500 lat temu, 13 lipca 1521 roku, podczas uroczystości św. Małgorzaty, na wawelskiej wieży po raz pierwszy zabrzmiał dzwon Zygmunt.
Cztery dni wcześniej – 9 lipca – został zawieszony w specjalnie do tego celu nadbudowanej starej wieży obronnej Zamku Królewskiego na Wawelu, zwanej Zygmuntowską.
Dźwięk Zygmunta słychać w promieniu 30 kilometrów. To dziś jedyny tak potężny dzwon w Europie poruszany siłą ludzkich mięśni.
Jego donośny dźwięk towarzyszy Polakom w najważniejszych chwilach w historii. Najsłynniejszy polski dzwon został ufundowany przez Zygmunta I Starego i nazwany potem jego imieniem.
Głównym punktem obchodów 500-lecia Dzwonu Zygmunt będzie Korowód Zygmuntowski. O godzinie 17.00 wyruszy barwna parada, która przejdzie szlakiem od Barbakanu, ulicą Floriańską, przez Rynek Główny pod Wawel. Aktorzy w kostiumach z epoki, tancerze i muzycy zaproszą krakowian i gości do wspólnego świętowania. O 21.00 odbędzie sie spektakl laserowy „Zygmunt latarnią przestrzeni miasta”.
Źródła historyczne podają, że dzwon Zygmunt został odlany w 1520 roku przez ludwisarza Hansa Behama z Norymbergi w warsztacie w pobliżu Bramy Floriańskiej. W 1521 roku przewieziono go na Wawel na specjalnych saniach, pod które podkładano belki, żeby usprawnić transport. Następnie dzwon wciągnięto na wieżę na linach połączonych klockami, obciążonych skrzynią z ciężkimi kamieniami.
W tamtych czasach wciągnięcie dzwonu na wieżę było bardzo trudną operacją, bo Zygmunt waży niemal 13 ton – mówił w Polskim Radiu Andrzej Bochniak, dzwonnik wawelski i autor książki „Dzwony kościoła Mariackiego”:
Żeby dzwon się rozkołysał i wydobył właściwy dźwięk, potrzeba dwunastu dzwonników, którzy pociągają za sznury. Jeden z nich – Marcin Biborski mówił, że tak pięknego serca jak Zygmunt nie ma żaden dzwon w Europie:
Także Mieczysław Rokosz, historyk i autor książek poświęconych dzwonowi Zygmunt, w rozmowie z Polskim Radiem mówił, że kolos z wawelskiej wieży jest naprawdę unikatowy:
Dźwięk Zygmunta słychać w promieniu 30 kilometrów. To dziś jedyny tak potężny dzwon w Europie poruszany siłą ludzkich mięśni. I za każdym razem bije inaczej. Wpływ na to mają nie tylko warunki pogodowe, jak wilgoć, ale też… stan ducha dzwoniących – przekonywał dzwonnik Marcin Biborski:
Marcin Biborski najbardziej pamięta swoje pierwsze dzwonienie – w październiku 1978 roku, kiedy ogłoszono, że kardynał Karol Wojtyła zostanie papieżem. Z kolei dzwonnikowi Andrzejowi Bochniakowi zapadło w pamięć, jak dzwon bił w kwietniu 2005 roku, tuż po śmierci papieża Jana Pawła II:
Dzwon Zygmunt jest dziś jednym z narodowych symboli, o czym dzwonnicy dobrze pamiętają – zapewniał na antenie Polskiego Radia Marcin Biborski:
Kilka dni temu (9 lipca), w rocznicę zawieszenia Dzwonu Zygmunt, można było za darmo zwiedzić wieżę Katedry Wawelskiej. Dla niektórych była to okazja, by po raz pierwszy zobaczyć dzwon z bliska, dla innych kolejne spotkanie z niemal 13-tonową konstrukcją:
Moment wciągnięcia Zygmunta na wieżę Katedry Wawelskiej uwiecznił Jan Matejko na obrazie „Zawieszenie dzwonu Zygmunta na wieży katedry w Krakowie w 1521 roku”, który na co dzień znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie.
Z okazji jubileuszu dzieło zostało wypożyczone i przywiezione do Krakowa. Można je oglądać na Zamku Królewskim na Wawelu do końca wakacji (31 sierpnia).
Jubileuszowe obchody 500-lecia Dzwonu Zygmunt zwieńczy koncert „Komu bije dzwon. Dialog muzyczny Kraków – Mediolan”, który odbędzie się 18 lipca o godzinie 19.30 w kościele św. Katarzyny Aleksandryjskiej.
Rocznica pierwszego uderzenia Dzwonu Zygmunt w dniu 13 lipca 1521 roku, w czasie panowania królowej Bony wywodzącej się z włoskiego rodu książąt Mediolanu, odczytana zostaje również jako symbol kulturalnych związków pomiędzy Krakowem a Mediolanem.