Odeszli w minionym roku – Franciszek Pieczka [DŹWIĘKI ARCHIWALNE]

23 września zmarł Franciszek Pieczka, wybitny aktor teatralny i filmowy. Artysta wszechstronny, cieszący się wielką sympatią publiczności i ceniony przez krytyków, kawaler Orderu Orła Białego. Miał 94 lata.

Franciszek Pieczka grał w ponad stu filmach, zarówno polskich, jak i zagranicznych. W historii polskiego kina zapisał się kreacjami w obrazach: „Ziemia obiecana”, „Potop”, „Quo vadis”, „Konopielka” czy „Jańcio Wodnik”. W pamięci widzów pozostanie jako Gustlik z „Czterech pancernych (…)”, tytułowy bohater „Żywotu Mateusza”, a także Hubert Siersza z obrazu „Perła w koronie” czy Stach Japycz z serialu „Ranczo”.

Pracował z największymi reżyserami filmowymi i teatralnymi. Grał u Andrzeja Wajdy, Kazimierza Kutza, Jerzego Kawalerowicza, Jana Jakuba Kolskiego, a także w spektaklach Konrada Swinarskiego, Jerzego Jarockiego i Zygmunta Huebnera. Występował między innymi w Starym Teatrze w Krakowie, w Dramatycznym, Narodowym i do 2015 roku w Powszechnym w Warszawie.

Ponad pół wieku był związany z Teatrem Polskiego Radia, w którym nagrał około 250 słuchowisk i adaptacji polskiej literatury. Przez kilkadziesiąt lat występował w radiowej powieści „W Jezioranach”, kreując postać Wojciecha Pawlacza, zwanego Wojciaszkiem. Stworzył też wybitne kreacje aktorskie w Teatrze Telewizji.

Franciszek Pieczka wielokrotnie podkreślał, że obowiązkiem artysty jest bycie w prawdzie wobec siebie samego, bez względu na panujące trendy lub modę:

Franciszek Pieczka podbił serca widzów już w latach 60., rolą Gustlika w telewizyjnym serialu „Czterej pancerni i pies”. Silny mężczyzna z poczuciem humoru, mówiący śląską gwarą, był barwną postacią załogi czołgu Rudy 102:

Aktor często powtarzał, że bardzo lubi pracę w Teatrze Polskiego Radia, ponieważ jest to teatr wyobraźni, gdzie słuchacz ma wiele do zrobienia. Taka forma zmusza go do myślenia i aktywnego uczestnictwa w odbiorze kultury. Franciszek Pieczka przyznawał, że Polskie Radio jest mu szczególnie bliskie:

Za wybitne kreacje aktorskie w Teatrze Telewizji i Teatrze Polskiego Radia Franciszek Pieczka otrzymał w 2018 roku Wielką Nagrodę Festiwalu „Dwa Teatry” w Sopocie.

W ostatnich latach aktor pojawił się w filmie „Serce, Serduszko i wyprawa na koniec świata”, a także w dubbingach, między innymi w „Gwiezdnych wojnach: Przebudzeniu Mocy”. Mogliśmy go także podziwiać w obrazie „Syn królowej śniegu” Roberta Wichrowskiego z 2017 roku. Przy okazji premiery (2018), w rozmowie z Polskim Radiem, Franciszek Pieczka podzielił się refleksją na temat życia. Powiedział, że współczesne tempo świata jest tak duże, że brakuje w nim czasu na zadumę:

W 2021 roku Franciszek Pieczka wystąpił między innymi w słuchowisku Radia dla Ciebie „Moralność Pani Dulskiej” na kanwie dramatu Gabrieli Zapolskiej. Grał Felicjana Dulskiego z Barbarą Krafftówną (zmarła 23.01.2022) w roli Anieli Dulskiej.

Franciszek Pieczka zmarł 23 września.

Wspominając aktora, dyrektor Teatru Polskiego Radia Janusz Kukuła powiedział, że odszedł człowiek zasłużony dla teatru:

Reżyser filmowy i teatralny Mariusz Malec wspominając zmarłego aktora Franciszka Pieczkę, powiedział, że był on człowiekiem wrażliwym i delikatnym, mającym ogromne, liczące kilkadziesiąt lat doświadczenie sceniczne. Każde spotkanie z nim było darem – podkreślił.

„Odszedł tytan, jeden z ostatnich wielkich”

– tak o zmarłym aktorze powiedział reżyser Janusz Zaorski.

W przeddzień pogrzebu artysty – 28 września – Sejm uczcił minutą ciszy pamięć Franciszka Pieczki.

Uroczystości pogrzebowe – 29 września – o charakterze państwowym z udziałem prezydenta Andrzeja Dudy rozpoczęły się mszą świętą w kościele pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa w Warszawie-Falenicy. W homilii ordynariusz warszawsko-praski biskup Romuald Kamiński powiedział, że Franciszek Pieczka był człowiekiem, który kierował się wartościami:

Franciszek Pieczka został pochowany na cmentarzu w Aleksandrowie.

Aktor był laureatem wielu prestiżowych wyróżnień, między innymi Polskiej Nagrody Filmowej Orzeł za osiągnięcia życia, nagrody Teatru Polskiego Radia – Wielki Splendor, a także – Nagrody Kulturalnej Śląska, przyznanej przez rząd Dolnej Saksonii za popularyzację śląskiej kultury. W Alei Gwiazd w Łodzi jest jego gwiazda. Został uhonorowany też Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

W 2017 roku Franciszek Pieczka otrzymał Order Orła Białego nadany przez prezydenta Andrzeja Dudę, w uznaniu zasług dla kultury polskiej oraz za wkład w rozwój sztuki teatralnej i filmowej.