w wypadku (31.08.1997) księżnej Diany:

Tłumaczenie:

To, co mówię teraz do was jako królowa i babka, mówię z głębi serca. Po pierwsze chcę osobiście złożyć hołd Dianie. Była wyjątkową i pełną zalet osobą. Zawsze, nawet w ciężkich chwilach, nie traciła pogody ducha i uśmiechała się, obdarzając innych swoim ciepłem i dobrocią.

Ostatnie nadzwyczajne orędzie do narodu Elżbieta II wygłosiła 5 kwietnia 2020 roku w związku z pandemią koronawirusa. Podziękowała medykom i wszystkim służącym swoją pracą i poświęceniem w czasie epidemii:

Tłumaczenie:

Chcę podziękować wszystkim, którzy są na pierwszej linii w służbie zdrowia, a także pracownikom opieki społecznej i wszystkim tym, którzy nie myśląc o sobie, wykonują swoje codzienne obowiązki poza domem, by wspierać nas wszystkich. Jestem pewna, że cały naród docenia każdą godzinę waszej ciężkiej pracy, która przybliża nas do powrotu do normalności.

W 1996 roku Elżbieta II gościła w Polsce. Poparła wówczas nasze starania o wejście do Unii Europejskiej. Na przyjęciu na cześć królowej wydanym w Pałacu Prezydenckim przez Aleksandra Kwaśniewskiego monarchini wzniosła toast za pomyślność integracji Polski ze Wspólnotą:

Tłumaczenie:

Nasza przyjaźń jest na pewno osadzona w historii. Silnie popieramy poszerzenie Unii Europejskiej i NATO. Z zadowoleniem przyjmujemy wasze dążenia do przystąpienia do tych instytucji.

Z mężem księciem Filipem, zmarłym 9 kwietnia 2021 roku, królowa przeżyła ponad 73 lata. Po jego odejściu podkreśliła, że zawsze był dla niej wsparciem. Ich ślub, 20 listopada 1947 roku, był wielkim wydarzeniem:

Tłumaczenie:

Kurtyna unosi się w górę! Będziemy świadkami największego ślubu tej epoki! Królowa i księżniczka Małgorzata Róża właśnie opuszczają Pałac Buckhingam i wyruszają na ceremonię, która odbędzie się w Westminster Abbey. Książę Filip również właśnie wyruszył na uroczystość. Już niedługo będziemy świadkami wielkiego wydarzenia, na które czekaliśmy od kilku miesięcy.

Elżbieta II od lat cieszyła się poparciem ponad 80 procent Brytyjczyków. Była symbolem moralności i obyczajów, władczynią kojarzoną z imperium i tradycją, a równocześnie osobą otwartą.

Państwowe uroczystości pogrzebowe królowej Elżbiety odbyły się 19 września w Opactwie Westminsterskim w Londynie z udziałem rodziny królewskiej i przedstawicieli 145 państw. Przewodził im dziekan opactwa ksiądz David Hoyle:

Po uroczystościach w opactwie trumna z ciałem Elżbiety II została przewieziona na zamek w Windsorze. Wzdłuż trasy przejazdu królewskiej trumny ustawili się ludzie, chcący wziąć udział w historycznym wydarzeniu:

Tłumaczenie:

Jesteśmy tu od 6 rano. Chcieliśmy podejść bliżej do rogu Hyde Parku i Wellington Arch, gdzie przeniosą trumnę do karawanu, ale nie udało nam się. Była naszą monarchinią, była dla nas tym, co stałe i chciałam się z nią po prostu pożegnać i oddać hołd. Przez 10 lat służyłam w wojsku i poczułam, że muszę przyjść tutaj, przyjść dla siebie, aby pożegnać się i podziękować jej za to, co robiła.

W kaplicy Świętego Jerzego na zamku w Windsorze symbole władzy monarszej Elżbiety – korona, berło i jabłko królewskie – zostały zdjęte z jej trumny i przekazane dziekanowi kaplicy biskupowi Davidowi Connerowi, który położył je na ołtarzu. Oznacza to, że Elżbieta II została złożona do grobu nie jako monarchini, lecz jako zwykła chrześcijanka.

Dziekan kaplicy św. Jerzego mówił podczas nabożeństwa, że wiara była dla Elżbiety II bardzo ważna i pozwoliła jej na wiele lat służby:

Tłumaczenie:

W naszym błyskawicznie zmieniającym się i nękanym problemami świecie, jej spokój i dostojna obecność dały nam pewność siebie, abyśmy stawili czoła przyszłości – tak jak ona – z odwagą i nadzieją. Z wdzięcznymi sercami spoglądamy na to wszystko, co sprawiło, że jej życie było dla nas błogosławieństwem. Modlimy się, że dzięki Bożej łasce, oddamy jej hołd, podążając za jej przykładem.

Królowa Elżbieta II spoczęła w kaplicy Świętego Jerzego u boku swoich rodziców Jerzego VI i Elżbiety królowej matki oraz siostry Małgorzaty. W to samo miejsce została też przeniesiona trumna z ciałem jej męża księcia Filipa.