PKW nie jest uprawniona do ingerowania w przebieg kampanii wyborczej i bieżącego oceniania konkretnych działań komitetów wyborczych – powiedział PAP Krzysztof Lorentz z Krajowego Biura Wyborczego. Dodał, że w tych sprawach PKW może zająć stanowisko ogólne.
W ostatnich dniach różne ugrupowania polityczne składały wnioski do Państwowej Komisji Wyborczej, w których zarzucały konkurencyjnym sztabom wyborczym łamanie przepisów Kodeksu wyborczego, a mediom publicznym nielegalną agitację wyborczą. Wnioskujący zwracali się do Komisji m.in. o przeprowadzenie czynności sprawdzających.
Krzysztof Lorentz z Krajowego Biura Wyborczego powiedział PAP, że Państwowa Komisja Wyborcza nie jest uprawniona do dokonywania bieżącej oceny konkretnych działań podejmowanych przed rozpoczęciem kampanii wyborczej, nie jest też uprawniona do ingerowania w przebieg kampanii wyborczej prowadzonej już po zarządzeniu wyborów.
Zadania i zakres kompetencji PKW określają przepisy Kodeksu wyborczego. Jedynymi przepisami upoważniającymi PKW do dokonywania ocen w zakresie prowadzenia i finansowania kampanii wyborczej są art. 142-149 Kodeksu wyborczego, określające zasady i tryb badania przez PKW sprawozdań finansowych komitetów wyborczych, składanych przez pełnomocników finansowych komitetów w terminie 3 miesięcy od dnia wyborów.
„Tylko w tym trybie organy wyborcze mogą dokonywać jakichkolwiek ocen. Oczywiście PKW zajmuje stanowisko ogólne w różnych sprawach, wskazując jakie są zasady prowadzenia kampanii wyborczej, albo że określonego rodzaju działań zgodnie z przepisami Kodeksu wyborczego nie należy podejmować. Ale to są wyłącznie stanowiska ogólne, nie dokonujące oceny w żadnych konkretnych sprawach” – zauważył Lorentz.
„Jeżeli w trakcie kampanii wyborczej dochodzi do działań, które w czyjejś opinii naruszają prawo, to są w Kodeksie wyborczym przepisy karne” – przypominał Lorentz. „Jeżeli te działania wyczerpują znamiona czynów zabronionych opisanych w przepisach karnych, wtedy jest miejsce na zawiadomienie organów ścigania o takim zdarzeniu. W zakresie, w którym naruszono przepisy karne ustawy, organy ścigania są właściwe do podjęcia jakichś działań” – dodał.
Lorentz wskazał także, że przepisy prawa wyborczego przewidują szczególny tryb sądowego dochodzenia roszczeń związanych z nieprawdziwymi informacjami pojawiającymi się w toku kampanii wyborczej. Chodzi o tzw. procesy w trybie wyborczym.
W sytuacji, w której „materiały wyborcze, a w szczególności plakaty, ulotki, hasła, a także wypowiedzi lub inne formy prowadzonej agitacji zawierają informacje nieprawdziwe”, kandydat lub pełnomocnik wyborczy zainteresowanego komitetu wyborczego ma prawo wnieść do sądu okręgowego wniosek o wydanie orzeczenia: zakazu rozpowszechniania takich informacji, przepadku materiałów wyborczych zawierających takie informacje, nakazania sprostowania takich informacji, nakazania publikacji odpowiedzi na stwierdzenia naruszające dobra osobiste, nakazania przeproszenia osoby, której dobra osobiste zostały naruszone, czy nakazania uczestnikowi postępowania wpłacenia kwoty do 100 000 złotych na rzecz organizacji pożytku publicznego.
Sąd okręgowy rozpoznaje wniosek w ciągu 24 godzin w postępowaniu nieprocesowym. Na postanowienie sądu okręgowego przysługuje w ciągu 24 godzin od jego wydania zażalenie do sądu apelacyjnego. Sąd apelacyjny rozpoznaje zażalenie również z zachowaniem 24-godzinnego terminu, od postanowienia sądu apelacyjnego nie przysługuje skarga kasacyjna i podlega ono natychmiastowego wykonaniu.
Szczególne zasady dotyczą również wykonania wyroku. Publikacja sprostowania, odpowiedzi lub przeprosin następuje najpóźniej w ciągu 48 godzin, na koszt zobowiązanego. W razie odmowy lub niezamieszczenia sprostowania, odpowiedzi lub przeprosin przez zobowiązanego w sposób określony w postanowieniu sądu, sąd na wniosek zainteresowanego zarządza opublikowanie sprostowania, odpowiedzi lub przeprosin na koszt zobowiązanego.
Kodeks wyborczy zabrania prowadzenia agitacji wyborczej na terenie: urzędów administracji rządowej i samorządowej, sądów, zakładów pracy „w sposób i w formach zakłócających ich normalne funkcjonowanie”, jednostek wojskowych, lokali wyborczych, czy na terenie szkół wobec uczniów.
Zabrania się także komitetom, kandydatom oraz wyborcom prowadzącym agitację wyborczą organizowania loterii fantowych, innego rodzaju gier losowych oraz konkursów, w których wygrać można nagrody pieniężne lub przedmioty cenniejsze od tych zwyczajowo używanych w celach reklamowych lub promocyjnych. Niedozwolone jest też podawanie lub dostarczanie napojów alkoholowych nieodpłatnie lub po zaniżonych cenach. Nie wolno również nieodpłatnie rozdawać przedmiotów o wartości wyższej niż wartość rzeczy zwyczajowo używanych w celach reklamowych lub promocyjnych.
Na ścianach budynków, ogrodzeniach, latarniach, urządzeniach energetycznych, telekomunikacyjnych i innych można umieszczać plakaty i hasła wyborcze wyłącznie po uzyskaniu zgody właściciela lub zarządcy nieruchomości. Plakaty i hasła wyborcze należy umieszczać w taki sposób, aby można je było usunąć bez powodowania szkód.
Ponadto, materiały wyborcze powinny zawierać wyraźne oznaczenie komitetu wyborczego, od którego pochodzą.
Wybory samorządowe odbędą się 21 października. Dwa tygodnie później, 4 listopada przeprowadzona zostanie druga tura głosowania tam, gdzie w pierwszej turze nie zostanie wybrany wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Do drugiej tury przechodzi dwóch kandydatów, którzy otrzymali najlepszy wynik. Wybieranych będzie blisko 47 tys. radnych gmin, powiatów i sejmików wojewódzkich oraz blisko 2,5 tys. wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.