To miały być rutynowe prace archeologiczne pod budowę kolejnego marketu w Żaganiu. Po pięciu miesiącach ich końca nie widać, a cmentarzysko tu badane, jak mówi dr Bartosz Józwiak, to ważne i jedno z najciekawszych odkryć roku w archeologii. Wnosi dużo nowych, ciekawych informacji nie tylko na temat kultury łużyckiej, ale i dla samego regionu, miasta oraz początków osadnictwa tutaj.
Mieszkający w Żaganiu Krzysztof Dulski przy wykopaliskach pracuje od początku, czyli od sierpnia:
I nowość – okazało się, że znajduje się tu nie tylko cmentarzysko zamieszkującej tu w czasach kultury łużyckiej grupy białowickiej, datowane na prawie 3 tys. lat, ale i drugie – prawdopodobnie niezależne od pierwszego, sprzed tysiąca lat, z czasów wczesnego średniowiecza. – Mamy więc położone w tym samym miejscu dwie nekropolie – mówi kierujący pracami archeolog dr Bartosz Józwiak:
Do tego bardzo dużo brązu, co również – jak zaznacza archeolog – jest sporą ciekawostką. Jest też kilkanaście grobów szkieletowych z czasów średniowiecza:
Biorąc pod uwagę badania, które prowadzone były w pobliżu z końcem lat 60. i kiedy to odkryto 80 pochówków z okresu kultury łużyckiej, cały spenetrowany do tej pory obszar liczy już prawie 300 grobów i tysiące artefaktów:
Jak przyznaje Krzysztof Dulski, dla niego, pasjonata historii, prace na cmentarzysku to przygoda i doświadczenie życia, zbiegły się również z założeniem Żagańskiego Stowarzyszenia Ratowania i Ochrony Zabytków, którego został prezesem:
Co ciekawe, do prześwietlenia niektórych urn wykorzystano miejscowy gabinet weterynarii:
Artefakty trafiły do pracowni w Gdańsku.
Trudno powiedzieć, kiedy prace w Żaganiu się zakończą, gdyż okazuje się, że cmentarzysko sięga jeszcze dalej, poza wyznaczoną działkę.
Później wykopaliska poddane zostaną szczegółowym badaniom i zakończą się publikacją, a to – jak szacuje kierownik prac – potrwa co najmniej kolejne dwa lata. Dodaje, że odkrycia rzucają nowe światło na grupę białowicką kultury łużyckiej, a wczesnośredniowieczna nekropolia – na datowanie i początki Żagania.
Być może – jeśli pandemia odpuści – już w maju będziemy mogli sami dotknąć tej niezwykłej historii miasta i regionu, podczas planowanego w Żaganiu pikniku archeologicznego.
***
W listopadzie 2020 roku na antenie Radia Zachód prezentowaliśmy reportaż pt. „Wehikuł czasu” o wykopaliskach w Żaganiu i o ludziach – tych, którzy żyli we wczesnej epoce żelaza i tych, którzy dziś – w emocjach, z ekscytacją – odkrywają ich istnienie.
https://www.zachod.pl/audycja/wehikul-czasu-reportaz-renaty-wcislo/