Najbliższa rodzina, przyjaciele oraz prezydent Andrzej Duda, premier Mateusz Morawiecki, przedstawiciele rządu i parlamentu pożegnali Lidię Lwow-Eberle – sanitariuszkę 5. Brygady Wileńskiej.
Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie spoczęła pułkownik Lidia Lwow-Eberle, sanitariuszka i łączniczka 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, dowodzonej przez majora Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”. Lidia Lwow-Eberle uczestniczyła w walkach przeciwko Niemcom, partyzantce sowieckiej i komunistom:
Justyna Eberle, córka Lidii Lwow-Eberle – sanitariuszki i żołnierza Armii Krajowej, działaczki kombatanckiej, archeolog wspomina matkę podczas uroczystości pogrzebowych na Powązkach Wojskowych w Warszawie. „Nie udawała, nie narzekała, zawsze szukała we wszystkim dobrej strony” – mówiła.
⬇⬆ Fot. PAP/Andrzej Lange
Lidia Lwow-Eberle – sylwetka
Lidia Lwow-Eberle urodziła się w Rosji. Wraz z rodziną wyemigrowała do Polski i osiadła w Nowogródku.
Podczas II wojny światowej, w 1943 roku, przystąpiła do oddziału partyzanckiego Antoniego Burzyńskiego „Kmicica”, gdzie pomagała w zaopatrzeniu. Oddział został zniszczony przez Sowietów, a pozostałych żołnierzy, w tym Lidię Lwow, wcielono do jednostki podległej Rosjanom.
Po ucieczce wraz z dużą grupą żołnierzy dołączyła jako sanitariuszka do oddziału Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”, tworzącego 5. Brygadę Wileńską AK, zwaną „Brygadą Śmierci”. Lidia Lwow, pod pseudonimami „Ewa” i „Lala”, brała udział w wielu walkach brygady, została ranna w bitwie z Niemcami pod Worzianami.
W lipcu 1944 roku 5. Brygada została rozwiązana po operacji „Ostra Brama”, do której nie przystąpiła. Oddział odtworzono we wrześniu, a już w następnym roku prowadził on aktywne działania przeciw KBW, UB i NKWD. Lidia Lwow otrzymała awans na podporucznika. Po śmierci żony majora Szendzielarza w lutym 1945 roku została towarzyszką jego życia.
W następnych latach Lidia Lwow wraz z „Łupaszką” uciekali przed komunistycznymi służbami. Opuścili oddział i wyjechali do Warszawy, potem na Śląsk i na Podhale. Zostali aresztowani w Osielcu koło Jordanowa30 czerwca 1948 roku.
Po blisko dwuletnim śledztwie major Zygmunt Szendzielarz został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano strzałem w tył głowy 8 lutego 1951 roku w więzieniu przy Rakowieckiej w Warszawie.
Lidia Lwow, bita w śledztwie i zastraszana, została skazana na dożywocie. Opuściła wiezienie na mocy amnestii w 1956 roku. Skończyła studia archeologiczne i wyszła za mąż za historyka Jana Eberlego. W III Rzeczpospolitej Lidia Lwow-Eberle podjęła działalność w środowiskach kombatanckich byłych żołnierzy Armii Krajowej, szczególnie w Światowym Związku Żołnierzy AK.
Przez kilkadziesiąt lat miejsce pochówku majora Szendzielarza było nieznane. Gdy jego szczątki odnaleziono w 2013 roku w kwaterze „Na Łączce” na Powązkach, Lidia Lwow-Eberle odebrała notę identyfikacyjną. W 2016 roku uczestniczyła w państwowym pogrzebie „Łupaszki”.
Lidia Lwow-Eberle, bohaterka ponad 30 filmów dokumentalnych, otrzymała w 2017 roku na IX festiwalu Niepokorni Niezłomni Wyklęci nagrodę „Źródło” dla pasjonatów historii, którzy pracą, wiedzą oraz doświadczeniem inspirują twórców filmowych do podejmowania tematyki historycznej. Rok wcześniej na tym samym festiwalu odebrała nagrodę „Sygnet Niepodległości”, przyznaną pośmiertnie Zygmuntowi Szendzielarzowi.
Zmarła 5 stycznia w wieku 100 lat.