II część cyklu dokumentalnego pt.” Zezwolenie na niszczenie życia niewartego życia”.
Na początku czerwca do Międzyrzecza na zaproszenie dyrektora Muzeum Ziemi Międzyrzeckiej im. Alfa Kowalskiego Andrzeja Kirmiela i kierowniczki ds. naukowych Katarzyny Sztuby-Frąckowiak przyjechała grupa Niemców z Bremy. Było to wynikiem nawiązanych kontaktów z historykami z tamtejszego Muzeum Szpitalnego w sprawie losów psychiatrycznych pacjentów z tego miasta, którzy w 1943 i 1944 roku zostali skierowani do Obrzyc i nigdy już do domu nie powrócili.
Podzielili los ponad 10 tysięcy zamordowanych tu w ramach Akcji T 4 przez nazistowskich Niemców obywateli niemieckich i innych narodowości. Wśród gości byli członkowie rodzin szukający wojennych śladów zamordowanych tu krewnych. Do Obrzyc trafili po raz pierwszy.
W części pierwszej cyklu wraz z zajmującą się od lat tym tematem kierowniczką ds. naukowych międzyrzeckiego muzeum Katarzyną Sztubą-Frąckowiak poznaliśmy tragiczne losy wojennych pacjentów szpitala i ich medycznych oprawców.
Posłuchaj części pierwszej- ”Zezwolenie na niszczenie życia niewartego życia”.
W części drugiej cyklu w reportażu pt. ”Byśmy pamiętali” zdamy relację z emocjonalnej wizyty gości z Bremy. Wypowiedzą się na ten trudny dla Niemców temat ludzie związani z tym ciekawym okresem wspólnej, choć tym razem bardziej niemieckiej historii.
Przypomnijmy:
1.Eugenika, czyli koncepcja udoskonalenia gatunku ludzkiego, upowszechniła się pod koniec XIX wieku za sprawą angielskiego badacza Francisa Galtona, przyrodniego brata Karola Darwina. Naukowa teoria przyjęła wynaturzoną formę w III Rzeszy. W 1922 roku została wydana praca naukowa prawnika Karla Bindinga i psychiatry Alfreda Hochego: „Zezwolenie na niszczenie życia niewartego życia”, w której pojawia się przyzwolenie na unicestwianie osób nieuleczalnie chorych, motywowane współczuciem dla ich beznadziejnego stanu. Autorzy twierdzili, że ludzie chorzy psychicznie stanowią obciążenie dla współobywateli i że ich śmierć nie stanowi dla społeczeństwa żadnej straty, wręcz jest wybawieniem.
2. T 4 -1 września 1939 roku Hitler skierował pismo do szefa kancelarii o rozszerzeniu kompetencji niektórych lekarzy, aby mogli zadawać „śmierć z łaski” osobom nieuleczalnie chorym. Dokument ten na którego istnienie często powoływał się personel medyczny w Szpitalu Psychiatrycznym w Obrzycach nie był aktem prawnym, ale prywatnym zarządzeniem Führera. Projekt ten nazwano „Aktion T4” od adresu biura, w którym opracowano program zagłady psychicznie chorych, położonego w willi przy Tiergartenstrasse nr 4 w Berlinie. Szybko powstały podlegające Ministerstwu Spraw Wewnętrznych specjalne instytucje, które na podstawie formularzy miały typować chorych. Takiemu wielkiemu zadaniu jak oczyszczanie narodu niemieckiego z „bezużytecznych zjadaczy chleba” mogli podołać tylko zaufani starzy towarzysze partyjni z NSDAP między innymi Walter Ferdinand Grabowski, dyrektor ekonomiczny wtedy niemieckiego Szpitala Psychiatrycznego w Obrzycach koło Międzyrzecza.
Rozmowa zapowiadająca audycję. Gościem Cezarego Galka był przed emisją dyrektor Muzeum Ziemi Międzyrzeckiej im. Alfa Kowalskiego Andrzej Kirmiel.
Posłuchaj reportażu.
Zdjęcia są zapisem wizyty w Obrzycach.
Na zdjęciach historycznych: Oddział VI lata 30-te, zdjęcie lotnicze Obrzyc lata 30-te, 14 pielęgniarek z Obrzyc przed sądem w Monachium 1965 r, dr Hilde Wernike podczas odczytywania wyroku śmierci w 1946 r.