Powieść, z której wypływa wciąż to wielkie zdanie, że Polska potrzebuje wielkiej idei” – tak prezydent Duda mówił o „Przedwiośniu” Żeromskiego inaugurując Narodowe Czytanie tej właśnie powieści. W tym roku akcja ma rekordowy zasięg – jest prowadzona w 2930 miejscach.
Prezydent powiedział, że zastanawiał się, czy jest w polskiej literaturze powieść, która bardziej niż „Przedwiośnie” pasowałaby do Narodowego Czytania w roku świętowania 100-lecia niepodległości Polski. „Odpowiedzieliście państwo na to pytanie, bo przecież z propozycji wskazanych do Narodowego Czytania przez ekspertów, a był ich cały szereg, internauci i czytelnicy wybrali właśnie +Przedwiośnie+” – mówił prezydent.
Andrzej Duda przypomniał, że Stefana Żeromskiego nazywano „sumieniem polskiej literatury”, a w „Przedwiośniu” pisarz „nie tylko w niezwykły sposób przeżywał polskość i jej kształtowanie się w tej już wolnej od 1918 roku, wracającej na mapę polityczną Europy odradzającej się Rzeczpospolitej, jakie tu są poglądy, jak one się ze sobą ścierają, ale także walki o obronę granic – to wszystko przeżywając niezwykle skupił właśnie w tej wspaniałej powieści” – mówił Andrzej Duda.
Prezydent powiedział, że w „Przedwiośniu „wspaniale pokazane „dążenie do Polski i polskości”. Zdaniem prezydenta, wśród pytań, jakie stawiają sobie bohaterowie „Przedwiośnia” najważniejsze brzmi: „Jaka Polska?”. „Z +Przedwiośnia+ wypływa wciąż to wielkie zdanie, że Polska potrzebuje wielkiej idei” – powiedział Andrzej Duda.
Pierwsza dama powitała zgromadzonych w Ogrodzie Saskim w Warszawie, ale także wszystkich uczestników akcji. „W tym roku otrzymaliśmy największą liczbę zgłoszeń ze wszystkich dotychczasowych edycji akcji. +Przedwiośnie+ jest czytane w 2930 miejscach – to absolutny rekord. Został pobity rekord „Quo vadis”” – powiedziała Agata Kornhauser Duda.
„Nie tylko liczba miejsc robi wrażenie, ale też kreatywność organizatorów. +Przedwiośnie+ czytane jest m.in. na wodzie w Świnoujściu, pod ziemią w Opatowie, na motocyklach w Kleczewie, na plaży w Rewalu, w środkach komunikacji miejskiej np. w Żorach, Szczecinie, Sochaczewie” – mówiła pierwsza dama. Jak przypomniała, Narodowe Czytanie odbywa się w szkołach, przedszkolach, szpitalach, więzieniach, bibliotekach, muzeach i domach opieki społecznej oraz aż 142 teatrach. Czytane jest na setki różnych sposobów – we fragmentach, w całości, z podziałem na role, głośno, publicznie ale też w domowym zaciszu.
Pierwsza dama podziękowała Andrzejowi Doboszowi, który przygotował adaptację powieści Żeromskiego na potrzeby Narodowego Czytania.
Minister kultury, wicepremier Piotr Gliński powiedział: „Nie trzeba nikogo przekonywać, że czytanie jest sposobem poznawania świata i (..) źródłem przyjemności. Czytamy rzecz szczególną szczególnego autora. (….) Literatura na poważnie o poważnych polskich sprawach i w dodatku – bardzo piękne” – mówił Gliński, dodając, że czytanie jest jednym z najważniejszych warunków zaistnienia w społeczeństwie wspólnego kodu kulturowego, który przekształca zbiorowisko ludzi we wspólnotę.
W Warszawie Narodowe Czytanie w Ogrodzie Saskim zainaugurowała o godzinie 11.00. para prezydencka. We wspólnym czytaniu „Przedwiośnia” wezmą udział znani aktorzy m.in. Grażyna Szapołowska, Jolanta Fraszyńska, Ewa Wiśniewska, Joanna Trzepiecińska, Edyta Jungowska, a towarzyszyć im będzie muzyka na żywo w wykonaniu wybitnych muzyków i multiinstrumentalistów.
Podczas otwarcia z zabrzmiał tu także głos Stefana Żeromskiego. Oryginalne nagranie wypowiedzi pisarza znajduje się w zbiorach Muzeum Lat Szkolnych. Wypowiedź ta została zarejestrowana w 1924 roku podczas spotkania w studiu, znajdującym się w Hotelu Europejskim przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie, gdzie odbyła się dyskusja na temat utworów Żeromskiego.
O godzinie 16.00 para prezydencka weźmie też udział w Narodowym Czytaniu w ogrodzie Domu Artystów Weteranów Scen Polskich im. Wojciecha Bogusławskiego w Skolimowie, a wieczorem, o godz. 22.00, prezydent i pierwsza dama powrócą do Ogrodu Saskiego, aby zakończyć tegoroczną akcję.
Podczas finału w Ogrodzie Saskim scena została ubrana kwiatami polnymi, co jest nawiązaniem do łąki, o której Żeromski pisał: „Łąka zawierała wszystkie uczucia, zdawała się znać na wskroś serce człowieka. Każde jej źdźbło wyrastało nie z ziemi, nie z gliny, lecz z duszy. Każdy kwiat z głębi szczęścia”. Krytycy literaccy już dawno zauważyli, że pisarz stworzył jedne z najpiękniejszych opisów łąk, jakie powstały w polskiej literaturze.
Akcja Narodowe Czytanie organizowana jest przez Prezydenta RP od 2012 roku. Została zainicjowana wspólną lekturą Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. W 2013 roku w całej Polsce odbyło się czytanie dzieł Aleksandra Fredry, a podczas następnych edycji przeczytano kolejno: Trylogię Henryka Sienkiewicza oraz Lalkę Bolesława Prusa. W 2016 roku Andrzej Duda i Agata Kornhauser-Duda rozpoczęli Narodowe Czytanie „Quo vadis” Henryka Sienkiewicza w warszawskim Ogrodzie Saskim. W 2017 roku lekturą Narodowego Czytania było „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego. W całej Polsce i za granicą dramat ten przeczytano w ponad 2000 miejsc.