26 listopada rozstrzygnięto VIII edycje ogólnopolskiego konkursu „Audycja Historyczna Roku” organizowanego przez IPN. W tym roku dwie audycje, które powstały w Radiu Zachód, były nominowane do ścisłego finału w kategorii LOSY: „Sześciu z Żagania: Kamila Hypkiego i „Kurierzy” mojego autorstwa, która to audycja została następnie w konkursie wyróżniona.
O reportażu:
To historia szerzej nieznana, której ślady pojawiły się do tej pory tylko w nielicznych publikacjach. Wielu późniejszych kurierów wspomina, że zachętą były dla nich słowa JP II skierowane do Słowaków w Nowy Targu podczas pierwszej pielgrzymki do Ojczyzny i przeżycia poprzedników – legendarnych kurierów tatrzańskich z czasów II wojny światowej.
Do upadku komunizmu w 1989 roku przez Polskę, a szczególnie Tatry, wiodły tajne szlaki przerzutu wydawnictw religijnych w języku słowackim z Europy Zachodniej dla zniewolonego, podziemnego Kościoła na Słowacji. Młodzi ludzie w plecakach wynosili wysoko w góry Pismo Święte, katechizmy i filmy, religijne książki, a także Kartę Praw Człowieka, która dla zdominowanego przez komunistów narodu była zupełnie czymś nowym. Przekazywali to zaufanym Słowakom, którzy w razie wpadki ryzykowali długoletnie więzienie albo pobyt w obozach pracy i wykluczenie z życia społecznego. W tamtych latach kurierzy Słowa Bożego na swoich barkach przenieśli wiele kilogramów literatury, ale były też grupy przerzucające „gorący towar” innymi sposobami w ilościach wręcz hurtowych. Grup działających w pełnej konspiracji było wiele. Nawet po latach ich członkowie często nie wiedzieli o udziale innych w tym przedsięwzięciu, a wiele faktów nie zostało do dziś odkrytych.
Przedstawiamy historię trzech tajnych grup działających w Tatrach i na Podhalu, dla których wspólnym „kontaktem operacyjnym” był zakonnik – dominikanin ojciec Leonard, przez lata gospodarz sanktuarium Matki Boskiej Królowej Tatr na Wiktorówkach poniżej Rusinowej Polany.
Posłuchaj audycji.
Podczas zbierania materiałów do reportażu (fot. C.Galek):
