To historia szerzej nieznana, której ślady pojawiły się do tej pory tylko w nielicznych publikacjach. Po latach nie jest tajemnicą, że działania te osobiście wpierał Jan Paweł II.
Wielu późniejszych kurierów wspomina, że zachętą były dla nich słowa Papieża-Polaka skierowane do Słowaków w Nowy Targu podczas pierwszej pielgrzymki do Ojczyzny i przeżycia poprzedników – legendarnych kurierów tatrzańskich z czasów II wojny światowej. Od papieskich słów do upadku komunizmu w 1989 roku przez Polskę, a szczególnie Tatry, wiodły tajne szlaki przerzutu wydawnictw religijnych w języku słowackim z Europy Zachodniej dla zniewolonego, podziemnego Kościoła na Słowacji. Młodzi ludzie w plecakach wynosili wysoko w góry Pismo Święte, katechizmy i filmy, religijne książki, a także Kartę Praw Człowieka, która dla zdominowanego przez komunistów narodu była zupełnie czymś nowym. Przekazywali to zaufanym Słowakom, którzy w razie wpadki ryzykowali długoletnie więzienie albo pobyt w obozach pracy i wykluczenie z życia społecznego. W tamtych latach kurierzy Słowa Bożego na swoich barkach przenieśli wiele kilogramów literatury, ale były też grupy przerzucające „gorący towar” innymi sposobami w ilościach wręcz hurtowych. Grup działających w pełnej konspiracji było wiele. Nawet po latach ich członkowie często nie wiedzieli o udziale innych w tym przedsięwzięciu, a wiele faktów nie zostało do dziś odkrytych. W roku 1990 do wolnej już wtedy Czechosłowacji z pierwszą pielgrzymką przyjechał JP II. W ten sposób też tajna działalność polskich kurierów symbolicznie została zakończona. W cyklu dokumentalnym „Kurierzy” przedstawimy historię trzech tajnych grup działających w Tatrach i na Podhalu, dla których wspólnym „kontaktem operacyjnym” był zakonnik – dominikanin ojciec Leonard, przez lata gospodarz sanktuarium Matki Boskiej Królowej Tatr na Wiktorówkach poniżej Rusinowej Polany.
W części pierwszej poznaliśmy historię przewodników tatrzańskich ze Śląska z legendarnym Kaziem Gajosem, zwanym „Ciupaską”, i zakopiańskich harcerzy górskich z harcmistrzem Piotrem Bąkiem na czele.
Posłuchaj części pierwszej cyklu „Harcerze i przewodnicy”:
W części drugiej przedstawiliśmy historię kurierów z zakopiańskiej „Solidarności”, a na Orawie w słowackiej miejscowości Klin odwiedziliśmy księdza Stefana Mordela, który wiele ryzykując, rozprowadzał dostarczane przez Polaków materiały w parafii Wysokie Tatry, której był proboszczem.
Posłuchaj części drugiej cyklu „Solidarność na szlaku”:
W części trzeciej odwiedziliśmy sanktuarium na Wiktorówkach, poznaliśmy ojca Leonarda, który organizował przerzuty na Słowację, a także dawnych harcerzy z 1 Drużyny im. Księcia Józefa Poniatowskiego z Zakopanego.
Posłuchaj części trzeciej cyklu „W kręgu Wiktorówek”:
Posłuchaj wersji reportażowej całości „Kurierzy”.
Podczas zbierania materiałów do reportażu (fot. C.Galek):
