Trzech sędziów zawodowych, z obowiązkowym udziałem w rozprawie pełnomocnika i prokuratora, musi zawsze orzekać w sprawie umieszczenia osoby w ośrodku dla najgroźniejszych przestępców – wynika z uchwały Sądu Najwyższego.
Uchwałę podjęto w związku z zagadnieniem prawnym, które Sądowi Najwyższemu przedstawił Sąd Apelacyjny w Białymstoku. Sąd ten powziął wątpliwości odnośnie rozumienia dwóch przepisów.
Jak wskazywał ten sąd wprawdzie zapis ustawy odnoszącej się do izolacji najgroźniejszych przestępców mówi, że w sprawach zastosowania wobec groźnego przestępcy – po odbyciu przez niego kary – nadzoru prewencyjnego lub umieszczenia w specjalnym ośrodku, sąd orzeka na rozprawie w składzie trzech sędziów zawodowych, a udział prokuratora i pełnomocnika jest obowiązkowy. Jednak inny przepis tej ustawy głosi, iż „sąd może, na wniosek komendanta Policji (…), orzec o umieszczeniu w ośrodku osoby stwarzającej zagrożenie, wobec której zastosowano nadzór prewencyjny, jeżeli osoba ta uchyla się” od tego nadzoru.
Sąd apelacyjny rozpatrywał sprawę zażalenia mężczyzny, wobec którego pierwotnie orzeczono – w składzie trzech sędziów – nadzór prewencyjny. Ponieważ jednak mężczyzna nie stosował się do obowiązków wynikających z tego nadzoru – na mocy drugiego z wspomnianych przepisów ustawy – sąd okręgowy orzekł o jego izolacji, ale decyzja zapadła w składzie jednego sędziego.
W związku z tym sąd apelacyjny zapytał, czy wymóg orzekania na rozprawie w składzie trzech sędziów zawodowych, z obowiązkowym udziałem prokuratora i pełnomocnika, stosuje się także do orzekania w sytuacji decydowania o izolacji osoby uchylającej się następnie od tego nadzoru.
„Obie sytuacje, o których mówią przepisy, są umieszczone w jednym rozdziale ustawy i choćby to przesądza, że standardy przewidziane dla jednej sytuacji, muszą też dotyczyć drugiej” – wskazał w uzasadnieniu uchwały sędzia SN Karol Weitz. Jak dodał chodzi o stosowanie izolacji wobec osoby, więc „nie ma uzasadnienia dla niższych gwarancji” także w zakresie składu sędziowskiego.
O takie rozstrzygnięcie przed SN wnosiły Prokuratura Krajowa, a także Rzecznik Praw Obywatelskich, który przystąpił do tej sprawy.
Krajowy Ośrodek Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym w Gostyninie (Mazowieckie) działa od 2014 r. Trafiają tam sprawcy najpoważniejszych przestępstw, którzy odbyli karę więzienia, ale w opinii dyrektorów placówek powinni być nadal izolowani, bo z powodu preferencji seksualnych lub zaburzeń osobowości mogą popełniać kolejne przestępstwa. O umieszczeniu w Gostyninie decyduje sąd na podstawie opinii biegłych. Trafił tam m.in. Mariusz T., pedofil skazany w 1989 r. za zabójstwo czterech chłopców.