⚫ 75 lat temu, 9 grudnia 1946 roku, przed Amerykańskim Trybunałem Wojskowym w Norymberdze rozpoczął się tak zwany proces lekarzy.
⚫ 23 Niemców, w tym Karla Brandta, komisarza III Rzeszy do spraw zdrowia i lekarza przybocznego Adolfa Hitlera i Karla Gebhardta – lekarza przybocznego Heinricha Himmlera i ostatniego prezesa hitlerowskiego Czerwonego Krzyża, oskarżono o zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciw ludzkości oraz o przynależność do SS jako organizacji przestępczej.
⚫ Zarzuty dotyczyły przeprowadzania pseudomedycznych eksperymentów na więźniach obozów koncentracyjnych. Jak stwierdził trybunał – prowadzono je bez zgody więźniów, z częstym narażeniem ich zdrowia i życia oraz nie miały one większego sensu z punktu widzenia medycznego albo ich cel był stricte zbrodniczy.
Tego typu eksperymenty przeprowadzano między innymi w niemieckim obozie koncentracyjnym w Ravensbruck. O szczegółach opowiadały w 1959 roku w Polskim Radiu dwie byłe więźniarki Bogna Dobrowolska i Pelagia Maćkowska:
Redaktor Karol Małcużyński (zmarł w 1984 roku), który był jednym z polskich korespondentów relacjonujących rozprawy, mówił w Polskim Radiu w 1970 roku, że dla procesów norymberskich trzeba było zmienić istniejące prawo:
Jako świadek w procesie norymberskim zeznawała doktor Zofia Mączka (zmarła w 1992 roku), lekarka, była więźniarka obozu w Ravensbruck. O swoim udziale w rozprawach nazistowskich medyków opowiadała w 1959 roku w Polskim Radiu:
Doktor Zofia Mączka była rozczarowana wyrokami amerykańskiego trybunału w Norymberdze:
W ogłoszonym 20 sierpnia 1947 roku wyroku Trybunał skazał siedmiu oskarżonych na karę śmierci przez powieszenie, wszystkie wyroki wykonano, dziewięciu na kary dożywotniego lub terminowego pozbawienia wolności, a siedmiu uniewinnił. Kary pozbawienia wolności były stopniowo łagodzone przez władze amerykańskie – przed 1960 rokiem wszyscy skazani byli już na wolności.
Wśród oskarżonych zabrakło Jozefa Mengele, który po wojnie uciekł do Argentyny, a następnie przebywał w Paragwaju i Brazylii, gdzie zmarł w 1979 roku. Mengele przeprowadzał zbrodnicze eksperymenty w Auschwitz. W 1985 roku Polskie Radio wyemitowało anonimowe wypowiedzi więźniarek tego obozu:
Łącznie przeprowadzono 13 procesów norymberskich, od 20 listopada 1945 do 14 kwietnia 1949 roku
W stan oskarżenia postawiono w sumie 185 osób, w tym 39 lekarzy i prawników, 56 członków SS i policji, 42 przemysłowców, 26 przywódców wojskowych oraz 22 ministrów i wysokich przedstawicieli rządowych.
20 listopada 1945 roku, przed Międzynarodowym Trybunałem Wojskowym w Norymberdze rozpoczął się proces głównych zbrodniarzy wojennych. Trwał do 1 października 1946 roku. Było to wydarzenie bez precedensu. Po raz pierwszy w historii członkowie najwyższych władz suwerennego kraju – III Rzeszy – odpowiadali za zbrodnie przed międzynarodowym sądem zwycięskich państw.
Pierwszym z 12-tu procesów odbywających się przed amerykańskimi trybunałami wojskowymi był tzw. proces lekarzy, który toczył się od 9 grudnia 1946 do 20 sierpnia 1947 roku.
Akt oskarżenia w procesie głównych zbrodniarzy wojennych opracowano jeszcze podczas działań militarnych. Zawierał on zarzuty licznych przestępstw popełnionych przez Niemców, ale także braki i błędy. Pominięto w nim między innymi kwestię okupacji niemieckiej w Polsce, tworzenia gett żydowskich, przymusowego wysiedlenia i germanizacji. Podczas procesu dokument często modyfikowano, ponieważ materiał dowodowy stawał się coraz bardziej obszerny.
Główni oskarżeni – Adolf Hitler, Joseph Goebbels i Heinrich Himmler – popełnili samobójstwo przed rozpoczęciem procesu. Sądzono 22 osoby, z których żadna nie przyznała się do winy.
Sąd wydał 12 wyroków śmierci, między innymi na Hermanna Göringa, Joachima von Ribbentropa i Hansa Franka. Trzy osoby skazano na dożywotnie więzienie, trzy uniewinniono, a czterech zbrodniarzy otrzymało kary wieloletniego więzienia. Trybunał norymberski uznał kierownictwo NSDAP, Gestapo i SS za organizacje przestępcze.
